Μερικές εκατοντάδες γρίβνιες (το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας), μια αγγελία «εύκολου χρήματος» σε κανάλι του Telegram και ένας πόλεμος που μπαίνει στον τέταρτο χρόνο του: αυτό είναι, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico, το εκρηκτικό μείγμα που επιτρέπει στο Κρεμλίνο να στρατολογεί Ουκρανούς για κατασκοπεία και συνεργασία με τον εχθρό.
Στην καρδιά της ιστορίας βρίσκονται η 19χρονη Ολένα και ο 22χρονος Μπόγκνταν, ένα νεαρό ζευγάρι που οδηγείται σε δίκη για εσχάτη προδοσία, ως μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου μηχανισμού ρωσικής διείσδυσης στο εσωτερικό της Ουκρανίας.
Οι δύο νέοι, με χειροπέδες και υπό τη συνοδεία οπλισμένων πρακτόρων της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU), συναντιούνται για πρώτη φορά μετά από έναν μήνα, μέσα σε κέντρο κράτησης. Παραδέχονται ότι συνεργάστηκαν με ρωσικά δίκτυα, ελπίζοντας όπως λένε να εξασφαλίσουν ποινή 15 ετών αντί για ισόβια. Η SBU τους κατηγορεί ότι τοποθέτησαν κρυφές κάμερες σε αστυνομικό τμήμα και σε σιδηροδρομική γραμμή που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά δυτικών όπλων, και ότι ετοίμαζαν την αποκάλυψη θέσεων αντιαεροπορικής άμυνας σε περιοχές του Κιέβου και του Τσερνίχιβ. Συνελήφθησαν πριν μεταβιβάσουν τις κρίσιμες αυτές πληροφορίες στη ρωσική πλευρά.
Μία «αγγελία εργασίας» ως δίαυλος προς τη Μόσχα
Όπως περιγράφει η Ολένα, η ιστορία ξεκίνησε σχεδόν αθώα: με μια αγγελία σε κανάλι του Telegram με τίτλο «Jobs in Kyiv», που υποσχόταν «εύκολες δουλειές» και άμεση πληρωμή. Σε μια χώρα εξαντλημένη από τον πόλεμο και την ακρίβεια, η προοπτική επιπλέον εισοδήματος φάνηκε δελεαστική.
«Θέλαμε να ζήσουμε μαζί, αλλά ήμασταν χρεωμένοι, δουλεύαμε πολύ και συνεχώς τσακωνόμασταν επειδή δεν είχαμε λεφτά», λέει ο Μπόγκνταν. Εκείνη δούλευε ως μαγείρισσα σε ταχυφαγείο, 12–16 ώρες την ημέρα για ελάχιστο μισθό. Εκείνος έκανε περιστασιακά μεροκάματα.
Οι πρώτες «αποστολές» έμοιαζαν ακίνδυνες: φωτογράφιση ραφιών σε σούπερ μάρκετ, καταγραφή τιμών και ωραρίων. Σιγά σιγά όμως, οι εντολές άλλαξαν. Τους ζητήθηκε να βάλουν κάμερα κοντά σε αστυνομικό τμήμα, κατόπιν σε σιδηροδρομική γραμμή απ’ όπου περνούν φορτία δυτικών όπλων. Η τελευταία εντολή ήταν η πιο επικίνδυνη: να εντοπίσουν και να καταγράψουν θέσεις αντιαεροπορικής άμυνας στην ευρύτερη περιοχή του Κιέβου.
Ο Μπόγκνταν παραδέχεται ότι κατάλαβε πολύ νωρίς πως πίσω από τις «δουλειές» κρύβονταν ρωσικές υπηρεσίες. Παρ’ όλα αυτά, όπως λέει, προτίμησε να «σκέφτεται θετικά» και να μην κόψει τη συνεργασία. Η Ολένα προσθέτει μια πιο σκοτεινή διάσταση: «Αυτοί οι τύποι δεν σε αφήνουν να “πηδήξεις από το τρένο” τόσο εύκολα», λέει, περιγράφοντας τον φόβο που ένιωσε όταν σκέφτηκαν να σταματήσουν.
Φτηνό εργατικό δυναμικό για επικίνδυνες αποστολές
Σύμφωνα με ανώνυμο αξιωματούχο της SBU, η ρωσική πλευρά καθορίζει την «αμοιβή» των στρατολογημένων πρακτόρων με βάση τη δυσκολία της αποστολής – από μερικές εκατοντάδες έως λίγες χιλιάδες γρίβνιες. Για την Ολένα και τον Μπόγκνταν, οι πληρωμές κυμαίνονταν μεταξύ 400 και 3.000 γρίβνιες (8–62 ευρώ) ανά «δουλειά». Ακόμη και έτσι, το ζευγάρι παρέμενε σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας.
Κλείσιμο
Τα καθήκοντα που ανατίθενται σε τέτοιους «μικρούς κρίκους» της αλυσίδας είναι κρίσιμα για τη ρωσική πολεμική μηχανή: φωτογράφιση υποδομών όπως στρατιωτικά εργοστάσια, σιδηρόδρομοι, ενεργειακά δίκτυα και διυλιστήρια, ώστε να εντοπίζονται στόχοι για πυραύλους και drones· συλλογή πληροφοριών για κινήσεις στρατευμάτων· μέχρι και εμπρησμοί οχημάτων ή επιθέσεις σε στρατολογικά γραφεία και αστυνομικά τμήματα.
Τέσσερα χρόνια μετά την εισβολή, στελέχη της SBU επισημαίνουν ότι η ιδεολογική προσήλωση στη Ρωσία έχει υποχωρήσει ως κίνητρο. Την θέση της έχει πάρει η ανάγκη για επιβίωση: οι περισσότεροι στρατολογημένοι, λένε, είναι άνθρωποι φτωχοί, απελπισμένοι, χωρίς σταθερό εισόδημα και με χρέη, όχι οργανωμένοι ρωσόφιλοι.
Ένα δίκτυο «εσωτερικού μετώπου»
Τα στοιχεία που παρουσίασε η SBU στο Politico δείχνουν την έκταση της εσωτερικής απειλής:
Πάνω από 24.000 υποθέσεις εγκλημάτων κατά της εθνικής ασφάλειας έχουν διερευνηθεί από τον Φεβρουάριο του 2022.
Με δόλωμα μικρά και «αθώα» μεροκάματα, οι Ρώσοι δελεάζουν Ουκρανούς στο φάσμα της φτώχειας ζητώντας του πληροφορίες – Η ιστορία της Ολένα και του Μπόγκνταν
Συνεχίζοντας σε αυτό τον ιστότοπο αποδέχεστε την χρήση των cookies στη συσκευή σας όπως περιγράφεται στην πολιτική cookies
Μάθετε περισσότερα εδώ
Αποδοχή