Μια ανάλυση για την δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με το ζήτημα της Ουκρανίας, τις συγκρούσεις που συντελούνται εντός της αλλά και την χθεσινή συνεδρίαση για την χρηματοδότηση του Κιέβου επιχειρεί να κάνει το Politico.
Αρχικά, το δημοσίευμα επικαλείται της δηλώσεις του Ντόναλντ Τουσκ, του πρωθυπουργού της Πολωνίας, καθώς έμπαινε σε μια από τις πιο σημαντικές συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης εδώ και πολλά χρόνια, όπως την χαρακτηρίζει, ο οποίος έκανε λόγο για μια «απλή επιλογή»: «Είτε χρήματα σήμερα είτε αίμα αύριο. Και δεν μιλάω μόνο για την Ουκρανία. Μιλάω για την Ευρώπη».
Ο Τουσκ εννοούσε, σύμφωνα με το Politico, ότι η ελευθερία των Ευρωπαίων διακυβεύεται στα λασπωμένα πεδία μάχης της Ουκρανίας: οι χώρες της ΕΕ μπορούν είτε να πληρώσουν για να σταματήσουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν εκεί τώρα, είτε να πολεμήσουν όταν οι στρατιές του εισβάλουν σε αυτές αργότερα, σύμφωνα με την δική του οπτική.
Η εξίσωση του Τουσκ — χρήματα ή θύματα — αποκαλύπτει τη σύγκρουση που βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των διαμαχών της ΕΕ σχετικά με τη στήριξη της Ουκρανίας. Τι ακριβώς είναι διατεθειμένα να προσφέρουν τελικά τα 27 κράτη μέλη της Ένωσης για να σώσουν την Ουκρανία, αλλά και τα ίδια, διερωτάται το Politico.
Η σύνοδος κορυφής της Πέμπτης το βράδυ στις Βρυξέλλες έδωσε την απάντηση: ιδανικά, τα χρήματα κάποιου άλλου.
Τα ξημερώματα της Παρασκευής στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για τη δανειοδότηση 90 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, προκειμένου να κρατήσουν την Ουκρανία στη ζωή για τα επόμενα δύο χρόνια. «Δεσμευτήκαμε και τηρήσαμε τη δέσμευσή μας», δήλωσε με υπερηφάνεια ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Πέρα από τις δηλώσεις, το μοτίβο είναι σαφές. Μια διχασμένη ομάδα ευρωπαϊκών κρατών βρίσκεται σε σύγκρουση εδώ και μήνες, δημόσια και ιδιωτικά, σχετικά με το ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό, και πιθανότατα το θέμα δεν έχει ακόμη επιλυθεί, σύμφωνα με το Politico.
Όπως υπογραμμίζει, η Ευρώπη βασίζεται στην αμερικανική στρατιωτική δύναμη για την άμυνά της από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από τον Φεβρουάριο του 2022, βασίστηκε στα αμερικανικά χρήματα για την άμυνα της Ουκρανίας. Αφού ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο και τερμάτισε τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ φέτος, οι Ευρωπαίοι αύξησαν τις συνεισφορές τους, αλλά όχι αρκετά για να καλύψουν το κενό.
Έτσι, οι ισχυροί παράγοντες της ΕΕ έπρεπε να βρουν άλλη πηγή για να συγκεντρώσουν τα χρήματα για την Ουκρανία.
ΕΕ: Το σχέδιο Μερτς – φον ντερ Λάιεν για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας και η επικράτηση του Plan B
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήξεραν τον τρόπο με τον οποίο ήθελαν να συγκεντρώσουν τα χρήματα: μέσω της κατάσχεσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε μια βελγική τράπεζα. Πέρασαν μάλιστα τους τελευταίους δύο μήνες προσπαθώντας να πείσουν τους συναδέλφους τους να τεθούν με το μέρος τους, να χρησιμοποιήσουν δηλαδή τα δεσμευμένα κεφάλαια της Μόσχας για ένα τεράστιο δάνειο προς την Ουκρανία.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός του Βελγίου Μπαρτ Ντε Βέβερ αρνήθηκε, φοβούμενος νομικές ενέργειες και άλλα αντίποινα από τον Πούτιν, εάν τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία επαναχρησιμοποιούνταν για να βοηθήσουν το Κίεβο.
Αντ’ αυτού, ένα σχέδιο Β, που αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το POLITICO τον περασμένο μήνα, συντάχθηκε διακριτικά. Όταν ο De Wever απέρριψε και πάλι την ιδέα των περιουσιακών στοιχείων, ο Μερτς υποχώρησε και η εναλλακτική επιλογή να χρησιμοποιηθεί ένα κοινό δάνειο της ΕΕ κέρδισε την υποστήριξη της τελευταίας στιγμής στο τραπέζι της συνόδου κορυφής.
Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, το κοινό δάνειο της ΕΕ θα εγγυηθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ, ο οποίος χρηματοδοτείται από τα κράτη μέλη. Τελικά, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή του δανείου, αν και αυτό δεν είναι ακόμη σαφές.
Ουκρανία: Η επιτακτική ανάγκη για χρήματα και οι διαφορές στην συνεισφορά των χωρών της ΕΕ
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Κίεβο χρειάζεται τα χρήματα. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ουκρανία θα έρθει αντιμέτωπη με ένα έλλειμμα χρηματοδότησης ύψους 72 δισεκατομμυρίων ευρώ το επόμενο έτος.
«Δεν υπάρχει πιο σημαντική πράξη ευρωπαϊκής άμυνας από την υποστήριξη της άμυνας της Ουκρανίας», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν την παραμονή της συνόδου κορυφής.
Δυστυχώς για την πρόεδρο της Επιτροπής αλλά και άλλους που θέλουν να κάνουν το καλύτερο για την Ουκρανία, πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να μην συμφωνούν με το επιχείρημά της, σχολιάζει το Politico.
Το δημοσίευμα επικαλείται το Ινστιτούτο Kiel, το οποίο παρακολουθεί τη στήριξη προς την Ουκρανία από την αρχή της εισβολής του Πούτιν το 2022. Η τελευταία δημοσίευσή του αποκαλύπτει τα κενά που αφήνουν οι ευρωπαϊκές χώρες στα οικονομικά του Κιέβου.
Σε μια έκθεση που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα, οι αναλυτές του ανέφεραν ότι η βοήθεια στο Κίεβο μπορεί να φτάσει στο χαμηλότερό επίπεδό της συνολικά για το 2025, από την έναρξη του πολέμου, ενώ οι Ευρωπαίοι, που της προσφέρουν πλέον το μεγαλύτερο μέρος της, δεν καταφέρνουν να αναπληρώσουν τον περιορισμό των παραδόσεων αμερικανικής βοήθειας.
Ταυτόχρονα, η διαφορά στις συνεισφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών διευρύνθηκε. Ενώ η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο αύξησαν σημαντικά τις συνεισφορές τους στην Ουκρανία, οι σκανδιναβικές χώρες όπως η Σουηδία, η Νορβηγία και η Δανία παρέμειναν πολύ μπροστά όσον αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανούν.
Η Ιταλία και η Ισπανία, ωστόσο, «συνέβαλαν ελάχιστα», ανέφερε το Ινστιτούτο. Η ίδια δυναμική παρατηρήθηκε και κατά την προετοιμασία της συνόδου κορυφής. Οι νότιες χώρες της ΕΕ ένωσαν τις δυνάμεις τους με το Βέλγιο για να αντιταχθούν στο σχέδιο δανείου αποζημιώσεων, ενώ η Γερμανία και οι σκανδιναβικές χώρες πίεσαν σκληρά για να προχωρήσει.
Σύμφωνα με τους όρους της τελικής συμφωνίας της συνόδου κορυφής, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία δεν θα συνεισφέρουν καθόλου στο σχέδιο χρηματοδότησης της Ουκρανίας. «Η ΕΕ των 27 κρατών μελών μετατράπηκε σε μια συμμορία 24 κρατών», σημειώνει το δημοσίευμα, προσθέτοντας πως «αναμφισβήτητα, δεν χρειαζόταν να είναι τόσο χαοτική η κατάσταση».
Ουκρανία: Η ΕΕ θέλει να στηρίξει την Ουκρανία, αλλά οι πολίτες ίσως κουράστηκαν
Οι χώρες της ΕΕ, τουλάχιστον στα χαρτιά, αντιπροσωπεύουν μια συλλογική οικονομική υπερδύναμη σε σύγκριση με τη Ρωσία. Το συνολικό ΑΕΠ των 27 χωρών της ΕΕ ανέρχεται σε 18 τρισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το ΑΕΠ της Ρωσίας είναι 2 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Ακόμη και χωρίς να συμπεριληφθούν η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας έχουν τους πόρους να νικήσουν τον Πούτιν, αν πραγματικά το θέλουν.
Ίσως το πιο ανησυχητικό για τους συμμάχους της Ουκρανίας είναι ότι οι ψηφοφόροι σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ ενδέχεται να χάνουν το ενδιαφέρον τους. Μια δημοσκόπηση της POLITICO σε 10.000 άτομα σε πέντε δυτικές χώρες διαπίστωσε ότι οι ερωτηθέντες στη Γερμανία και τη Γαλλία ήταν ακόμη πιο απρόθυμοι να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την Ουκρανία σε σχέση με τους πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών.
Στη Γερμανία, το 45% δήλωσε ότι θα υποστήριζε τη μείωση της οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο, ενώ μόνο το 20% δήλωσε ότι ήθελε να αυξηθεί η οικονομική βοήθεια. Στη Γαλλία, το 37% ήθελε να δοθεί λιγότερη βοήθεια και το 24% προτιμούσε να δοθεί περισσότερη.
«Αντιμέτωποι με τις διαφωνίες μεταξύ των βόρειων χωρών, που έχουν κουραστεί να ξοδεύουν ατελείωτα δισεκατομμύρια για την Ουκρανία, και άλλων χωρών που δεν το έχουν κάνει ποτέ, οι ηγέτες της Ευρώπης επέλεξαν την ευκολότερη λύση αυτή την εβδομάδα. Και ακόμη και αυτό ήταν σχεδόν πολύ δύσκολο», καταλήγει το Politico.