Ουδεμία ορατότητα για την ουσιώδη δρομολόγηση ειρηνευτικών διαδικασιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας διαφάνηκε κατά τις αδιέξοδες συνομιλίες που έλαβαν χώρα την Δευτέρα (2/6) στην Κωνσταντινούπολη, παρότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν τις χαρακτήρισε «εξαιρετικές», έστω και αν επετεύχθη άλλη μια υποδεέστερη συμφωνία για την ανταλλαγή ζωντανών και νεκρών αιχμαλώτων πολέμου.
Οι συνομιλίες άρχισαν με δύο ώρες καθυστέρηση, άνευ εξηγήσεων, και με την Ουκρανική αντιπροσωπεία να υπογραμμίζει έντονα το γεγονός ότι το μνημόνιο των προτάσεων της Ρωσίας παρελήφθη λίγο πριν την έναρξη – ή κατά την διάρκεια – της συνάντησης, οπότε δεν υπήρχε χρόνος να μελετηθούν οι όροι της Μόσχας.
Λίγες ώρες αργότερα, οι προτάσεις της Ρωσίας για την οριστική επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία έγιναν και ευρέως γνωστές απο το ρωσικό πρακτορείο TASS.
Αυτές λοιπόν περιλαμβάνουν, μεταξύ πολλών άλλων, τη διεξαγωγή εκλογών στην Ουκρανία, ακολουθούμενη από την υπογραφή ειρηνευτικής συνθήκης.
Σύμφωνα με το τμήμα του εγγράφου το οποίο καθορίζει τη σειρά των βημάτων και το χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους, αμέσως μετά τη μεταφορά από τη Ρωσία 6.000 πτωμάτων στρατιωτικών στην ουκρανική πλευρά, ακολουθεί «η υπογραφή μνημονίου για την κατάπαυση του πυρός με συγκεκριμένες ημερομηνίες για την εφαρμογή όλων των διατάξεών του και τον καθορισμό της ημερομηνίας υπογραφής της μελλοντικής συνθήκης για την τελική διευθέτηση».
Στη συνέχεια, σύμφωνα με το ρωσικό έγγραφο, θα θεσπιστεί καθεστώς κατάπαυσης του πυρός διάρκειας 30 ημερών.
Στο χρονοδιάγραμμα του μνημονίου, ακολουθεί «η διεξαγωγή εκλογών, η συγκρότηση κυβερνητικών οργάνων στο έδαφος της Ουκρανίας» και, στη συνέχεια, «η υπογραφή της συνθήκης».
Το ρωσικό έγγραφο τονίζει επίσης ότι η ειρηνευτική συνθήκη μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας πρέπει να εγκριθεί με «νομικά δεσμευτικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».
Μόνο μετά από αυτό προβλέπεται ότι η συνθήκη θα «επικυρωθεί, θα τεθεί σε ισχύ και θα εφαρμοστεί», όπως τονίζεται.
Επιπλέον, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, το Κίεβο πρέπει είτε να εφαρμόσει ένα πακέτο μέτρων είτε να αποσύρει τις Ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις από την Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ (DPR), τη Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ (LPR), τις περιοχές Ζαπορίζιε και Χερσόν, προκειμένου να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.
Το δεύτερο τμήμα του εγγράφου, που είναι αφιερωμένο στους όρους για την κατάπαυση του πυρός, περιγράφει δύο πιθανά σενάρια.
Το πρώτο περιλαμβάνει «την έναρξη της πλήρους απόσυρσης των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων και άλλων παραστρατιωτικών σχηματισμών της Ουκρανίας από το ρωσικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένων των προαναφερθέντων περιοχών, και την αναδιάταξή τους σε απόσταση από τα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αναφέρει το έγγραφο.
Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει δέκα σημεία, μεταξύ των οποίων «η απαγόρευση της αναδιάταξης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και άλλων παραστρατιωτικών σχηματισμών της Ουκρανίας, με εξαίρεση τις κινήσεις που αποσκοπούν στην αποχώρηση σε συμφωνημένη απόσταση από τα σύνορα της Ρωσικής Ομοσπονδίας», καθώς και η παύση της κινητοποίησης και η έναρξη της αποστράτευσης.
Επιπλέον, απαιτεί «τη διακοπή των ξένων παραδόσεων στρατιωτικών προϊόντων και στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών δορυφορικών επικοινωνιών και της παροχής πληροφοριών», τον «αποκλεισμό της στρατιωτικής παρουσίας τρίτων χωρών στο ουκρανικό έδαφος» και τον τερματισμό της συμμετοχής ξένων ειδικών σε στρατιωτικές ενέργειες στο πλευρό της Ουκρανίας.
Για να τεθεί σε ισχύ η κατάπαυση του πυρός, το Κίεβο πρέπει να παράσχει εγγυήσεις για «αποκήρυξη των σαμποτάζ και των ανατρεπτικών δραστηριοτήτων» κατά της Ρωσίας και των πολιτών της.
Πρέπει επίσης να συσταθεί ένα διμερές Κέντρο Παρακολούθησης και Ελέγχου του Καθεστώτος Εκεχειρίας και να εφαρμοστεί «αμνηστία για τους «πολιτικούς κρατούμενους» και η απελευθέρωση των κρατουμένων στρατιωτικών και αμάχων», υπογραμμίζεται στο ρωσικό μνημόνιο.
Το σενάριο αυτό περιλαμβάνει επίσης την άρση του στρατιωτικού νόμου στην Ουκρανία και την ανακοίνωση των ημερομηνιών για τις προεδρικές εκλογές και τις εκλογές για τη Βερχόβνα Ράντα, οι οποίες πρέπει να διεξαχθούν το αργότερο 100 ημέρες μετά την άρση του στρατιωτικού νόμου.
Το ρωσικό μνημόνιο για τη διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης προβλέπει τη διεθνή αναγνώριση της Κριμαίας, του Ντονμπάς και της Νοβοροσσία ως τμήματα της Ρωσίας, καθώς και την πλήρη απόσυρση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων από τα εδάφη αυτά.
Άλλοι παράμετροι της διευθέτησης περιλαμβάνουν επίσης την ουδετερότητα της Ουκρανίας, που συνεπάγεται την αποκήρυξη της προσχώρησής της σε στρατιωτικές συμμαχίες και συνασπισμούς, καθώς και την «απαγόρευση οποιωνδήποτε στρατιωτικών δραστηριοτήτων τρίτων κρατών στο ουκρανικό έδαφος και την ανάπτυξη ξένων στρατιωτικών σχηματισμών, στρατιωτικών βάσεων και στρατιωτικής υποδομής».
Η ρωσική πλευρά επιμένει επίσης στην άρνηση της Ουκρανίας να συνάψει μελλοντικές διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες που είναι ασυμβίβαστες με το [μελλοντικό] ουδέτερο καθεστώς της Ουκρανίας.
«Οι κύριες παράμετροι της διευθέτησης προβλέπουν την επιβεβαίωση του καθεστώτος της Ουκρανίας ως κράτους απαλλαγμένου από πυρηνικά και άλλα όπλα μαζικής καταστροφής, με άμεση απαγόρευση της αποδοχής, της διαμετακόμισης και της ανάπτυξης τους στο ουκρανικό έδαφος», αναφέρεται στο έγγραφο.
«Προβλέπεται επίσης ο καθορισμός ανώτατων ορίων για το προσωπικό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και άλλων στρατιωτικών σχηματισμών, περιορισμοί ως προς την ποσότητα και τα χαρακτηριστικά των όπλων και του στρατιωτικού εξοπλισμού, καθώς και η διάλυση των ουκρανικών εθνικιστικών σχηματισμών εντός των ενόπλων δυνάμεων και της Εθνικής Φρουράς».
Η Μόσχα αναμένει επίσης πλήρεις εγγυήσεις για τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τα συμφέροντα του ρωσικού και του ρωσόφωνου πληθυσμού, καθώς και την αναγνώριση της ρωσικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας.
«Οι κύριες παράμετροι της διευθέτησης προβλέπουν νομοθετική απαγόρευση της εξύμνησης και της προώθησης του ναζισμού και του νεοναζισμού, τη διάλυση των εθνικιστικών οργανώσεων και κομμάτων», διευκρινίζει το μνημόνιο.
«Την άρση όλων των υφιστάμενων και την άρνηση εισαγωγής νέων οικονομικών κυρώσεων, απαγορεύσεων και περιοριστικών μέτρων μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας», όπως τονίζεται επίσης.
Το έγγραφο προβλέπει την επίλυση ζητημάτων που σχετίζονται με την επανένωση των οικογενειών και των εκτοπισμένων προσώπων, την αμοιβαία παραίτηση από αξιώσεις για αποζημίωση για ζημίες που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης και την άρση των περιορισμών στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η τελευταία παράμετρος του τμήματος περιγράφει τη σταδιακή αποκατάσταση των διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων (συμπεριλαμβανομένης της διαμετακόμισης φυσικού αερίου), των μεταφορών και άλλων δεσμών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με τρίτες χώρες.
Ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ούμεροφ, ο οποίος ηγήθηκε της ουκρανικής αντιπροσωπείας στον δεύτερο γύρο συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη, ανέφερε ότι το Κίεβο εκτιμά πως όλα τα βασικά ζητήματα στις συνομιλίες με τη Μόσχα μπορούν να επιλυθούν μόνο σε επίπεδο ηγετών.
Σε κάθε περίπτωση, οι Ουκρανοί συμφώνησαν να επιστρέψουν 6.000 πτώματα πεσόντων Ρώσων στρατιωτών, όπως διευκρίνισε, παρέχοντας παράλληλα στη ρωσική πλευρά έναν κατάλογο παιδιών που απήχθησαν στο ρωσικό έδαφος κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Αυτές οι απαγωγές αποτέλεσαν αντικείμενο εντάλματος σύλληψης από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, καθώς και για άλλους Ρώσους αξιωματούχους.
Ο στενός συνεργάτης του Ρώσου Προέδρου Πούτινμ, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, που ήταν πάρων στην Κωνσταντινούπολη, δήλωσε ότι η Μόσχα θα παραδώσει 6000 πτώματα πεσόντων Ουκρανών στρατιωτών την επόμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο ανταλλαγής που θα περιλαμβάνει την παράδοση από το Κίεβο του ίδιου αριθμού πτωμάτων Ρώσων στρατιωτών.
Ο επικεφαλής των ρωσικών διαπραγματεύσεων δήλωσε ότι μια ξεχωριστή ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου θα περιλαμβάνει «τουλάχιστον 1000 στρατιώτες από την πλευρά μας», ενώ οι Ουκρανοί δήλωσαν ότι επικεντρώνονται σε κατηγορίες κρατουμένων, δηλαδή στρατιώτες ηλικίας 18-25 ετών και βαριά τραυματίες, αρνούμενοι να κατονομάσουν συγκεκριμένο αριθμό αιχμαλώτων που θα ανταλλαγούν.
Η Τουρκία θα λάβει μέτρα για να φέρει σε επαφή τους ηγέτες της Ρωσίας και της Ουκρανίας για συνομιλίες είτε στην πρωτεύουσα Άγκυρα είτε στην Κωνσταντινούπολη, δήλωσε μετά τις αδιέξοδες συνομιλίες ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δήλωσε πως, κατά την εκτίμησή του, οι συνομιλίες ήταν «εξαιρετικές».
«Επιθυμία μου είναι να φέρω τον Πούτιν και τον Ζελένσκι σε επαφή στην Κωνσταντινούπολη ή στην Άγκυρα. Επίσης, να προσκαλέσω και τον Τραμπ σε αυτή τη συνάντηση…Θα λάβουμε μέτρα για αυτή τη συνάντηση μετά τις τελευταίες συνομιλίες», δήλωσε ο Ερντογάν, μιλώντας μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στην Άγκυρα.
Λευκός Οίκος: Ο Τραμπ «ανοιχτός» σε συνάντηση με Πούτιν, Ζελένσκι στην Τουρκία
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι «ανοιχτός» σε πρόσκληση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τριμερείς ειρηνευτικές συνομιλίες στην Τουρκία με τους ηγέτες της Ρωσίας και της Ουκρανίας.
Ο Τούρκος ηγέτης επανέλαβε τη Δευτέρα την προθυμία του να φιλοξενήσει μια συνάντηση μεταξύ του Τραμπ, του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Η Τουρκία θα «λάβει μέτρα» για να διευκολύνει μια τέτοια συνάντηση, δήλωσε ο Ερντογάν, μετά από άμεσες συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών στην Κωνσταντινούπολη νωρίτερα τη Δευτέρα.
Ερωτηθείσα για την πρόταση του Ερντογάν, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, δήλωσε: «Ο πρόεδρος έχει δηλώσει ότι είναι ανοιχτός σε αυτό, αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, αλλά θέλει και οι δύο ηγέτες, και οι δύο πλευρές, να καθίσουν μαζί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.»