Η αναβολή του «package auto» και οι παρεμβάσεις από Βερολίνο και Ρώμη τροφοδοτούν το σενάριο ενός πιο ευέλικτου καθεστώτος αντί για απόλυτη απαγόρευση των θερμικών κινητήρων.
Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2023 να σταματήσει τις πωλήσεις νέων αυτοκινήτων βενζίνης και diesel από το 2035 παρουσιάστηκε τότε ως το κεντρικό σημείο αναφοράς του Green Deal, του «μεγάλου πράσινου σχεδίου» της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα και το περιβάλλον. Ο κανόνας ήταν σαφής: από το 2035 και μετά, μόνο νέα αυτοκίνητα με μηδενικές εκπομπές CO₂. Στην πράξη όμως, όσο περνά ο χρόνος, τόσο αυξάνονται οι ενδείξεις ότι αυτό το χρονοδιάγραμμα δεν είναι πλέον τόσο αδιαπραγμάτευτο.
Η Κομισιόν επεξεργάζεται αυτή την περίοδο ένα πακέτο μέτρων στήριξης για την αυτοκινητοβιομηχανία, το λεγόμενο «package auto», το οποίο αρχικά επρόκειτο να παρουσιαστεί στις 10 Δεκεμβρίου. Σύμφωνα με πηγές της βιομηχανίας που επικαλούνται ευρωπαϊκά μέσα, η ανακοίνωση αυτή ενδέχεται να μετατεθεί, ακριβώς επειδή το πακέτο μπορεί να περιλαμβάνει αναθεώρηση ή χαλάρωση του πλαισίου για το 2035. Από την πλευρά των κατασκευαστών αλλά και ορισμένων κρατών-μελών, η ιδέα ενός «βηματισμού προς τα πίσω» ή έστω ενός σημαντικού μαλακώματος των αρχικών στόχων δεν θεωρείται πλέον απίθανη.
Τυπικά, ο κανόνας εξακολουθεί να ισχύει: από το 2035, τέλος στις ταξινομήσεις νέων αυτοκινήτων με θερμικό κινητήρα, με εξαίρεση τα μοντέλα που θεωρούνται μηδενικών εκπομπών. Ωστόσο, η λεγόμενη «clause de revoyure», δηλαδή η ρήτρα επανεξέτασης, έχει ήδη μετακινηθεί χρονικά προς τα νωρίτερα – από το 2026 στο τέλος του 2025. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το πακέτο που επεξεργάζεται η Κομισιόν, το οποίο πρέπει ταυτόχρονα να στηρίξει την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία και να ξεκαθαρίσει πώς –και αν– θα επιτευχθεί ο στόχος του 2035.
Στο μεταξύ, το κλίμα στον κλάδο έχει αλλάξει. Οι ευρωπαϊκές μάρκες βρίσκονται αντιμέτωπες με το κόστος της μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση, τη σκληρή πίεση από τις κινεζικές εταιρείες και τη συζήτηση γύρω από δασμούς που μπορεί να περιορίσουν τα περιθώρια κέρδους. Σε αυτό το περιβάλλον, οι κατασκευαστές ζητούν περισσότερη ευελιξία γύρω από το 2035: διατήρηση των plug-in υβριδικών, αναγνώριση καυσίμων ουδέτερων σε CO₂, αλλά και ρόλο για θερμικούς κινητήρες υψηλής απόδοσης σε συγκεκριμένα πλαίσια.
Την ίδια στιγμή, έξι αρχηγοί κυβερνήσεων της Ε.Ε. –μεταξύ των οποίων η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ– έστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας να αλλάξει η γραμμή. Στην επιστολή, που αποκαλύφθηκε από το πρακτορείο Μπλούμπεργκ, ζητούν η αναθεώρηση των κανόνων για τα νέα αυτοκίνητα να επιτρέψει και μετά το 2035 την παρουσία plug-in υβριδικών, συστημάτων range extender και τεχνολογιών κυψελών καυσίμου υδρογόνου.
Όπως σημειώνουν, η Ευρώπη βρίσκεται «σε σημείο καμπής» τόσο για την αυτοκινητοβιομηχανία όσο και για την κλιματική της πολιτική, και πρέπει να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι χωρίς να «σκοτωθεί» η ανταγωνιστικότητα, με τη χαρακτηριστική φράση ότι «δεν υπάρχει τίποτα πράσινο σε μια βιομηχανική έρημο».
Την επιστολή συνυπογράφουν επίσης οι ηγέτες της Σλοβακίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας και της Βουλγαρίας, οι οποίοι επιχειρούν να επηρεάσουν άμεσα την κατεύθυνση του πακέτου μέτρων της Κομισιόν. Παράλληλα, η Γερμανία ασκεί δική της πίεση, ζητώντας –μέσω επιστολής του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς– να εξαιρεθούν από το «κόψιμο» του 2035 τα plug-in υβριδικά και ορισμένοι θερμικοί κινητήρες υψηλής απόδοσης. Σύμφωνα με δηλώσεις του αρμόδιου ευρωπαίου επιτρόπου Μεταφορών, Απόστολου Τζιτζικώστας, η παρέμβαση αυτή έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη στις εσωτερικές διεργασίες των Βρυξελλών.
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες από την πλευρά τους εντείνουν το lobbying, πιέζοντας για αποδοχή καυσίμων ουδέτερων σε CO₂, όπως τα συνθετικά καύσιμα, και για παράταση της ζωής των plug-in υβριδικών. Ορισμένοι πολιτικοί μιλούν πλέον ανοιχτά. Βέλγος ευρωβουλευτής, σύμφωνα με τα γαλλικά δημοσιεύματα, χαρακτήρισε «οικονομική αυτοκτονία» ένα σενάριο χωρίς επαρκή μεταβατική περίοδο.
Μέσα σε όλα αυτά, η Κομισιόν εμφανίζεται επίσημα να τηρεί ακόμη την αρχική γραμμή, αλλά αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο προσαρμογών. Εκπρόσωπός της ξεκαθάρισε ότι το χρονοδιάγραμμα παραμένει ενδεικτικό και ότι συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις με τα κράτη-μέλη, καθώς καταφθάνουν ακόμη επίσημες θέσεις – ανάμεσά τους και η γερμανική. Η τελική μορφή του πακέτου θα κριθεί, όπως ειπώθηκε, «υπό το φως όλων αυτών των συνεισφορών».
Η ευρύτερη εικόνα δείχνει ότι πολλά κράτη-μέλη έχουν πλέον δεύτερες σκέψεις σε σχέση με το 2023, όταν η ευημερία της αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων φαινόταν σχεδόν δεδομένη. Έκτοτε, η πραγματικότητα αποδείχθηκε πιο σύνθετη: η ζήτηση για αμιγώς ηλεκτρικά είναι χαμηλότερη από τις αρχικές προσδοκίες σε αρκετές αγορές, ο ανταγωνισμός από την Κίνα εντείνεται, ενώ το υψηλό ενεργειακό και μισθολογικό κόστος στην Ευρώπη πιέζει τα εργοστάσια. Ορισμένες κυβερνήσεις, όπως η γαλλική, προχωρούν ήδη σε πολιτικές «ευρωπαϊκής προτίμησης» στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, προσπαθώντας να συνδυάσουν την κλιματική πολιτική με τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
Για τον οδηγό, η άμεση συνέπεια είναι ότι, τουλάχιστον στην τρέχουσα φάση, τίποτα δεν αλλάζει: τα θερμικά αυτοκίνητα παραμένουν νόμιμα στην κυκλοφορία και επιτρέπονται κανονικά οι πωλήσεις, ενώ η συζήτηση αφορά κυρίως το πώς θα διαμορφωθεί το πλαίσιο μετά το 2035. Η ουσιαστική ερώτηση δεν είναι πλέον αν η Ε.Ε. θα κινηθεί προς την «ηλεκτρική εποχή» -αυτό θεωρείται δεδομένο- αλλά πόσο χώρο θα αφήσει σε υβριδικές λύσεις, εναλλακτικά καύσιμα και εξελιγμένους θερμικούς κινητήρες στην πορεία προς αυτή τη μετάβαση.
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
Οδηγούμε το νέο Renault Clio στην Πορτογαλία (+video)
Toyota: Η γκάμα του Land Cruiser μεγαλώνει
Fiat: Ετοιμάζει το Grande Panda XXL;