Όχι πάντως ως αντιρωσική σταυροφορία την οποία η Εσθονή Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Κάγια Κάλας, θέλει να διατηρηθεί μέχρι την τελική ήττα της Ρωσίας, ενώ την βλέπει να επεκτείνεται και κατά της Κίνας.
Δηλαδή η ΕΕ που φαίνεται να χάνει την αμυντική της θωράκιση λόγω της «αντιδυτικής» στροφής του Τραμπ και ενώ έχει χάσει την φτηνή ενέργεια από την Ρωσία, οικειοθελώς θα θυσιάσει και τις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα. Διερωτάται κανείς, τι απομένει για να ασκήσει διεθνή πολιτική;
Ας ξεκινήσουμε από το μείζον. Η ΕΕ παρά τα αλλεπάλληλα πλήγματα που έχει υποστεί συνεχίζει να αποτελεί το συγκριτικά καλύτερο και δημοκρατικότερο μοντέλο. Η Ακροδεξιά στις ποικίλες εκδοχές της και η αναθεωρητική σε όλα τα επίπεδα διοίκηση Τραμπ καθόλου τυχαία εργάζονται για την διάλυση της.
Κατά συνέπεια η όποια αυστηρή κριτική στην Πολιτική της ΕΕ δεν μπορεί να ολισθαίνει σε εθνική αναδίπλωση ή διευκόλυνση διαλυτικών τάσεων. Χρειαζόμαστε μια αυτόνομη Ευρώπη που θα μιλάει και θα εργάζεται περισσότερο για την Ειρήνη παρά για τον πόλεμο.
Τώρα συμβαίνει το αντίστροφο . Μια Ευρώπη που δεν θα εγκαταλείψει τον στόχο για ένα ειρηνικό κόσμο στα απατηλά χέρια του Τραμπ και της Ακροδεξιάς όπως συμβαίνει τώρα στο Ουκρανικό. Μια ΕΕ που και στις δυο εστίες πολέμου , την Ουκρανία και την Παλαιστίνη θα εφαρμόζει τα ίδια μέτρα και σταθμά.
Όπως δηλαδή καταδικάζει την Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρά την παραβίαση των Συμφωνιών του Μινσκ και την αθέτηση δεσμεύσεων απέναντι στην Ρωσοφωνη πλειοψηφία της Ανατολικής Ουκρανίας , έτσι πρέπει να καταδικάζει την ισοπέδωση της Γάζας και την εξόντωση των Παλαιστίνιων παρά το καταδικαστέο σε κάθε περίπτωση τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς. Κατά προφανή υπέρβαση της αρχής της αναλογικότητας σε αμφότερες τις περιπτώσεις.
Εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα πρέπει να είναι σαφές ότι δεν θα είναι μια « δίκαιη Ειρήνη» ούτε μια επιστροφή στο status quo ante. Τα ανατολικά εδάφη και η Κριμαία δεν θα ανακτηθούν από την Ουκρανία.
Για να μην συμβεί το τελευταίο πρέπει ο πόλεμος να συνεχιστεί και να διευρυνθεί με την συμμετοχή χερσαίων ευρωπαϊκών δυνάμεων εφόσον η αμερικανική συμμετοχή είναι τουλάχιστον αμφίβολη. Δεν νομίζω ότι υπάρχει σοβαρός ευρωπαίος πολιτικός που θέλει να δει πρόβες τρίτου παγκόσμιου πολέμου.
Σε αντιστάθμισμα η Ευρώπη μπορεί να παρέχει εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία και ένταξη στην ΕΕ. Η επέκταση του ΝΑΤΟ μέχρι και την Ουκρανία – όποια και αν είναι η μορφή του ΝΑΤΟ αν πάρουμε τοις μετρητοίς τις δηλώσεις Μασκ – απεδείχθη άστοχη και επικίνδυνη ιδέα. Αυτά προϋποθέτουν ότι η ΕΕ θα συνειδητοποιήσει ότι οι προβλέψεις για στρατηγική ήττα της Ρωσίας και κατάρρευση της οικονομίας της απεδείχθησαν εσφαλμένες.
Ο κόσμος σήμερα είναι πολυπολικός και η Ρωσία βρήκε διεξόδους στην Κίνα και τους BRICS ενώ ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι αντέχει σε μακροχρόνιους πολέμους.
Η προβαλλόμενη ηθική διάσταση του ζητήματος και το δημοκρατικό έλλειμμα της Ρωσίας θα αποτελούσαν επιχείρημα αν δεν υπήρχαν τόνοι υποκρισίας στην Δύση. Αυτά που συμβαίνουν αυτές τις ημέρες στην Ρουμανία αρκούν για να καταρρεύσει η φαντασίωση ότι πρόκειται για «πόλεμο της δημοκρατίας κατά του ολοκληρωτισμού».
Αιφνιδιασμένοι οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν ότι η αυτονομία τους προϋποθέτει άμυνα. Και άρχισε η συζήτηση για την αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών, ακόμα και για την ευρωπαϊκή πυρηνική ομπρέλα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς ισχυρή ευρωπαϊκή άμυνα καθε συζήτηση περί αυτονομίας είναι λόγια του αέρα. Όμως η άμυνα προϋποθέτει χρόνο, χρήματα και ειλικρινή διάθεση απεξάρτησης από τις ΗΠΑ.
Καμμία από τις τρεις προϋποθέσεις δεν υπάρχει αυτή την στιγμή. Για πολλούς επείγει η γεφύρωση του χάσματος με την Αμερική του Τραμπ ( βλέπε δηλώσεις του ΓΓ του ΝΑΤΟ ) ενώ στα μυαλά τους η αμυνα της Ευρώπης δεν αποτελεί παράγοντα που προάγει την αυτονομία της έναντι πάντων αλλά έχει νόημα μόνο για την αντιμετώπιση της ρωσικής απειλής.
Για αυτούς η λιτότητα και η αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους αποτελούν την βασική πηγή χρηματοδότησης των εξοπλιστικών δαπανών. Στρατιωτική αμυνα χωρίς παράλληλη ενίσχυση της συνοχής των ευρωπαϊκών κοινωνιών θα προσκρούσει στην αντίθεση ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων. Πρόκειται για την τέλεια συνταγή ενίσχυσης του ακροδεξιού λαϊκισμού και υπονόμευσης της δημοκρατίας.
Για να αποφευχθεί μια τέτοια καταστροφική εξέλιξη η απαραίτητη ευρωπαϊκή άμυνα πρέπει να αποτελεί μέρος ενός ρεαλιστικού σχεδίου ειρήνης το οποίο θα προωθεί ένα πανευρωπαϊκό σύστημα ασφαλείας με την συμμετοχή της Ρωσίας.
Σε αυτή την κατεύθυνση – εντελώς αντίθετη από την ρητορική πολλών χώρων της διεύρυνσης και της Ανατολικής Ευρώπης – κινείται η πρόταση του Αντόνιο Κόστα για μια νέα αρχιτεκτονική Ασφαλείας που θα συμπεριλάβει και την Ρωσία. Και ταυτοχρόνως να εμβαθύνει τις σχέσεις της με την Κίνα, το μόνο αντίβαρο στην επίθεση Μασκ με όχημα την τεχνητή νοημοσύνη.
Σε ένα πολυπολικό κόσμο όπου αναθεωρούνται με δραματική ταχύτητα οι σχέσεις , η Ευρώπη πρέπει ανάλογα να κινηθεί. Και σε κάθε περίπτωση σε αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που προτείνει η Μαγια Κάλας.