Στις 30 Δεκεμβρίου η Δανία θα δει να παραδίδεται η τελευταία επιστολή από την εθνική ταχυδρομική υπηρεσία, κλείνοντας μια διαδρομή που ξεκινά από το 1624.
Η PostNord – η εταιρεία που δημιουργήθηκε το 2009 μετά τη συγχώνευση των ταχυδρομείων Σουηδίας και Δανίας – είχε προαναγγείλει την απόφαση μέσα στη χρονιά, επικαλούμενη την «ολοένα αυξανόμενη ψηφιοποίηση» της δανέζικης κοινωνίας.
Η στροφή είναι σαφής – λιγότερα γράμματα, περισσότερα δέματα. Η PostNord υποστηρίζει ότι η ζήτηση για επιστολές «έχει μειωθεί δραστικά», ενώ οι ηλεκτρονικές αγορές συνεχίζουν να ανεβαίνουν.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εταιρεία ανακοινώνει περικοπή 1.500 θέσεων εργασίας στη Δανία και απόσυρση 1.500 κόκκινων ταχυδρομικών θυρίδων – εκείνες που επί δεκαετίες αποτελούσαν κομμάτι της καθημερινότητας της χώρας.
Το πιο εντυπωσιακό ίσως σημάδι του «τέλους μιας εποχής» ήταν η τύχη των ίδιων των θυρίδων, καθότι όταν βγήκαν προς πώληση νωρίτερα αυτόν τον μήνα, 1.000 από τις χαρακτηριστικές κατακόκκινες κατασκευές «έφυγαν» μέσα σε μόλις τρεις ώρες.
Η τιμή ήταν 2.000 δανέζικες κορώνες (268 ευρώ) για τις καλύτερες και 1.500 κορώνες (201 ευρώ) για τις πιο φθαρμένες, ενώ άλλες 200 αναμένεται να δημοπρατηθούν τον Ιανουάριο.
Παράλληλα, η PostNord έχει δηλώσει ότι για περιορισμένο χρονικό διάστημα θα επιστρέφει χρήματα για αχρησιμοποίητα δανέζικα γραμματόσημα.
Παρότι η PostNord σταματά να διανέμει επιστολές στη Δανία, η αποστολή γραμμάτων θα συνεχίσει να είναι δυνατή μέσω της εταιρείας Dao.
Η Dao ήδη παραδίδει αλληλογραφία στη χώρα, όμως από την 1η Ιανουαρίου θα διευρύνει σημαντικά τη δραστηριότητά της: από περίπου 30 εκατ. γράμματα το 2025, εκτιμά ότι θα φτάσει στα 80 εκατ. το 2026.
Η αλλαγή, ωστόσο, θα γίνει αισθητή στην πράξη. Οι πολίτες θα χρειάζεται να πηγαίνουν σε κατάστημα Dao για να ταχυδρομούν τα γράμματά τους (ή να πληρώνουν επιπλέον για να τα παραλάβει η εταιρεία από το σπίτι), ενώ η πληρωμή των τελών θα γίνεται ψηφιακά – online ή μέσω εφαρμογής.
Τα γράμματα βρίσκονται σε σταθερή υποχώρηση εδώ και χρόνια στη Δανία, καθώς η αποστολή επιστολών έχει μειωθεί κατά περισσότερο από 90% την τελευταία 25ετία.
Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η PostNord παρουσιάζει το «κλείσιμο» του σκέλους των επιστολών ως οικονομικά αναπόφευκτο.
Παρά τη γενική εικόνα, υπάρχουν ενδείξεις μιας μικρής αντιστροφής – τουλάχιστον ως τάση.
Η Dao αναφέρει ότι, σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, οι ηλικίες 18 έως 34 ετών στέλνουν δύο έως τρεις φορές περισσότερες επιστολές από άλλες ομάδες.
Ο ερευνητής τάσεων Μαντς Άρλιεν Σιόμποργκ αποδίδει αυτή την κίνηση στην ανάγκη των νέων για «αντίβαρο στην ψηφιακή υπερφόρτωση», περιγράφοντας τη χειρόγραφη επιστολή ως «συνειδητή επιλογή».
Σημειώνεται ότι στη Δανία, βάσει νόμου, η δυνατότητα αποστολής επιστολής πρέπει να διασφαλίζεται. Άρα, αν η Dao σταματούσε κάποτε να παραδίδει γράμματα, το κράτος θα όφειλε να ορίσει άλλον πάροχο ώστε να μη διακοπεί η υπηρεσία.
«Καμία πρακτική διαφορά», λέει το υπουργείο – «δεν γυρίζει πίσω» απαντούν άλλοι
Πηγές κοντά στο υπουργείο Μεταφορών επιμένουν ότι από τη νέα χρονιά δεν θα υπάρξει «καμία πρακτική διαφορά»: Οι πολίτες θα συνεχίσουν να στέλνουν και να λαμβάνουν γράμματα, απλώς μέσω άλλης εταιρείας. Η σημασία της αλλαγής, όπως λένε, είναι κυρίως «συναισθηματική».
Όχι όλοι. Ο Μάγκνους Ρεστόφτε, διευθυντής του μουσείου Enigma στην Κοπεγχάγη (ταχυδρομείου, τηλεπικοινωνιών και επικοινωνίας), προειδοποιεί ότι αν κάποτε η ψηφιακή επικοινωνία δεν ήταν διαθέσιμη, «είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να επιστρέψουμε στο φυσικό ταχυδρομείο».
«Δεν μπορούμε να γυρίσουμε στο “πώς ήταν κάποτε” – ειδικά σε μια χώρα που είναι από τις πιο ψηφιοποιημένες στον κόσμο», σημειώνει.
MitID και «ψηφιακό ταχυδρομείο»: Η καθημερινότητα έχει ήδη αλλάξει
Στην καρδιά αυτής της ψηφιακής πραγματικότητας βρίσκεται το MitID – το εθνικό σύστημα ψηφιακής ταυτοποίησης, που χρησιμοποιείται από online banking μέχρι ιατρικά ραντεβού και ηλεκτρονικές υπογραφές.
Οι δημόσιες αρχές στέλνουν αυτομάτως την επίσημη αλληλογραφία μέσω «ψηφιακού ταχυδρομείου» και όχι έντυπα.
Υπάρχει δυνατότητα εξαίρεσης, ώστε κάποιος να λαμβάνει φυσική αλληλογραφία, αλλά είναι μειοψηφική: Σήμερα το 97% των Δανών άνω των 15 ετών είναι εγγεγραμμένο στο MitID, ενώ μόλις το 5% έχει ζητήσει να εξαιρεθεί από το ψηφιακό ταχυδρομείο.
Ο Ρεστόφτε παρατηρεί ότι η κοινωνία αντιμετωπίζει την αλλαγή με πραγματισμό, επειδή ελάχιστοι λαμβάνουν πια γράμματα – και κάποιοι νεότεροι δεν έχουν στείλει ποτέ.
Όμως αυτή ακριβώς η σπανιότητα, λέει, κάνει την επιστολή πιο πολύτιμη: ένα χειρόγραφο γράμμα σημαίνει χρόνο, πρόθεση και ένα μικρό κόστος, άρα αποκτά βάρος που το ψηφιακό μήνυμα δύσκολα μιμείται.
Η PostNord, πάντως, επιμένει ότι η απόφαση δεν ήταν εύκολη. Ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της PostNord Denmark, Kim Pedersen, είχε δηλώσει: «Ήμασταν η δανέζικη ταχυδρομική υπηρεσία για 400 χρόνια, κι έτσι είναι δύσκολο να κλείσουμε αυτό το μέρος της ιστορίας μας. Οι Δανοί γίνονται όλο και πιο ψηφιακοί, έχουν μείνει ελάχιστα γράμματα – και η πτώση συνεχίζεται τόσο έντονα ώστε η αγορά επιστολών δεν είναι πλέον κερδοφόρα».
Το γράμμα, με άλλα λόγια, δεν εξαφανίζεται από τη ζωή των Δανών. Αλλά παύει να είναι ο «κανόνας» – και περνά οριστικά στο πεδίο της επιλογής, της συνήθειας, ή και της νοσταλγίας.