Όταν οι ΗΠΑ παρουσίασαν το φθινόπωρο το 28 σημείων σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία, οι ηγέτες στο Κίεβο είδαν μια σειρά από παγίδες που έστησε το Κρεμλίνο. Όπως σημειώνει η Wall Street Journal, το έγγραφο, το οποίο συντάχθηκε με τη συμβολή της Ρωσίας, περιλάμβανε σημεία που το Κίεβο δεν θα δεχόταν ποτέ χωρίς περαιτέρω εγγυήσεις ασφάλειας – από την παραχώρηση εδαφών και τη διεξαγωγή άμεσων εκλογών έως τη συνταγματική δέσμευση να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Οι αναλυτές θεώρησαν ότι η πρόταση συνάδει με τον τελικό στόχο της Ρωσίας να κυριαρχήσει σε ολόκληρη την Ουκρανία.
Από τότε, το Κίεβο έχει διαπραγματευτεί μερικές από αυτές τις παγίδες κατά τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι όλα τα «αντι-ουκρανικά» σημεία έχουν αφαιρεθεί από το τελευταίο σχέδιο του τροποποιημένου σχεδίου των 20 σημείων, αλλά αυτό απέχει πολύ από το να είναι οριστικό. Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να κοινοποιήσουν την τελευταία εκδοχή των εγγράφων στη ρωσική πλευρά αυτή την εβδομάδα.
Ακολουθούν μερικά από τα κύρια σημεία διαφωνίας:
Αρχική / Κόσμος WSJ: Πέντε πιθανά εμπόδια για την ειρήνη στην Ουκρανία Η Ουκρανία λέει «όχι» σε ρωσικές παγίδες στο σχέδιο των ΗΠΑ, υπερασπίζοντας τα εδάφη της, την ένταξη στο ΝΑΤΟ, τη δύναμη στρατού και την πολιτιστική κυριαρχία
23:03, 19.12.2025 Your browser does not support the audio element.
Η Ρωσία θέλει η Ουκρανία να αποσυρθεί από τα εδάφη της περιοχής του Ντόνετσκ. Το Κίεβο δηλώνει ότι δεν έχει ηθικό ή νομικό δικαίωμα να τα παραχωρήσει, αλλά οι ΗΠΑ έχουν ασκήσει πίεση στην Ουκρανία να συμμορφωθεί με το αίτημα της Ρωσίας, με στόχο τον γρήγορο τερματισμό του πολέμου.
Το εδαφικό αδιέξοδο δείχνει πώς η Ρωσία χρησιμοποιεί τις διαπραγματεύσεις για να προωθήσει τους στόχους της, πιέζοντας για διπλωματικές παραχωρήσεις σε θέματα εδαφικής επικράτειας με την απειλή στρατιωτικής δράσης. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν το είπε ξεκάθαρα νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. «Θα προτιμούσαμε να εξαλείψουμε τις βαθιές αιτίες της σύγκρουσης μέσω της διπλωματίας, αλλά αν η αντίπαλη πλευρά και οι δυτικοί υποστηρικτές της αρνηθούν να συζητήσουν μαζί μας, η Ρωσία θα επιτύχει την απελευθέρωση των ιστορικών εδαφών της με στρατιωτικά μέσα», δήλωσε συγκεκριμένα την Τετάρτη.
Ο ορισμός του Πούτιν για τις «ιστορικές περιοχές» της Ρωσίας ποικίλλει, εκτείνοντας από τη νότια και ανατολική Ουκρανία έως μεγαλύτερες εκτάσεις της χώρας. Ο Ζελένσκι δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία θα μπορούσε να προχωρήσει περαιτέρω αν η Ουκρανία αποσυρθεί από τις οχυρωμένες περιοχές του Ντονέτσκ που ελέγχει, και προειδοποίησε για ρωσική διείσδυση στην περιοχή από στρατεύματα μεταμφιεσμένα σε πολίτες. Είπε επίσης ότι ο ορισμός της Μόσχας για τις ρωσικές περιοχές θα μπορούσε να διευρυνθεί. «Υπάρχουν και άλλες χώρες στην Ευρώπη που κάποιος στη Ρωσία μπορεί μια μέρα να αποκαλέσει «ιστορικές περιοχές»», είπε χαρακτηριστικά ο Ζελένσκι.
Μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα έδειξε ότι τα τρία τέταρτα των Ουκρανών είναι αντίθετοι σε οποιοδήποτε σχέδιο που προβλέπει την απόσυρση των στρατευμάτων από την περιοχή του Ντονμπάς, η οποία περιλαμβάνει το Ντονέτσκ, ή περιορισμούς στον ουκρανικό στρατό χωρίς συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας.
«Η Ρωσία συνεχίζει να επιμένει σε μη ρεαλιστικές απαιτήσεις, οι οποίες, κατά τη γνώμη μου, ακυρώνουν καταστροφικά το διεθνές δίκαιο», δήλωσε ο Μιχαήλ Ποντολιάκ, σύμβουλος του Ζελένσκι.
Επίσης, αν ο Ζελένσκι συμφωνήσει σε παραχωρήσεις που αντιβαίνουν στο ουκρανικό σύνταγμα, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει συνέπειες που θα κυμαίνονται από κατηγορίες για προδοσία έως κοινωνικές αναταραχές, σύμφωνα με τον Ουκρανό πολιτικό επιστήμονα Ολέξι Χάραν. «Αν κάποιος το υπογράψει ή κάνει κάποιες ταπεινωτικές παραχωρήσεις, αυτό θα προκαλέσει διαδηλώσεις στην Ουκρανία. Θα αποσταθεροποιήσει την Ουκρανία. Θα προκαλέσει συγκρούσεις στην Ουκρανία. Ο Πούτιν θα εκμεταλλευτεί αυτό το γεγονός», είπε.
Αυτό που ο Πούτιν αποκαλεί «βασικές αιτίες» της σύγκρουσης δεν έχει αλλάξει καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, δηλαδή η στροφή της Ουκρανίας προς τη Δύση και η διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Ενώ το Κίεβο αναγνώρισε ότι οι ΗΠΑ δεν βλέπουν την ένταξη της Ουκρανίας στη στρατιωτική συμμαχία, ο Ζελένσκι απέρριψε τις απαιτήσεις να αποσυρθεί η χώρα από την επίσημη επιδίωξή της να ενταχθεί στον αμυντικό συνασπισμό. Περιέγραψε την ιδέα ως περιορισμό της Ουκρανίας να χαράξει το δικό της μέλλον.
«Αυτό είναι το ουκρανικό σύνταγμα, οπότε ο ουκρανικός λαός πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με το σύνταγμά μας, όχι κάποιος άλλος», δήλωσε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους την Πέμπτη.
Για να τροποποιήσει το σύνταγμα σε αυτό και σε άλλα θέματα, το ουκρανικό κοινοβούλιο θα πρέπει να ψηφίσει με πλειοψηφία δύο τρίτων.
«Κανείς δεν έχει αυτόν τον αριθμό και κανείς δεν θα τον έχει ποτέ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείται επίσης δημοψήφισμα», είπε ο Χάραν. «Με άλλα λόγια, είναι απλά αδύνατο».
Η αρχική πρόταση των ΗΠΑ προέβλεπε επίσης τον περιορισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε 600.000 άτομα. Ο αριθμός αυτός έχει αλλάξει σε 800.000, ώστε να ανταποκρίνεται στο τρέχον μέγεθος του ουκρανικού στρατού, δήλωσε ο Ζελένσκι.
Ο Valeriy Chaly, ο οποίος υπηρέτησε ως πρέσβης της Ουκρανίας στις ΗΠΑ τα χρόνια μετά την αρχική επιθετικότητα της Ρωσίας το 2014, δήλωσε ότι το ζήτημα του αριθμού των στρατευμάτων που πρέπει να διαθέτει το Κίεβο δεν αφορά τόσο τις στρατιωτικές λεπτομέρειες όσο τα όρια της λήψης αποφάσεων της Ουκρανίας.
«Πρέπει να καταλάβουμε… πώς να αντισταθούμε στις προσπάθειες περιορισμού της κυριαρχίας μας. Εμείς θα αποφασίσουμε πόσους χρειαζόμαστε και ποιο μοντέλο θα έχουμε», δήλωσε σε μια επιτροπή τον Δεκέμβριο.
Αναλογιζόμενος τα διδάγματα που αντλήθηκαν από το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, στο οποίο οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία δεσμεύτηκαν να σεβαστούν την κυριαρχία της Ουκρανίας, τόνισε τη σημασία της προστασίας της ουκρανικής κυριαρχίας για τις μελλοντικές προοπτικές της χώρας.
«Η Ουκρανία πρέπει να βγει ξεκάθαρα από αυτή την πολύ δύσκολη ιστορική περίοδο, όχι μόνο ως κυρίαρχη και ανεξάρτητη χώρα, αλλά και χωρίς σκελετούς στην ντουλάπα ή βάρη στα πόδια της», δήλωσε ο Chaly.
Ένα άλλο ευαίσθητο ζήτημα στις συζητήσεις είναι η πίεση της Ρωσίας να επαναφέρει τα ρωσόφωνα μέσα ενημέρωσης και τη ρωσόφωνη εκπαίδευση στην Ουκρανία μετά τον πόλεμο. Η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων ήταν ένα από τα προσχήματα για τη ρωσική εισβολή να προσαρτήσει την Κριμαία και να στείλει κρυφά παραστρατιωτικές δυνάμεις σε περιοχές των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ το 2014.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου (KIIS) που δημοσιεύθηκε την άνοιξη, περίπου το 32% των Ουκρανών δηλώνουν ότι μιλούν ρωσικά ή ρωσικά και ουκρανικά στο σπίτι.
Το Κίεβο επέβαλε περιορισμούς στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, σε μια προσπάθεια, όπως δηλώνει, να περιορίσει την παραπληροφόρηση από μέσα ενημέρωσης που έχουν επανειλημμένα αμφισβητήσει την ουκρανική κυριαρχία και προωθήσει τη βία εναντίον των Ουκρανών από την αρχή της ρωσικής εισβολής το 2022.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του KIIS, περίπου το 58% των Ουκρανών πιστεύει ότι η ρωσική γλώσσα δεν πρέπει πλέον να διδάσκεται στα ουκρανικά σχολεία, σε σύγκριση με το 8% το 2019. Στην πραγματικότητα, λίγα είναι τα μαθήματα που διδάσκονται στα ρωσικά.
«Πρώτον, θέλουν να πάρουν ό,τι μπορούν από την Ουκρανία. Δεύτερον, θέλουν να αποσταθεροποιήσουν τη χώρα. Τρίτον, θέλουν να αποκαταστήσουν τα μέσα ρωσικής επιρροής. Τέταρτον, είναι απλά ρωσική προπαγάνδα», είπε ο Χάραν, αναφέροντας τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ως ένα από τα κύρια μέσα επιρροής.
Το ποιος θα ελέγχει τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια αποτελεί ένα ακόμη εμπόδιο στις διαπραγματεύσεις. Το Κίεβο θεωρεί άδικη την πρόταση των ΗΠΑ να μοιραστεί ο έλεγχος του μεγαλύτερου πυρηνικού σταθμού της Ευρώπης. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι το σχέδιο παραβλέπει λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο αποστρατιωτικοποίησης του σταθμού, τη χρηματοδότηση της επισκευής του, τη διασφάλιση της παροχής νερού και ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και τη δυνατότητα διαβίωσης των εργαζομένων στην περιοχή μετά την κατάληψη του σταθμού από τη Ρωσία.