Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε την Παρασκευή (12/12) να δεσμεύσει επ’ αόριστον τα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας που βρίσκονται στην Ευρώπη, απομακρύνοντας ένα μεγάλο εμπόδιο για τη χρήση αυτών των κεφαλαίων με σκοπό τη στήριξη της Ουκρανίας στην άμυνά της απέναντι στη Ρωσία, όπως μετέδωσε το Reuters.
Το πρώτο μεγάλο βήμα, στο οποίο συμφώνησαν την Παρασκευή οι κυβερνήσεις της ΕΕ, είναι να δεσμευτούν ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία ύψους 210 δισ. ευρώ «για όσο χρειαστεί», αντί να απαιτείται ψηφοφορία ανά εξάμηνο για την παράταση του παγώματος.
Η αλλαγή αυτή μειώνει τον κίνδυνο χώρες όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία – που διατηρούν καλύτερες σχέσεις με τη Μόσχα σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη – να αρνηθούν κάποια στιγμή την ανανέωση του μέτρου, εξέλιξη που θα μπορούσε να υποχρεώσει την ΕΕ να επιστρέψει τα χρήματα στη Ρωσία.
Η ΕΕ θέλει να διατηρήσει την Ουκρανία οικονομικά «όρθια» και σε θέση να συνεχίσει τον πόλεμο, καθώς αντιμετωπίζει τη ρωσική εισβολή ως απειλή και για τη δική της ασφάλεια.
Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη-μέλη επιδιώκουν να αξιοποιήσουν μέρος των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που «πάγωσαν» μετά την εισβολή της Μόσχας το 2022.
Σχέδιο δανείου προς την Ουκρανία με «εγγύηση» τις αποζημιώσεις πολέμου
Το πάγωμα επ’ αόριστον έχει στόχο να πείσει και το Βέλγιο να στηρίξει το σχέδιο της ΕΕ να αξιοποιήσει τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια, ώστε να χορηγηθεί στην Ουκρανία δάνειο έως 165 δισ. ευρώ για την κάλυψη στρατιωτικών δαπανών και αναγκών του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 και το 2027.
Σύμφωνα με το σκεπτικό της πρότασης, η Ουκρανία θα αποπληρώσει το δάνειο μόνο όταν η Ρωσία καταβάλει στο Κίεβο πολεμικές αποζημιώσεις, κάτι που στην πράξη μετατρέπει το δάνειο σε μορφή επιχορήγησης, ως προκαταβολή μελλοντικών ρωσικών πληρωμών αποζημιώσεων.
Οι ηγέτες της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να συναντηθούν στις 18 Δεκεμβρίου για να «κλειδώσουν» τις λεπτομέρειες του δανείου που συνδέεται με αποζημιώσεις και να επιλύσουν τα ζητήματα που απομένουν.
Μεταξύ αυτών είναι και οι εγγυήσεις προς το Βέλγιο από όλες τις κυβερνήσεις της ΕΕ, ώστε να μην βρεθεί μόνο του να «πληρώνει τον λογαριασμό», σε περίπτωση που μια ενδεχόμενη αγωγή της Μόσχας δικαιωθεί.
Πριν από αυτό, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα επισκεφθεί το Βερολίνο τη Δευτέρα για συνομιλίες με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ενώ αργότερα θα τους πλαισιώσουν και άλλοι Ευρωπαίοι, ηγέτες της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τη γερμανική κυβέρνηση.
Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Γερμανία δεν βλέπει εναλλακτική λύση στο συγκεκριμένο δάνειο και θα παράσχει εγγυήσεις ύψους 50 δισ. ευρώ.
Η Δανή υπουργός Οικονομικών Στεφανί Λόζε, καθώς η χώρα της ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, δήλωσε ότι παραμένουν «κάποιες ανησυχίες» που πρέπει να αντιμετωπιστούν, αλλά εξέφρασε την ελπίδα ότι «θα μπορέσουμε να ανοίξουμε τον δρόμο προς μια απόφαση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την επόμενη εβδομάδα».
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις είπε ότι καταρτίζονται ισχυρές εγγυήσεις για το Βέλγιο.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν ανέφερε σε ανάρτησή του στο Facebook ότι η απόφαση της ΕΕ να «παγώσει» επ’ αόριστον τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία μέσω ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία – δηλαδή με στήριξη 15 από τα 27 κράτη μέλη που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ – θα προκαλέσει «ανεπανόρθωτη ζημιά» στην Ένωση. Πρόσθεσε ότι η Ουγγαρία θα κάνει ό,τι μπορεί για να «αποκαταστήσει μια νόμιμη κατάσταση πραγμάτων».
Η ρωσική κεντρική τράπεζα χαρακτήρισε παράνομα τα σχέδια της ΕΕ να χρησιμοποιήσει τα περιουσιακά της στοιχεία και δήλωσε ότι διατηρεί το δικαίωμα να αξιοποιήσει «κάθε διαθέσιμο μέσο» για να προστατεύσει τα συμφέροντά της – το οποίο ο Ντομπρόβσκις υποβάθμισε.
Παράλληλα, η τράπεζα ανακοίνωσε ότι προσφεύγει δικαστικά κατά της Euroclear, του κεντρικού αποθετηρίου τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες, το οποίο κρατά 185 δισ. ευρώ από το σύνολο των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν «παγώσει» στην Ευρώπη.
Όπως υποστηρίζει η Μόσχα, οι ενέργειες αυτές έβλαψαν την ικανότητά της να διαθέτει τα κεφάλαια και τους τίτλους της. Η Euroclear έχει βρεθεί στο στόχαστρο ρωσικών αγωγών σε δικαστήρια της Μόσχας από τότε που η ΕΕ πάγωσε τα περιουσιακά στοιχεία το 2022.
Την ίδια ώρα, οι Financial Times ανέφεραν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να ενταχθεί στην ΕΕ έως την 1η Ιανουαρίου 2027, στο πλαίσιο προτάσεων που συζητούνται σε συνομιλίες – με αμερικανική διαμεσολάβηση – για τον τερματισμό του πολέμου.
Η ενταξιακή διαδικασία, που αποτελεί διαχρονικό στόχο του Κιέβου στην προσπάθειά του να απομακρυνθεί περισσότερο από την επιρροή της Μόσχας, συνήθως διαρκεί πολλά χρόνια.
Ευρωπαίος διπλωμάτης που έχει ενημερωθεί για το σχέδιο είπε ότι η ένταξη έως το 2027 θα ήταν «εξαιρετικά δύσκολη», ενώ δεν είναι σαφές αν η ηγεσία της ΕΕ στηρίζει μια τέτοια προθεσμία.
Άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες χαρακτήρισαν τον στόχο «απολύτως αδύνατο».