Το 2010, ο Μαρκ Ρόμανεκ μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Καζούο Ισιγκούρο, σκηνοθετώντας ένα εξαιρετικό καστ, με τους Κίρα Νάιτλι, Άντριου Γκάρφιλντ, Κάρεϊ Μάλιγκαν, Σαρλότ Ράμπλινγκ και Σάλι Χόκινς. Δεκαπέντε χρόνια μετά, ξαναβλέπουμε το έργο, που δικαίως συγκαταλέγεται στις καλύτερες ταινίες επιστημονικής φαντασίας του 21ου αιώνα.
Η Ρουθ, η Κάθι και ο Τόμι περνούν την παιδική τους ηλικία σε ένα φαινομενικά ειδυλλιακό οικοτροφείο. Καθώς μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν πως έχουν συμβιβαστεί με την δύναμη της αγάπης που νιώθουν ο ένας για τον άλλον, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζονται για την πραγματικότητα που τους περιμένει έξω στον κόσμο.
Μπορούμε να ελέγξουμε τη μοίρα μας; Ζούμε για εμάς τους ίδιους ή για τους άλλους ανθρώπους; Ποιο είναι το χαρακτηριστικό που μας ξεχωρίζει ως ανθρώπινο είδος; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που θέτει το φιλμ του Μαρκ Ρόμανεκ, το οποίο ξεκινά σε ένα απατηλά απλό σκηνικό ενός απομονωμένου αγγλικού οικοτροφείου και ξετυλίγεται σε μια έντονα συναισθηματική ιστορία με θέμα την αγάπη και την προδοσία, την ελπίδα και τη θυσία, τη θνητότητα και το πεπρωμένο, στο πέρασμα του χρόνου.
Το μυθιστόρημα του Ισιγκούρο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2005. Η ιστορία είναι σε πρώτο επίπεδο το γεμάτο σασπένς πορτραίτο ενός κόσμου στον οποίο η ανθρωπότητα έχει μάθει να κλωνοποιείται και σε ένα άλλο επίπεδο ένα μπερδεμένο ερωτικό τρίγωνο ανάμεσα σε ένα αγόρι και δύο κορίτσια, που είναι φίλοι από τα παιδικά τους χρόνια. Ο σκηνοθέτης, αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Πολλές ταινίες επιστημονικής φαντασίας έχουν να κάνουν με την προσπάθεια κάποιων να δραπετεύσουν από μια καταπιεστική κυβέρνηση, όμως εδώ συμβαίνει το αντίθετο. Οι ήρωές μας δεν δραπετεύουν, επειδή έχουν διδαχθεί από τη γέννησή τους να έχουν την αίσθηση της περηφάνιας και του καθήκοντος για τον τόπο που μεγάλωσαν σε αυτή την εναλλακτική κοινωνία, όσο τρομερό κι αν είναι. Επίσης, δεν τρέχουν, κυρίως γιατί δεν υπάρχει κάπου αλλού να πάνε. Το φιλμ έχει να κάνει με την επιτακτικότητα του να αγκαλιάσεις τους ανθρώπους που αγαπάς, γιατί ο χρόνος κυλά γρήγορα.»
Το μυθιστόρημα του Καζούο Ισιγκούρο, τοποθετείται σε έναν εναλλακτικό κόσμο στην Αγγλία της δεκαετίας του ’90, όταν μια επιστημονική εξέλιξη προετοιμάζει τα παιδιά ενός οικοτροφείου για μια απροσδόκητη μοίρα, όταν φτάσουν σε μια ορισμένη ηλικία. Η αρχική έμπνευση του Ισιγκούρο δεν προήλθε από τα χρονικά της επιστήμης, αλλά μάλλον από μια επιθυμία να παραποιήσει μια ομάδα ανθρώπων, των οποίων οι ζωές έπρεπε να «συμπιεστούν».
Αυτή η ιδέα τον οδήγησε στο να δημιουργήσει τον βιοτεχνολογικά εξελιγμένο κόσμο των «δωρητών» και των «φροντιστών» τους, οι οποίοι, εξαιτίας των μικρών σε διάρκεια ζωών τους, εγείρουν ουσιαστικά ερωτήματα για τις δικές μας ζωές. «Με δεδομένη αυτή τη μάλλον τεχνητή κατάσταση, σκέφτηκα ότι θα ήταν ένας φρέσκος τρόπος να δούμε τη δική μας θνητότητα», εξηγεί ο Ισιγκούρο και συμπληρώνει: «Δεν με ενδιέφερε τόσο το θέμα των κλώνων, όσο το ερώτημα «όταν κάτι τέτοιο ισχύει στη ζωή σου, ποια είναι τα πράγματα που θεωρούνται σημαντικά;». Επομένως η ιστορία έχει πραγματικά να κάνει με τη φιλία, την αγάπη και το τι κάνει κανείς στον χρόνο που του απομένει.»
Η ιστορία ξεκινά με τα νεαρά παιδιά Κάθι, Τόμι και Ρουθ να βρίσκονται ουσιαστικά στο σκοτάδι ως προς την κατάστασή τους. Γνωρίζουν πράγματα, ωστόσο δεν τα γνωρίζουν και τόσο καλά, μέχρι που σταδιακά συνειδητοποιούν ποια είναι η αποστολή τους στη ζωή. «Το σασπένς στο βιβλίο ακολουθεί τον τρόπο που νομίζω ότι εμείς οι άνθρωποι ανακαλύπτουμε, όσο μεγαλώνουμε, την αλήθεια της ανθρώπινης κατάστασης», σχολιάζει ο Ισιγκούρο. Με περιέργεια και απροθυμία γινόμαστε γνώστες της αλήθειας σχετικά με τη ζωή μας. Αυτό που χαρακτηρίζει τους ήρωες είναι ότι από την αρχή έχουν τις εξής απορίες: «Ποιοι είμαστε; Γιατί συμβαίνουν αυτά τα πράγματα; Αυτά τα ερωτήματα ουσιαστικά σχηματίζουν το ιδιαίτερο δέσιμό τους.»
Κι ενώ τα παιδιά κάνουν κάποιες ερωτήσεις κι επαναστατούν με τον δικό τους τρόπο, δεν προσπαθούν ποτέ να «χτυπήσουν» το σύστημα ή να ξεφύγουν από τη μοίρα τους – που έχουν μάθει ότι είναι πολύ ιδιαίτερη, πολύ ουσιαστική στον κόσμο και ότι έχουν ένα μέλλον χωρίς επιλογές. Η ωμή αλήθεια του πεπρωμένου τους γίνεται μια πραγματικότητα στην οποία υποτάσσονται, ακόμη κι αν προσπαθούν να είναι ευτυχισμένοι, με τον τρόπο που οι περισσότεροι από μας κάνουμε στις ζωές μας.
«Τα παιδιά προετοιμάζονται προσεκτικά γι’ αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει. Τους αναφέρονται κάποια μικρά άσχημα νέα, αλλά με έναν συστηματοποιημένο τρόπο, ώστε να μην ταραχθούν πολύ», εξηγεί ο Ισιγκούρο. «Είναι σαν να τα αφομοιώνουν, ενώ δεν τα αισθάνονται πραγματικά τα όσα ακούνε. Νιώθω ότι κατά κάποιον τρόπο κάπως έτσι είναι η παιδική ηλικία για τους περισσότερους από εμάς. Είμαστε όλοι παιδιά μέσα σε μια μπουρμπουλήθρα.»
Όταν αυτή η μπουρμπουλήθρα σπάει, η Κάθι, ο Τόμι και η Ρουθ παραπαίουν, ωστόσο κρατιούνται ακόμη από αυτά τα λίγα ουσιαστικά πράγματα που έχουν αποφασίσει ότι τους ενδιαφέρουν πραγματικά, όπως π.χ. τα αισθήματα που τρέφουν ο ένας για τον άλλον.
Την ιστορία αφηγείται ένα από τα τρία παιδιά, η Κάθι, την οποία υποδύεται η ηθοποιός Κάρεϊ Μάλιγκαν: «Πιστεύω ότι στην αφήγηση, η ζεστασιά αυτών των χαρακτήρων και το πώς αισθάνεται ο ένας για τον άλλον φαίνονται ξεκάθαρα», υποστηρίζει. »Έχουμε την Κάθι, που καταλήγει να είναι πολύ δυνατή μετά από όσα έχει δει και βιώσει, τον Τόμι, που κατά κάποιον τρόπο είναι ο μοναδικός που έχει μια λογική απάντηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, και τη Ρουθ, που είναι τόσο ανθρώπινη και τόσο εύθραυστη, ώστε δεν μπορείς παρά να την συμπονάς.»
Η σχέση της Κάθι με την καλύτερή της φίλη, Ρουθ, είναι αρκετά περίπλοκη, καθώς η νεανική προδοσία της Ρουθ σχεδόν «θρυμματίζει» τη σύντομη και μοναδική ευκαιρία στον έρωτα που θα έχει ποτέ η Κάθι. Στον ρόλο της Ρουθ βρίσκουμε την πολυτάλαντη Κίρα Νάιτλι. Όπως εξηγεί, «όταν πρωτοδιάβασα το σενάριο, έκρινα πολύ αυστηρά τη Ρουθ. Προσπαθεί να καταστρέψει την ευτυχία δύο ανθρώπων – κι έπρεπε να προσπαθήσω να ανακαλύψω γιατί ένα άτομο να το κάνει αυτό. Όμως αυτό ήταν που έκανε τη δουλειά μου πιο ενδιαφέρουσα. Εν τέλει, είδα τις αντιδράσεις της ως αποτέλεσμα του ότι μεγάλωσε χωρίς γονείς και δεν είχε ποτέ την αγάπη που χρειαζόταν. Έτσι, όταν βλέπει τους δύο καλύτερούς της φίλους να ερωτεύονται, η άμεση αντίδρασή της είναι προφανής ζήλια. Δεν υπάρχει δικαιολογία για ό,τι κάνει, ωστόσο καταλαβαίνω τα κίνητρά της.»
Το τρίγωνο συμπληρώνεται από τον Τόμι, ένα ευαίσθητο αγόρι που έχει συναισθηματικά ξεσπάσματα – και τον μόνο από τους τρεις που τολμά, έστω για μια στιγμή, να φανταστεί ότι ξεφεύγει από το πεπρωμένο του. Τον υποδύεται ο Άντριου Γκάρφιλντ: «Ο Τόμι περιγράφεται από έναν από τους επιτρόπους του ως κάποιος που έχει μεγάλη καρδιά αλλά τρομερή οργή και νομίζω ότι αυτό συνοψίζει τον χαρακτήρα του. Είναι αρκετά διαισθητικός και αυθόρμητος. Ίσως να μην γνωρίζει συνειδητά τι συμβαίνει στη ζωή του, όμως υποσυνείδητα αυτή η κατάσταση προκαλεί όλα τα συναισθήματα που εκφράζει.»
Μη Με Αφήσεις Ποτέ / Never Let Me Go
Σκηνοθεσία: Μαρκ Ρόμανεκ
Σενάριο: Άλεξ Γκάρλαντ
Πρωταγωνιστούν: Κίρα Νάιτλι, Άντριου Γκάρφιλντ, Κάρεϊ Μάλιγκαν, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Σάλι Χόκινς
Φωτογραφία: Ανταμ Κίμελ
Μοντάζ: Μπάρνεϊ Πίλινγκ
Μουσική: Ρέιτσελ Πόρτμαν
Έτος Παραγωγής: 2010
Χώρα Παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α.
Διάρκεια: 103 λεπτά