Αναμενόμενη και εύλογη συνέπεια της απροσχημάτιστης, σκληρής αντιμεταναστευτικής πολιτικής της κυβέρνησης αποτελεί η εξέγερση των προσφύγων στην κλειστή Δομή του Δήμου Σιντικής στις Σέρρες, την Τετάρτη, 12 Νοεμβρίου, καθιστώντας, ταυτόχρονα, την «ιδέα» του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνου Πλεύρη για μετατροπή των ανοιχτών δομών σε «στρατόπεδα συγκέντρωσης», απόλυτο φιάσκο.
Σε καθένα από τους 30 πρόσφυγες και μετανάστες που συνελήφθησαν και δικάστηκαν για τη συμμετοχή τους στην εξέγερση επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης τριών χρόνων και χρηματικό πρόστιμο 450 ευρώ.
Σε τρεις από αυτούς επιβλήθηκε ποινή τριών χρόνων κι ενός μήνα και σε αυτόν που φέρεται να χτύπησε ο αστυνομικό, τρία χρόνια και επτά μήνες.
Η απόφαση είναι χωρίς ανασταλτικό χαρακτήρα.
Οι 30 πρόσφυγες και μετανάστες, 29 Αιγύπτιοι κι ένας από το Μπαγκλαντές, κατά την απολογία τους αρνήθηκαν τις κατηγορίες και όλοι τους είπαν ότι κατά την διάρκεια των επεισοδίων βρίσκονταν στα δωμάτια τους.
Στις καταθέσεις τους οι αστυνομικοί που είχαν υπηρεσία στη Δομή εκείνη την ημέρα μίλησαν για μια πολύ δύσκολη κατάσταση που έπρεπε να διαχειριστούν αφού όπως είπαν οι μετανάστες πέταξαν προς το μέρος τους πάρα πολλές πέτρες, ενώ κινήθηκαν «απειλητικά» προς αυτούς.
Μάλιστα, όπως είπαν από τις πέτρες έσπασε η ασπίδα ενός συναδέλφου τους ενώ κάποιοι προσπάθησαν να σκαρφαλώσουν στα συρματοπλέγματα ή να σκάψουν κάτω από αυτά με σκοπό να αποδράσουν.
«Είναι θαύμα που δεν είχαμε κάτι χειρότερο. Ήταν πάρα πολλές οι πέτρες που είχαν στόχο εμάς» είπε ένας αστυνομικός ενώ όπως υπογράμμισε γυναίκες από το πολιτικό προσωπικό της Δομής έκλαιγαν και φοβήθηκαν για τη ζωή τους.
Σύμφωνα με την εκδοχή της αστυνομίας, μια αντιπροσωπεία των μεταναστών ζήτησε να μιλήσει μαζί τους και στη συνάντηση που ακολούθησε ρώτησαν, γιατί μετανάστες που ήρθαν μετά από αυτούς στην Ελλάδα κυκλοφορούν ελεύθεροι ενώ οι ίδιοι που έφτασαν στη χώρα μας παλαιότερα είναι κρατούμενοι και δεν μπορούν να βγούνε έξω από τη δομή.
Όπως είπαν οι αστυνομικοί αν δεν υπήρχε η άμεση επέμβαση των συναδέλφων τους της ΟΠΚΕ, που κατάφεραν με τη χρήση κρότου λάμψης να απωθήσουν τους μετανάστες αυτοί θα έφταναν στην κεντρική πύλη της Δομής. Οι αστυνομικοί τόνισαν ότι η ταυτοποίηση των 30 μεταναστών έγινε με τη χρήση των καμερών που υπάρχουν στη δομή αλλά και από τα πολλά βίντεο που ανέβασαν οι μετανάστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Κάποιοι από τους μετανάστες στις απολογίες τους μίλησαν για δύσκολες συνθήκες διαμονής στη δομή ενώ δύο από αυτούς είπαν ότι αγαπάνε και σέβονται την Ελλάδα. Ο συνήγορος δύο εκ των κατηγορουμένων μίλησε για πολύ άσχημες συνθήκες κράτησης των μεταναστών στη συγκεκριμένη δομή και για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν για να κάνουν αίτηση ασύλου.
Κατά τη διάρκεια και πριν την έναρξη της δίκης δύο μετανάστες λιποθύμησαν, μεταφέρθηκαν με ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ στο Νοσοκομείο αλλά σύντομα επέστρεψαν και απολογήθηκαν.
Η εξέγερση στη δομή, στην οποία στοιβάζονται 750 άνθρωποι, ξεκίνησε περίπου στις 3:30 το μεσημέρι, με κύρια αιτία το θέμα του ασύλου, με την κατάσταση να ομαλοποιείται στις 6 το απόγευμα.
Την έντονη ανησυχία της για τη λειτουργία της Δομής Διοικητικής Κράτησης Μεταναστών Σιντικής εκφράζει με επιστολή της η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Σερρών ενώ παράλληλα επισημαίνει, για ακόμη μία φορά, τις σοβαρές ελλείψεις στις υποδομές ασφαλείας της.
Σύμφωνα με τους Σερραίους αστυνομικούς η πρόσφατη απόπειρα απόδρασης διοικητικών κρατουμένων επιβεβαιώνει τους επανειλημμένους προβληματισμούς και τις προειδοποιήσεις της που εδώ και μήνες είχε υποβάλει εγγράφως και προφορικώς στη φυσική και πολιτική ηγεσία, ζητώντας άμεση παρέμβαση για την προστασία των αστυνομικών, των κρατουμένων και της τοπικής κοινωνίας.
Η επιστολή-ανακοίνωση της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Σερρών:
«Η Ένωση Αστυνομικών Υπαλλήλων Σερρών είχε εκφράσει έγκαιρα και τεκμηριωμένα την έντονη ανησυχία, τους φόβους και τον προβληματισμό της σχετικά με τη λειτουργία της Κλειστής Ελεγχόμενης Δομής Κράτησης Μεταναστών Σιντικής, στη θέση «Κλειδί», λόγω των σοβαρών ελλείψεων και της ανεπάρκειας των στοιχειωδών υποδομών ασφαλείας.
Ήδη από τις 26 Ιουλίου 2025 (υπ’ αριθμ. πρωτ. 62/2025), καθώς και στις 19 Αυγούστου 2025 (υπ’ αριθμ. πρωτ. 68/2025) ανακοινώσεις μας, είχαμε καταγγείλει ότι δεν πληρούνται οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις ασφαλούς και αποτελεσματικής λειτουργίας της δομής, η οποία μετατράπηκε εσπευσμένα από Ελεγχόμενη Δομή Προσωρινής Φιλοξενίας Αιτούντων Άσυλο σε Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή Κράτησης Μεταναστών και, εσχάτως, σε Δομή Διοικητικής Κράτησης Μεταναστών.
Η χθεσινή (12-11-2025) στάση και απόπειρα απόδρασης παράτυπων μεταναστών – διοικητικών κρατουμένων επιβεβαιώνει, με τον πλέον τραγικό τρόπο, τα επανειλημμένα αιτήματά μας και τις προειδοποιήσεις που_ έχουμε διατυπώσει από τις πρώτες ημέρες λειτουργίας της δομής ως κλειστής. Τα ζητήματα αυτά έχουν γνωστοποιηθεί τόσο εγγράφως όσο και προφορικώς στη φυσική και πολιτική μας ηγεσία, καθώς και στην ηγεσία του Υπουργείου Μετανάστευσης.
Δυστυχώς, οι φόβοι μας για πιθανούς τραυματισμούς συναδέλφων επιβεβαιώθηκαν και αυτοί. Ευτυχώς, οι τραυματισμοί ήταν ελαφροί, ενώ αποσοβήθηκαν τα χειρότερα χάρη στον επαγγελματισμό και τον σωστό χειρισμό της κρίσιμης κατάστασης από τους συναδέλφους μας.
Ειδικότερα, μετά την άρση της αναστολής χορήγησης ασύλου στις 15 Οκτωβρίου 2025, μεταφέραμε σχεδόν καθημερινά την αγωνία μας στη φυσική μας ηγεσία (Δ.Α. Σερρών, ΓΕ.Π.Α.Δ.Κ.Μ. και ΓΕ.Σ.Α.Β.Ε.), ως αποδέκτες αναφορών συναδέλφων που εκτελούσαν υπηρεσία στη δομή — αναφορές τις οποίες, όπως γνωρίζουμε, υπέβαλαν και οι ίδιοι εγγράφως ιεραρχικά προς τη φυσική ηγεσία.
Οι αναφορές αυτές αφορούσαν περιστατικά έντασης και αυξημένης κινητικότητας μεταξύ των μεταναστών, ιδίως μετά τις συνεχείς απορριπτικές αποφάσεις επί των αιτημάτων ασύλου, με αποτέλεσμα η κατάσταση να διαμορφώνεται εύθραυστη και δυνητικά επικίνδυνη.
Παρά τις επισημάνσεις και τις παρεμβάσεις μας, δεν πραγματοποιήθηκε καμία ουσιαστική ενέργεια ή παρέμβαση για την επίλυση των προβλημάτων. Η λειτουργία της δομής στηρίζεται αποκλειστικά στο φιλότιμο και τον επαγγελματισμό των αστυνομικών, που εκτελούν καθημερινά υπηρεσία υπό αντίξοες και επικίνδυνες συνθήκες.
ΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΡΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΑ:
-Η Ένωσή μας δεν αποδέχεται τη λειτουργία δομής που δεν πληροί ούτε τα ελάχιστα πρότυπα ασφαλείας και λειτουργίας.
-Οι ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση ανήκουν αποκλειστικά σε όσους έλαβαν αποφάσεις χωρίς να διασφαλίσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις.
-Ζητούμε την άμεση και συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων και την αποκατάσταση όλων των ελλείψεων στις υποδομές.
Η ασφάλεια των αστυνομικών, των κρατουμένων και της τοπικής κοινωνίας δεν μπορεί και δεν θα θυσιαστεί στον βωμό της προχειρότητας, της αδιαφορίας ή οποιασδήποτε σκοπιμότητας.».
Σημειώνεται ότι πρόκειται για δομή που ήταν ανοιχτή μέχρι πριν λίγο καιρό, αλλά όταν ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης προχώρησε τις εξαγγελίες του για το θέμα του ασύλου, παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν, μέρος της δομής μετατράπηκε σε κλειστή, φυλασσόμενη από την αστυνομία, αν και ανήκει στο αρμοδιότητα του Υπουργείου Μετανάστευσης, προκειμένου να δεχτεί τους κρατούμενους πρόσφυγες που έφταναν στην Κρήτη, χωρίς να μπορούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου.
Στη δομή βρίσκονται, ουσιαστικά φυλακισμένοι και κάτω από ασφυκτικές συνθήκες, μετανάστες κυρίως από την Αίγυπτο, το Μπανγκλαντές και το Πακιστάν.
Όπως συνοψίζει η ΜΚΟ, Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), από τις 14 Ιουλίου έως τις 14 Οκτωβρίου 2025, η Ελλάδα ανέστειλε την πρόσβαση στο άσυλο για όλους τους πρόσφυγες και προσφύγισσες που έφτασαν στη χώρα μέσω Βόρειας Αφρικής, θέτοντας περίπου 2.000 ανθρώπους υπό κράτηση χωρίς προοπτική και προστασία.
Από τις 14/07/2025 έως τις 14/10/2025, η Ελλάδα ανέστειλε την πρόσβαση στο άσυλο για όλους τους πρόσφυγες και προσφύγισσες που εισήλθαν στη χώρα μέσω της Βόρειας Αφρικής, μέτρο που ουσιαστικά αφορούσε τις αφίξεις στην Κρήτη και τη Γαύδο.
Η διάταξη, που επιβλήθηκε με τροπολογία σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης και περιέχεται στο άρθρο 79 του Νόμου 5218/2025 (ΦΕΚ 125/Α/14-7-2025), συνιστά κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών κανόνων του εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Όπως έχει επισημανθεί από εθνικούς και διεθνείς θεσμούς, με την αναστολή αυτή καταστρατηγούνται το δικαίωμα στο άσυλο, η αρχή της μη επαναπροώθησης και οι υποχρεώσεις της χώρας για προστασία από αυθαίρετη κράτηση.
Κατά τη διάρκεια των τριών μηνών εφαρμογής του μέτρου, δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) (14/08/2025, 29/08/2025) υπέδειξαν ασφαλιστικά μέτρα, απαγορεύοντας την απέλαση ανθρώπων που στερήθηκαν την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου. Παρά τα επανειλημμένα αυτά «σήματα κινδύνου», η πρακτική συνεχίστηκε, οδηγώντας περίπου 2.000 άτομα σε παρατεταμένη και αδικαιολόγητη κράτηση, υπό συνθήκες που παραβιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Με τη λήξη της αναστολής, η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) αποτιμά την περίοδο αυτή, με βάση τις υποθέσεις ανθρώπων που εκπροσώπησε και όσα οι δικηγόροι μας διαπίστωσαν στις επιτόπιες επισκέψεις τους. Η RSA έχει αναλάβει από την πρώτη στιγμή εφαρμογής του μέτρου αλλά και στη συνέχεια, την εκπροσώπηση συνολικά 33 ανθρώπων από το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, την Ερυθραία, την Υεμένη και την Αίγυπτο, που έφτασαν το καλοκαίρι στην Κρήτη και τη Γαύδο από τη Λιβύη, στους οποίους επιβλήθηκε η αναστολή ασύλου και τέθηκαν υπό κράτηση στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης Αλλοδαπών (ΠΡΟΚΕΚΑ) Αμυγδαλέζας και στην Ειδική Εγκατάσταση Κράτησης (ΕΕΚ) Σιντικής. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν σοβαρές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων η αυθαίρετη κράτηση, η έλλειψη πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και στη νομική συνδρομή και η απουσία αποτελεσματικών εγγυήσεων προστασίας.
Κατά την περίοδο της αναστολής ασύλου, όσοι έφταναν στη χώρα τοποθετούνταν αυτομάτως υπό διοικητική κράτηση, χωρίς να μπορούν να ζητήσουν άσυλο και χωρίς να ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους. Οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν σε κλειστούς χώρους στην Αμυγδαλέζα και τη Σιντική, όπου οι συνθήκες διαβίωσης ήταν και παραμένουν εξαιρετικά επιβαρυντικές.
Από τους ανθρώπους που εκπροσωπεί η οργάνωση, μέχρι σήμερα παραμένουν και οι τρεις στη δομή, μολονότι οι άνθρωποι με καταγωγή από το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη έχουν καταγραφεί και παραλάβει δελτία αιτούντων άσυλο.
Σε ό,τι αφορά την Αμυγδαλέζα, οι πολίτες Σουδάν, Νότιου Σουδάν και Ερυθραίας μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) Μαλακάσας ή/και Διαβατών, οι πολίτες Υεμένης αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς να τοποθετηθούν σε δομή φιλοξενίας, οι πολίτες Αιγύπτου εξακολουθούν να κρατούνται στην Αμυγδαλέζα, ενώ δύο ανήλικοι μεταφέρθηκαν σε δομή φιλοξενίας ανηλίκων.
►Sawar (σσ: αλλαγμένο όνομα για λόγους ασφάλειας), κρατούμενος που υπέστη τις συνέπειες της τρίμηνης αναστολής ασύλου στην Ελλάδα
«Στο κέντρο κράτησης υπήρχαν κάποιες εκατοντάδες άτομα, αλλά ελάχιστες τουαλέτες και δύο μπάνια. Μέσα σε ένα κοντέινερ υπήρχαν μερικές φορές 15 άτομα, άλλες 8 ή 9. Πολλοί ανέπτυξαν δερματικά προβλήματα, γιατί δεν είχαμε σαπούνι ούτε καθαρά ρούχα. Φορούσαμε τα ίδια ρούχα που είχαμε από τη Λιβύη. Εγώ είχα μόνο ένα μαύρο μπουφάν και το ίδιο παντελόνι με το οποίο έφυγα από τη Λιβύη. Είχα ακόμη τα καλοκαιρινά παπούτσια με τα οποία είχα έρθει. Τους πρώτους μήνες κοιμόμουν στο πάτωμα, μαζί με άλλα 6 άτομα σε ένα κοντέινερ. Στο δωμάτιο όπου μένω τώρα μένουν δέκα άτομα, και ακόμη δεν έχουμε ζεστό νερό.»
Στη Σιντική, στο εσωτερικό της Ελεγχόμενης Δομής Προσωρινής Φιλοξενίας Αιτούντων Άσυλο (ΕΔΠΦΑΑ) που λειτουργεί η Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΥπΥΤ), διαμορφώθηκε Ειδική Εγκατάσταση Κράτησης (ΕΕΚ) που παραχωρήθηκε στην Ελληνική Αστυνομία. Κατά την περίοδο της αναστολής, στον χώρο αυτό κρατούνταν συστηματικά περισσότερα από 900 άτομα, παρότι η επίσημη χωρητικότητα της δομής στις 30/06/2025 δεν ξεπερνούσε τις 733 θέσεις.
Οι κρατούμενοι στοιβάζονταν έως και δεκαπέντε άτομα ανά κοντέινερ σε συνθήκες εμφανούς υπερσυνωστισμού, πολλοί χωρίς κρεβάτι ή στρώμα, με αποτέλεσμα να κοιμούνται στο πάτωμα. Τα κοντέινερ παρουσίαζαν σοβαρές ελλείψεις καθαριότητας και συντήρησης, ενώ διαθέτουμε αναφορές για παρουσία κατσαρίδων, εντόμων και φιδιών, επιβεβαιωμένες με οπτικοακουστικό υλικό. Οι περισσότεροι δεν είχαν λάβει ποτέ ρούχα ή βασικά είδη προσωπικής υγιεινής, και συχνά έμεναν με τα ίδια ρούχα που φορούσαν κατά το ταξίδι τους από τη Λιβύη.
Η πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα ήταν ελάχιστη. Δεν υπήρχε μόνιμος γιατρός εντός της ΕΕΚ, ούτε διερμηνεία, ενώ οι άνθρωποι που ζητούσαν εξέταση μεταφέρονταν με χειροπέδες στο ιατρικό κλιμάκιο της ΕΔΠΦΑΑ στη Σιντική. Οι συνθήκες αυτές έχουν επιβεβαιωθεί και από την Ένωση Αστυνομικών Σερρών, ενώ η RSA και η Refugee Legal Support (RLS) έχουν καταθέσει σχετική αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη για 2 εντολείς μας και ακόμα 7 άτομα, σχετικά με τις συνθήκες.
Στην Αμυγδαλέζα, διέμεναν αρχικά έως και 14 άτομα σε κοντέινερ 8 θέσεων ύπνου, με αποτέλεσμα έξι να κοιμούνται στο πάτωμα σε υποτυπώδη, χειροποίητα στρώματα. Στη συνέχεια, διέμεναν 4-6 άτομα σε κοντέινερ, σε αρκετά από τα οποία δεν λειτουργούσε το ρεύμα ή το κλιματιστικό υπό συνθήκες καύσωνα, ενώ σε άλλα δεν υπήρχε καν λειτουργικό μπάνιο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έλαβαν ρούχα ή εσώρουχα, και πολλοί παρέμεναν με τα ρούχα με τα οποία είχαν ταξιδέψει. Ανέφεραν συστηματικά ότι δεν τους δόθηκαν ούτε κουβέρτες ή σεντόνια, και συχνά σκεπάζονταν με σακούλες σκουπιδιών για να αντιμετωπίσουν το κρύο και την υγρασία. Μόλις στις 15/10/2025 διανεμήθηκαν κουβέρτες. Είδη προσωπικής υγιεινής δόθηκαν μόλις μία ή δύο φορές κατά τη διάρκεια της κράτησης, ενώ οι άνθρωποι έπιναν νερό αμφίβολης ποιότητας αποκλειστικά από εξωτερική βρύση στο προαύλιο. Τον Οκτώβριο οι αρχές μετέφεραν τους ανθρώπους σε νέα πτέρυγα, όπου αναγκάστηκαν να μείνουν περίπου 20 άτομα ανά κοντέινερ.
Οι συνθήκες στην Αμυγδαλέζα έχουν καταγραφεί και από το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ) στις 30/07/2025, και το Border Violence Monitoring Network (BVMN) στις 31/10/2025.
►Sawar: «Δεν υπήρχε διερμηνέας στην κράτηση. Οι αστυνομικοί μας έδιναν χαρτιά να υπογράψουμε και έλεγαν: ‘Αν θέλεις μετάφραση, κάν’ τη μόνος σου’. Δεν είδα ποτέ διερμηνέα, εκτός από μία φορά για τα αραβικά. Έπρεπε μόνοι μας να παλέψουμε για να επικοινωνήσουμε και να καταλάβουμε τι συμβαίνει.»
Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ήταν γεμάτες ασάφεια και αντιφάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις οι κρατούμενοι καλούνταν να υπογράψουν έγγραφα χωρίς να γνωρίζουν το περιεχόμενό τους, καθώς δεν υπήρχε διερμηνεία. Στη Σιντική, δεν υπήρχε συνδρομή διερμηνέα, ενώ τα έντυπα επίδοσης συντάσσονταν και υπογράφονταν στα ελληνικά. Στην Αμυγδαλέζα, διερμηνείς της Frontex παρείχαν συνδρομή στην Αστυνομία με παρουσία στον χώρο κράτησης.
Η ΜΚΟ έχει καταθέσει αίτημα πληροφοριών στη Frontex για διευκρινίσεις στις 27/08/2025, που δεν έχει απαντηθεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο, οι επιδόσεις των αποφάσεων επιστροφής σε όλους τους πρόσφυγες που εκπροσωπεί μας έγιναν πλασματικά, με «ημερομηνία επίδοσης» την 31/07/2025 και πανομοιότυπη σημείωση «αρνήθηκε» στο πεδίο της υπογραφής του ανθρώπου στα αποδεικτικά επίδοσης που μας δόθηκαν.
Οι κρατούμενοι ανέφεραν ότι όποια έγγραφα πήραν στα χέρια τους, τους δόθηκαν χωρίς διερμηνεία, ενώ όσες φορές χρειάστηκε, διερμήνευε συγκρατούμενος που γνώριζε κάποια αγγλικά.
Υπογραμμίζει ότι σε κανέναν από τους ανθρώπους που κρατούνταν λόγω της αναστολής ασύλου δεν παρείχε το κράτος δωρεάν νομική συνδρομή για να προσφύγουν κατά των αποφάσεων απέλασης σε βάρος τους. Η κρίσιμη απουσία νομικής βοήθειας, την οποία υποχρεούνται να παρέχουν οι αρχές, επισημάνθηκε και από την Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας.
Οι διαδικασίες προσφυγής κατά των αποφάσεων απέλασης δεν ήταν ομοιόμορφες στις δύο δομές. Σε προσφυγές που κατατέθηκαν «εκπρόθεσμα», δηλαδή μετά την πενθήμερη προθεσμία που ορίζει ο νόμος, στις υποθέσεις της Σιντικής θεωρήθηκαν παραδεκτές και εξετάστηκαν στην ουσία (αν και απορρίφθηκαν), ενώ στις υποθέσεις της Αμυγδαλέζας, οι προσφυγές που θεωρήθηκαν εκπρόθεσμες δεν εξετάστηκαν στην ουσία τους.
Σοβαρά υπήρξαν τα διαχειριστικά προβλήματα και στην αντιμετώπιση των δικηγόρων, καθώς η ΕΕΚ Σιντικής ανέφερε ότι δεν διαθέτει ειδική διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email), ενώ το Τμήμα Αλλοδαπών Σερρών της Διεύθυνσης Αστυνομίας Σερρών, στο οποίο παραπέμπονται οι δικηγόροι, δεν τηρεί ηλεκτρονικό φάκελο του πληθυσμού με αποτέλεσμα να καθυστερεί σημαντικά η διεκπεραίωση αιτημάτων διοικητικής φύσης.
Η αναστολή ασύλου εφαρμόστηκε με τρόπο που δημιούργησε χάος και ανασφάλεια. Κατά τη διάρκειά της, οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να καταγράψουν το αίτημα ασύλου τους, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου υπέβαλαν εγγράφως και αυτοπροσώπως αιτήσεις ασύλου ή/και ενδικοφανείς προσφυγές στις αστυνομικές αρχές ή/και την Υπηρεσία Ασύλου.
Μόνο λίγες κατηγορίες εξαιρέθηκαν από το μέτρο, και αυτές χωρίς σαφή ή δημοσιοποιημένα κριτήρια. Σύμφωνα με αδημοσίευτες, «εμπιστευτικές» εγκυκλίους του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, εξαιρέθηκαν ορισμένες ευάλωτες ομάδες από τα μέσα Ιουλίου καθώς και πολίτες του Σουδάν και της Ερυθραίας από τα μέσα Σεπτεμβρίου, μετά από την έκδοση των αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων του ΕΔΔΑ. Οι εγκύκλιοι αυτές δεν έχουν αναρτηθεί δημόσια ούτε κοινοποιήθηκαν σε όσους στερήθηκαν πρόσβασης στο άσυλο, ακόμη και μετά από σχετικό αίτημά μας για τους εντολείς μας.
Η απουσία διαφάνειας και κοινού πλαισίου οδήγησε σε αντιφατικές πρακτικές και αυθαίρετες αποφάσεις. Άνθρωποι που βρίσκονταν στο ίδιο καθεστώς και κρατούνταν στις ίδιες εγκαταστάσεις αντιμετωπίστηκαν με αυθαίρετο τρόπο και βίωσαν τελείως διαφορετική μεταχείριση από τις αρχές.
Τα άτομα που εξαιρέθηκαν βάσει των παραπάνω εγκυκλίων παραπέμφθηκαν σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) της ΥπΥΤ για διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, χωρίς να τηρούνται σαφείς και διαφανείς διαδικασίες. Οι Σουδανοί και Ερυθραίοι πολίτες μεταφέρθηκαν από το ΠΡΟΚΕΚΑ Αμυγδαλέζας στο ΚΥΤ Μαλακάσας με υπηρεσιακά σημειώματα που δήλωναν ότι οι άνθρωποι προτίθενται να εγκαταλείψουν τη χώρα εντός 30 ημερών. Στη Μαλακάσα, τέθηκαν σε περιορισμό ελευθερίας αναμένοντας να υπαχθούν σε διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, ο οποίος φαίνεται να υπερέβη το 25νθήμερο που προβλέπει ο νόμος. Ορισμένοι μεταφέρθηκαν εκ νέου στο ΚΥΤ Διαβατών για να συνεχίσουν εκεί τη διαδικασία καταγραφής.
Με τη λήξη της αναστολής ασύλου στις 14.10.2025, η κατάσταση παρέμεινε ασαφής και άνιση. Η Αστυνομία συνέλεξε δηλώσεις «βούλησης» ασύλου για όλους τους κρατούμενους, ακόμη και για όσους είχαν ήδη υποβάλει αυτοπροσώπως αίτηση στο παρελθόν, ενώ η μεταχείριση των ανθρώπων διέφερε σημαντικά ανάλογα με τη χώρα καταγωγής και τον χώρο κράτησης.
Οι πολίτες Υεμένης που βρίσκονταν στην Αμυγδαλέζα αφέθηκαν ελεύθεροι με υπηρεσιακό σημείωμα και εντολή να παρουσιαστούν στην Υπηρεσία Ασύλου εντός επτά ημερών. Δεν παραπέμφθηκαν σε καμία δομή φιλοξενίας ούτε τους παρασχέθηκε ενημέρωση ή βοήθεια για το πού θα διανυκτερεύσουν ή πώς θα μετακινηθούν, με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να περπατήσουν για ώρες, χωρίς χρήματα. Όταν παρουσιάστηκαν λίγες ημέρες αργότερα στην Υπηρεσία Ασύλου, δεν τους επετράπη η είσοδος και δεν τους χορηγήθηκε δελτίο αιτούντος άσυλο, αλλά τους ζητήθηκε να υποβάλουν αίτημα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για να οριστεί νέα ημερομηνία προσέλευσης (!). Σήμερα, έχουν πλέον λάβει δελτία αιτούντος άσυλο, ωστόσο παραμένουν χωρίς πρόσβαση σε συνθήκες ή δομές υποδοχής, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης.
Οι πολίτες Αιγύπτου που βρίσκονταν στην Αμυγδαλέζα παρέμειναν και παραμένουν υπό κράτηση. Οι συνεντεύξεις τους πραγματοποιούνται με επιταχυνόμενο ρυθμό εντός του ΠΡΟΚΕΚΑ, λίγες μόλις ημέρες μετά τη λήξη της αναστολής. Οι συνθήκες διαμονής υπό κράτηση στην Αμυγδαλέζα εξακολουθούν να είναι απαράδεκτες, όπως περιγράφηκαν παραπάνω.
Στη Σιντική, η πρακτική ήταν επίσης διακριτική με βάση τη χώρα καταγωγής. Οι Αιγύπτιοι πολίτες υπήχθησαν σε διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης εντός της ίδιας δομής, λαμβάνοντας αποφάσεις περιορισμού της ελευθερίας τους και στη συνέχεια, αποφάσεις διοικητικής κράτησης, τις οποίες τουλάχιστον ορισμένοι εκτίουν στο ίδιο μέρος που κρατούνταν και πριν. Για τους πολίτες Υεμένης και Νοτίου Σουδάν επικράτησε σύγχυση: σε επικοινωνίες μας, η Αστυνομία και η Υπηρεσία Ασύλου επικαλούνταν έλλειψη αρμοδιότητας και μετέθεταν η μια στην άλλη την ευθύνη, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να παραμένουν κρατούμενοι, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι θα μεταφέρονταν στην «ανοιχτή» πτέρυγα για να ξεκινήσουν τη διαδικασία υποδοχής και ταυτοποίησης. Οι άνθρωποι ολοκλήρωσαν τη διαδικασία υποδοχής και ταυτοποίησης μία εβδομάδα αργότερα και παραμένουν ακόμη στην ΕΔΠΦΑΑ Σιντικής σήμερα.
Συνολικά, η λήξη της αναστολής δεν οδήγησε σε αποκατάσταση της κανονικότητας. Αντιθέτως, πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν χωρίς συνθήκες υποδοχής, χωρίς στέγη, χωρίς ενημέρωση και χωρίς πραγματική πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, ενώ άλλοι συνέχισαν να κρατούνται χωρίς σαφή νομική βάση.
►Sawar: «Τώρα νιώθω πολύ καλύτερα. Ξεκίνησα να διακρίνω ξανά την ελπίδα και το μέλλον. Κατά τη διάρκεια της κράτησης ένιωθα απελπισία, και κάποια στιγμή σκέφτηκα ακόμα και να βάλω τέλος στη ζωή μου, γιατί ένιωθα ότι δεν είχε νόημα. Τώρα όμως νιώθω διαφορετικά. Η ζωή δεν είναι εύκολη φυσικά, αλλά τουλάχιστον τώρα έχω ελπίδα. Όλοι εδώ έχουμε τα δικά μας προβλήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο είναι ρούχα, ζεστασιά και τη δυνατότητα να δουλέψουμε. Αυτός είναι ένας νέος τόπος για εμάς, και θέλουμε να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή. Είμαι εδώ, στην Ελλάδα, για να συνεχίσω τις σπουδές μου, να χτίσω ένα μέλλον για τον εαυτό μου και να συμβάλω στην κοινωνία.»
Η αναστολή ασύλου δεν υπήρξε απλώς μια διοικητική απόφαση· αποτέλεσε ένα καθεστώς εξαίρεσης που στέρησε από περίπου 2000 ανθρώπους το πιο θεμελιώδες δικαίωμα: να ζητήσουν προστασία. Η εμπειρία αυτών των τριών μηνών καταδεικνύει πόσο επικίνδυνο είναι να θεωρείται το άσυλο «προαιρετικό» δικαίωμα και η κράτηση «προληπτικό μέτρο». Οι επιπτώσεις του μέτρου, τόσο για τους ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν όσο και για το κράτος δικαίου, θα παραμείνουν ορατές για καιρό.
Παραμένει, δε, απολύτως αναγκαία η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οποία έχουμε καταθέσει σχετική καταγγελία από τις 11/09/2025.