Πέντε χιλιάδες νεκροί από εκτελέσεις και μάχες, 45.000 από τον λιμό, άνθρωποι που κατέληξαν από την πείνα να τρώνε όχι μόνο τα αποφάγια των κατακτητών, αλλά ακόμα και αδέσποτα ζώα για να ζήσουν, και άλλοι που εκτελούνταν μόνο και μόνο επειδή παραβίασαν το ωράριο στα καταστήματά τους ή ψάρεψαν έξω από την προβλεπόμενη ζώνη στη θάλασσα, παιδιά που έφτασαν να τρώνε ακόμα και τον εμετό του εχθρού έξω από τα εστιατόρια είναι μερικά από τα άκρως εμπεριστατωμένα στοιχεία και συμπεράσματα που αναδεικνύει ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης στις εκτενείς μελέτες του για την Αθήνα τα χρόνια της Κατοχής. Η τελευταία που μόλις κυκλοφόρησε, με διάφορα κείμενα τα οποία συνεπιμελείται μαζί με τον Στράτο Ν. Δορδανά, έχει τον τίτλο «Η μακρά νύχτα της Κατοχής – Ανθρώπινες απώλειες και υλικές καταστροφές στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-1944)».
Τέσσερα χρόνια ήταν αρκετά για να διαλυθεί όχι μόνο η Αθήνα, αλλά ολόκληρη η χώρα, αφού οι ανυπολόγιστες μέχρι σήμερα ζημιές δεν προκάλεσαν απλώς στην πρωτεύουσα και την Ελλάδα τεράστιες απώλειες, αλλά και την άφησαν χωρίς κεντρικές υποδομές για το μέλλον. Μέρος του δικτύου και κεντρικοί δρόμοι καταστράφηκαν, ο ορυκτός πλούτος εκλάπη από τους κατακτητές, ενώ μεγάλες ήταν οι απώλειες και στους αρχαιολογικούς θησαυρούς που δεν πρόλαβαν να κρυφτούν σε απόμερα σημεία, όπως συνέβη στην περίπτωση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το κέντρο της Αθήνας και την ευρύτερη περιοχή της Αττικής, οι καταστροφές και οι απώλειες ήταν πραγματικά ανυπολόγιστες: νεκροί κείτονταν ακόμα και στη μέση του δρόμου ή δίπλα στα σκουπίδια, ενώ τα πτώματα ήταν τόσα πολλά που πολλές φορές οι νεκροθάφτες έπρεπε να αμείβονται με παραπάνω μεροκάματο για να μπορούν να αντέχουν τις έξτρα ώρες! Οσο για τα λιγοστά εστιατόρια και καμπαρέ, που λειτουργούσαν κυρίως στο κέντρο της πρωτεύουσας, αυτά υπήρχαν για να διασκεδάζουν αποκλειστικά τους κατακτητές και τους συνεργούς τους – όσα ζαχαροπλαστεία λειτουργούσαν αναγκάζονταν, ειδικά τα δύο χρόνια της μεγάλης πείνας, να κρύβουν τα γλυκά, από τον φόβο βανδαλισμών.
Πρώτη φορά επιστημονική μελέτη για την Κατοχή
Αυτές είναι, εν ολίγοις, οι συνθήκες που έχει καταθέσει μέσα από την πολυετή του έρευνα για την Αθήνα και την Ελλάδα της Κατοχής ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, ο οποίος έχει αναλάβει μαζί με μια νέα γενιά ιστορικών την επιστημονική μελέτη της περιόδου της Κατοχής, με στόχο να λάμψει η αλήθεια. Ανατρέποντας, για παράδειγμα, τις υπερβολές που παρατηρήθηκαν σε μελέτες που δημοσιεύτηκαν αμέσως μετά τον πόλεμο και σε έργα -όπως η μελέτη του Κωνσταντίνου Δοξιάδη- που αναφέρουν ότι πάνω από 150.000 πέθαναν από τον λιμό -που ήταν η σημαντικότερη αιτία θανάτου- η ομάδα του Χαραλαμπίδη εξάγει νέα πολύτιμα συμπεράσματα προσκομίζοντας πολλά νέα στοιχεία, ειδικά αναφορικά με τις έμψυχες απώλειες, πέρα από τα όρια της Αττικής.
Ειδικά, όμως, οι απώλειες εντός Αττικής μελετώνται εξονυχιστικά εδώ και χρόνια από τον Χαραλαμπίδη, καθώς το φάσμα τους εκτείνεται από τον λιμό και τις ομαδικές εκτελέσεις μέχρι τα μπλόκα, τα ατυχήματα, τις αδέσποτες σφαίρες, τις εσωτερικές συγκρούσεις, ακόμα και τις διάφορες ασθένειες όπως τη φυματίωση που οφειλόταν και αυτή στις κακές διατροφικές συνθήκες. Αυτές ακριβώς, άλλωστε, είναι που γέννησαν και τις αντιστασιακές οργανώσεις: ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, στο κεφάλαιο «Το κόστος της Κατοχής: Ανθρώπινες απώλειες στον Νομό Αττικής 1941-1944», μας θυμίζει ότι οι πρώτες αντιστασιακές απόπειρες εμφανίστηκαν μετά τον Οκτώβρη του 1941, όταν και ξεκινά η μεγάλη πείνα που σαρώνει την πόλη και τα πέριξ.
Η αντίσταση ήταν κατά κάποιον τρόπο μονόδρομος. Ακόμα και άνθρωποι που είχαν τη βούληση να δείξουν «υπακοή» περιήλθαν σε κατάσταση που δεν άφηνε περιθώρια επιλογής. «Η Αττική πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα σε ανθρώπινες ζωές. Ο πληθυσμός της δέχτηκε το ισχυρότερο πλήγμα κατά τη διάρκεια του λιμού (χειμώνας 1941-1942), της μεγαλύτερης ανθρωπιστικής κρίσης που έπληξε ευρωπαϊκή κατεχόμενη χώρα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η προσπάθεια εκμετάλλευσης της παραγωγικής βάσης, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και του εργατικού δυναμικού είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή ενός καθεστώτος τρόμου από την πλευρά των κατακτητών, με στόχο την απόλυτη τήρηση της τάξης μέσα από την εξαιρετικά βίαιη κατάπνιξη και της παραμικρής ένδειξης απειθαρχίας από την πλευρά του πληθυσμού. Αυτό επέφερε σημαντικές απώλειες στον άμαχο πληθυσμό, ήδη από τις πρώτες ημέρες της Κατοχής», γράφει ο Χαραλαμπίδης αναλύοντας τα αίτια της μεγάλης καταστροφής.
Κλείσιμο
Συγκεκριμένα, στο κείμενό του αποπειράται μια καταγραφή του αριθμού των ανθρώπινων απωλειών που προκλήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής στον Νομό Αττικής από τους ναζί αλλά και από τις ελληνικές υπηρεσίες που συνεργάστηκαν μαζί τους, καθώς και από τη δράση του ελληνικού αντιστασιακού κινήματος.
Ωστόσο, όπως πολύ εύστοχα υπογραμμίζεται, το ζήτημα δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά κυρίως ποιοτικό: σοκαριστικό είναι το μέγεθος της βίας, αλλά και το πόσο εύκολα ασκούνταν βία από τους κατακτητές -με την παραμικρή αφορμή και για τον οποιονδήποτε λόγο. Η έρευνα του Χαραλαμπίδη ήταν εκτεταμένη και προφανώς επιβεβλημένη καθώς το κράτος δεν έχει φροντίσει, 80 χρόνια μετά τον Πόλεμο, να προχωρήσει με επίσημα στοιχεία στην καταγραφή των απωλειών από την περίοδο της Κατοχής. Γι’ αυτό και η αξιοθαύμαστη προσπάθεια του ιστορικού σπεύδει να καλύψει το κενό που προσπάθησαν να καλύψουν διάφοροι ερευνητές είτε υπολογίζοντας κατά προσέγγιση, είτε εξάγοντας αυθαίρετα συμπεράσματα.
Όσο για τις βασικές πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για να καταγραφούν οι απώλειες, αυτές περιλαμβάνουν: «εκτεταμένες σειρές αρχείων με πράξεις θανάτου, ιατροδικαστικές εκθέσεις, βιβλία και άδειες ταφών, βιβλία κλήσεων ασθενοφόρων, πρακτικά και αποφάσεις δικαστηρίων, ονομαστικές καταστάσεις θυμάτων, εφημερίδες και τη σχετική βιβλιογραφία».
Και είναι αυτή η έρευνα που οδήγησε στην πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή των απωλειών στη χώρα στα ιστορικά βιβλία του: από το ανθρώπινο στοιχείο μέχρι τις συγκεκριμένες συνέπειες, υλικές, ψυχικές, ποιοτικές. Ειδικά ο παράγοντας της ψυχικής υγείας είναι πολύ κεντρικός, καθώς παρουσιάζει μια εξαιρετική μελέτη νευρολόγων και ψυχιάτρων που υπηρετούσαν στην Κατοχή στα αθηναϊκά νοσοκομεία από το 1947, όπου καταγράφεται ο άλλος, άδηλος θάνατος, αυτός της ψυχικής κατάρρευσης και της τρέλας, που ήταν εξίσου μοιραίος, όπως ο θάνατος από τον λιμό.
Το προηγούμενο βιβλίο του Μενέλαου Χαραλαμπίδη «Οι Δωσίλογοι» (εκδόσεις Αλεξάνδρεια) έγινε αμέσως sold out – Το νέο, «Η μακρά νύχτα της Κατοχής», αποτελεί συνέχεια της πολυετούς έρευνάς του για τις καταστροφές και τον τρόμο που βίωσαν οι κάτοικοι στο Λεκανοπέδιο
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Από μόνα τους τα γεγονότα ήταν τουλάχιστον εξωφρενικά, αφού οι αφορμές για τις εκτελέσεις δίνονταν χωρίς αφορμή, όπως επισημαίνει σε κάποια σημεία μόνο για την παραβίαση συγκεκριμένων περιοχών.
Τον εκτέλεσαν επειδή ψάρευε
Οι λόγοι των εκτελέσεων δεν ήταν πάντα πολιτικοί, όπως πολλοί νομίζουν, ούτε είχαν τον χαρακτήρα αντιποίνων, πολλές φορές γίνονταν χωρίς λόγο και άλλοτε, πάλι, επειδή οι κάτοικοι δεν γνώριζαν με ακρίβεια τα όρια των απαγορευμένων στρατιωτικών ζωνών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η χωροταξία στην πόλη να λειτουργεί ως διαρκής παγίδα θανάτου, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Χαραλαμπίδης.
«Στις 12 Οκτωβρίου 1941, η εξηντάχρονη Ελισάβετ Β. μάζευε ξύλα στην περιοχή του Σκαραμαγκά. Χωρίς να το καταλάβει, εισήλθε σε απαγορευμένη στρατιωτική ζώνη του γερμανικού πολεμικού ναυτικού. Ο Γερμανός σκοπός την πυροβόλησε και τη σκότωσε. Περίπου δύο εβδομάδες νωρίτερα, στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, ο εικοσιεξάχρονος ψαράς Δημήτριος Π. σκοτώθηκε στη βάρκα του από πυρά γερμανικού υδροπλάνου, όταν έγινε αντιληπτός να ψαρεύει στην απαγορευμένη θαλάσσια ζώνη ανοικτά του Παλαιού Φαλήρου» είναι δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα που αναφέρει ο συγγραφέας αναδεικνύοντας την επικίνδυνη πτυχή κάθε καθημερινής κίνησης των πολιτών στην κατεχόμενη Αθήνα. Πολλοί, επίσης, θάνατοι είχαν ως λόγο την εκτέλεση των κατοίκων που αναγκάζονταν να κλέψουν για να μπορέσουν να ζήσουν.
Ηταν και αυτό μια τρομακτική επίπτωση του λιμού: «Η κατάρρευση της οικονομίας και το ξέσπασμα του φονικού λιμού οδήγησαν στην εμφάνιση ποικίλων στρατηγικών επιβίωσης από την πλευρά των λιμοκτονούντων κατοίκων. Η κλοπή ήταν από τις πιο διαδεδομένες. Οι περισσότερες κλοπές σημειώθηκαν σε αποθήκες υλικών του στρατού κατοχής. Στα αεροδρόμια στο Χασάνι (Ελληνικό), στην Ελευσίνα και στο Τατόι, στο λιμάνι του Πειραιά, στον ναύσταθμο στη Σαλαμίνα ή στα κεντρικά συνεργεία συντήρησης στρατιωτικών οχημάτων στο Γουδί υπήρχαν δεκάδες αποθήκες γεμάτες με πετρέλαιο, βενζίνη, ελαστικά αυτοκινήτων και ανταλλακτικά, είδη που πωλούνταν σε πολύ υψηλές τιμές στη μαύρη αγορά.
Για τις χιλιάδες των Ελλήνων εργατών που δούλευαν σε αυτές τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, η κλοπή και η πώληση των παραπάνω ειδών εξασφάλιζαν χρηματικά ποσά απαραίτητα για την επιβίωση. Βέβαια, το τίμημα ήταν υψηλό. Πολλοί σκοτώθηκαν από Γερμανούς φρουρούς κατά την απόπειρα εισόδου στις αποθήκες, ενώ άλλοι αιχμαλωτίστηκαν από τη φρουρά, οδηγήθηκαν στο στρατοδικείο, και από εκεί στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Στις 29 Οκτωβρίου 1941, στην πρώτη ομαδική εκτέλεση της Κατοχής στην Αττική, 2 εργάτες από τη Μάνδρα, 2 άλλοι από τον Βύρωνα και ένας από τη Δραπετσώνα αντίκρισαν τις κάννες των όπλων του γερμανικού εκτελεστικού αποσπάσματος γιατί αφαίρεσαν μεγάλες ποσότητες βενζίνης και λαδιού από γερμανική αποθήκη. Στα χρόνια της Κατοχής, τουλάχιστον 100 άτομα σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια κλοπών ή εκτελέστηκαν με την κατηγορία της ληστείας, η οποία χαρακτηριζόταν από τις αρχές κατοχής ως ενέργεια δολιοφθοράς (σαμποτάζ)». Εκτός από την εξαθλίωση που επέφερε η καθημερινότητα, την πείνα και το κρύο, πολύ δύσκολο ήταν και το θέμα των μετακινήσεων, οι οποίες ήταν σχεδόν αδύνατες: οι ήδη εξαθλιωμένοι κάτοικοι της Αθήνας αναγκάζονταν να πηγαίνουν παντού με τα πόδια αφού τα καύσιμα ήταν ελάχιστα ή νοθευμένα.
Το τραμ και ο ηλεκτρικός λειτουργούσαν αλλά με πολλές διακοπές, ενώ τα λεωφορεία ήταν σπάνια – τα περίφημα «γκαζοζέν» που έκαιγαν ξυλόπνευμα ή ξυλάνθρακα, πολύ επικίνδυνα υλικά και τα δύο. Αμέτρητα ήταν και τα τροχαία που γίνονταν είτε από μεθυσμένους και αμελείς Γερμανούς, είτε σκόπιμα, όταν έπεφταν πάνω σε αμέριμνους περαστικούς. Κανείς δεν ήξερε αν θα είναι το επόμενο θύμα.
Οι νεκροί της ταβέρνας και του μπαρ
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που αλίευσε ο συγγραφέας για έναν δύσμοιρο ιδιοκτήτη μπαρ που πλήρωσε με τη ζωή του την αδιανόητη και ανεξήγητη παράνοια των Γερμανών: «Το βράδυ της 19ης Οκτωβρίου 1943, ένας μεθυσμένος Γερμανός αξιωματικός μπήκε σε κεντρικό μπαρ της Αθήνας και ζήτησε να τον εξυπηρετήσουν. Ο εικοσιτριάχρονος Εδουάρδος Δ., αδελφός του ιδιοκτήτη, του εξήγησε ότι ήταν υποχρεωμένος να κλείσει το μπαρ λόγω λήξης του ωραρίου λειτουργίας, που οι ίδιοι οι κατακτητές είχαν επιβάλει. Εξαλλος ο Γερμανός, έβγαλε το περίστροφό του και άρχισε να πυροβολεί μπουκάλια, καθρέπτες και φώτα στο μπαρ, σκοτώνοντας τελικά και τον εικοσιτριάχρονο. Στις 2 Μαΐου 1944, οι γερμανικές αρχές έλαβαν την πληροφορία ότι ομάδα αντιστασιακών του ΕΛΑΣ βρισκόταν στην ταβέρνα του Θανάση Χαλκιά στα Νέα Σφαγεία (Ταύρος). Αμέσως, άνδρες της γερμανικής φρουράς, που στάθμευε στη Σιβιτανίδειο Σχολή στην Καλλιθέα, έφτασαν επιτόπου και κύκλωσαν την ταβέρνα. Χωρίς να προβούν σε έλεγχο των θαμώνων, πέταξαν μια χειροβομβίδα στο εσωτερικό της και ξεκίνησαν να πυροβολούν αδιακρίτως ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Ο απολογισμός ήταν 9 άμαχοι νεκροί, καθώς οι ένοπλοι του ΕΛΑΣ είχαν φύγει από το σημείο λίγη ώρα νωρίτερα».
Πρόκειται για δύο περιστατικά που δείχνουν με σαφήνεια ότι δεν υπήρχε σαφής αιτιολογία ανάμεσα στις εκτελέσεις των Γερμανών, οι οποίοι σκλήρυναν τη στάση τους, ειδικά όταν είδαν να κλείνει ο κλοιός και να πλησιάζει το τέλος του Πολέμου. Οι περισσότεροι νεκροί, άλλωστε, υπήρξαν την τελευταία χρονιά του Πολέμου, από το 1944 μέχρι το 1946.
Οι 83 νεκροί εκτελεσμένοι του Αιγάλεω
Εκτός, λοιπόν, από τις οργανωμένες εκτελέσεις, όπως το μπλόκο της Κοκκινιάς, που ήταν αυτό με τις περισσότερες ανθρώπινες απώλειες στην Αθήνα, κατά το οποίο διεξήχθησαν εκατοντάδες ομαδικές εκτελέσεις και συνελήφθησαν χιλιάδες άνθρωποι ως όμηροι, αλλά και σημειώθηκαν εκτεταμένοι εμπρησμοί σπιτιών από τους Γερμανούς σε συνεργασία με τα Τάγματα Ασφαλείας και της Ειδικής Ασφάλειας, στις 17 Αυγούστου του 1944, λίγο πιο πέρα, στο Αιγάλεω, στις 29 Σεπτεμβρίου 1944 χύθηκε και πάλι άφθονο αθώο αίμα.
«Με αφορμή ένα επεισόδιο μεταξύ 2 νέων του ΕΛΑΣ και Γερμανών μοτοσικλετιστών στη γέφυρα του Κηφισού στο ύψος της οδού Καβάλας, γερμανικές μονάδες σκόρπισαν τον θάνατο στους κατοίκους του Πυριτιδοποιείου (Αιγάλεω). Γερμανοί στρατιώτες σκότωσαν αμάχους στα περιβόλια και στους δρόμους. Πολλοί κάτοικοι εγκλωβίστηκαν στα σπίτια τους από τους Γερμανούς, οι οποίοι τα κύκλωσαν και τα πυρπόλησαν, με αποτέλεσμα δεκάδες να καούν ζωντανοί.Οι Γερμανοί άφησαν πίσω τους τουλάχιστον 83 νεκρούς. Τρεις ημέρες μετά, στις 2 Οκτωβρίου 1944, άνδρες του ΕΛΑΣ κατέλαβαν τις εγκαταστάσεις της Εταιρείας Ελληνικού Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου στον Υμηττό, μετά την αποχώρηση της γερμανικής φρουράς. Γερμανικές δυνάμεις επέστρεψαν και επιχείρησαν να τους απομακρύνουν. Ακολούθησε μάχη, όπου γερμανικό τμήμα σάρωσε με βλήματα όλμων την περιοχή γύρω από το εργοστάσιο, πυρπόλησε κατοικίες».
Για τους κατοίκους του λεκανοπεδίου ο θάνατος κρυβόταν σε κάθε γωνιά
Η τεράστια (άγνωστη) νίκη κατά των Γερμανών
Ολα αυτά καταδεικνύουν, όπως τονίζει και ο Χαραλαμπίδης στην εισαγωγή, ότι ήταν αμέτρητοι οι νεκροί εξαιτίας της αναίτιας και ακραίας βίας που άσκησαν όχι μόνο οι κατακτητές, αλλά και τα σώματα ασφαλείας, παραστρατιωτικοί σχηματισμοί, εθνικοσοσιαλιστικές και φασιστικές οργανώσεις, δικαστικό σώμα, υπουργεία και τοπική αυτοδιοίκηση που ανέλαβαν να εφαρμόσουν την πολιτική διώξεων για λογαριασμό και υπό τις διαταγές των κατακτητών.
Τρομερά ήταν και τα βασανιστήρια που έλαβαν χώρα μέσα σε κτίρια-κολαστήρια που είχε επιτάξει η Ανώτατη Γερμανική Στρατιωτική Διοίκηση. Χαρακτηριστικό είναι το περίφημο κτίριο της Κομαντατούρ στην Κοραή με τα κρατητήρια στα υπόγεια, όπου βασανίστηκαν αμέτρητοι πολίτες, όπως ο Μάρκος Βαμβακάρης και ο γνωστός αντιστασιακός στιχουργός Κώστας Βίρβος. Δεν ήταν μόνο οι θάνατοι, οι συγκρούσεις, τα βασανιστήρια και οι εξευτελισμοί που σημειώθηκαν στα χρόνια της Κατοχής, ήταν και οι νίκες.
Η πιο σημαντική ήταν αυτή της ανατροπής της απόφασης της υποχρεωτικής πολιτικής στράτευσης από τους Γερμανούς, η οποία είχε εφαρμοστεί σε όλες τις κατεχόμενες περιοχές της Ευρώπης. Μόνο στην Ελλάδα είχαν αποτέλεσμα οι διαρκείς διαδηλώσεις, απεργίες και συγκρούσεις, που είχαν ακόμα και νεκρούς, οι οποίες έκαναν τους κατακτητές να υπαναχωρήσουν και τελικά να ματαιώσουν το σχέδιο για την επιστράτευση 80.000 Ελλήνων εργατών.
Πρόκειται για μια σημαντική νίκη, άγνωστη στο ευρύ κοινό, όπως και άλλες τόσες λεπτομέρειες που διανθίζουν άλλα κεφάλαια του βιβλίου αναφορικά με την Κατοχή. Επειδή, όμως, τα μέρη όπου εκτυλίχθηκαν όλες αυτές οι ιστορίες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό άγνωστα, ο Μενέλαος Χαραλαμπίδης, εκτός από τη συγγραφή των περίφημων βιβλίων του, διοργανώνει και τους περίφημους ιστορικούς περιπάτους «Athens History Walks», ήδη από το 2013 με μεγάλη ανταπόκριση, ενδεικτική του μεγάλου ενδιαφέροντος που υπάρχει γι’ αυτή την περίοδο και τις διαφορετικές πτυχές της κατοχικής περιόδου που εξακολουθούν, όσα χρόνια και αν περάσουν, να σοκάρουν.
Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης και το βιβλίο του «Η μακρά νύχτα της Κατοχής»
Συνεχίζοντας σε αυτό τον ιστότοπο αποδέχεστε την χρήση των cookies στη συσκευή σας όπως περιγράφεται στην πολιτική cookies
Μάθετε περισσότερα εδώ
Αποδοχή