Συνεχίζει να συγκλονίζει την Ουκρανία το τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς που αφορά πρώην επιχειρηματικό εταίρο του Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, πολιτικούς του συμμάχους και ένα δίκτυο που φέρεται να αποκόμισε τεράστια κέρδη από το μονοπώλιο της πυρηνικής ενέργειας. Ads Παρατηρητές προειδοποιούν ότι το σκάνδαλο απειλεί την προεδρία του Ζελένσκι, την παγκόσμια φήμη του Κιέβου και τις στρατιωτικές του επιδόσεις στο πεδίο της μάχης, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει ήδη καθημερινά μπλακ άουτ λόγω των ρωσικών επιθέσεων, όπως έγραψαν η βρετανική εφημερίδα The Guardian και το Al Jajeera, μεταξύ άλλων.
H έρευνα της NABU και η φυγή του «Karlson»
Το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς (NABU) της Ουκρανίας ερευνά την υπόθεση με την κωδική ονομασία «Midas» (από τον μυθικό βασιλιά Μίδα) από το καλοκαίρι του 2024, εστιάζοντας στην κρατική εταιρεία Energoatom, η οποία διαχειρίζεται τους τέσσερις πυρηνικούς σταθμούς της χώρας.
Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι ο Τιμούρ Μίντιτς, συνιδιοκτήτης της εταιρείας παραγωγής «Kvartal-95» που ίδρυσε ο Ζελένσκι, είναι ο εγκέφαλος του κυκλώματος. Ads Ωστόσο, ο 46χρονος Μίντιτς διέφυγε από την Ουκρανία (πιθανότατα για το Ισραήλ) στις 10 Νοεμβρίου, λίγες ώρες πριν οι ερευνητές της NABU πραγματοποιήσουν έφοδο στο πολυτελές διαμέρισμά του στο Κίεβο.
Μία μέρα αργότερα, η NABU και η Ειδική Εισαγγελία Καταπολέμησης της Διαφθοράς (SAPO) απήγγειλαν κατηγορίες στον Μίντιτς και σε άλλα επτά άτομα για δωροδοκία, κατάχρηση εξουσίας και παράνομο πλουτισμό από «μίζες» ύψους έως και 15% από συμβόλαια με την Energoatom, που ανέρχονται σε περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια.
Διαβάστε επίσης: Ουκρανία / Σκάνδαλα διαφθοράς – Η «σκοτεινή πλευρά» του Ζελένσκι
«Παρακράτος» στην Energoatom: κωδικά ονόματα και δέσμες δολαρίων
Το NABU δημοσίευσε βίντεο και ηχητικά ντοκουμέντα στα οποία η ομάδα φέρεται να χρησιμοποιεί κωδικά ονόματα (nicknames) για να συζητά μίζες εκατομμυρίων.
«Karlson»: (Ο χαρακτήρας από το σουηδικό παιδικό βιβλίο) φέρεται να είναι ο Τιμούρ Μίντιτς
«Rocket»: Ο Ιγκόρ Μιρόνιουκ, πρώην σύμβουλος του Υπουργού Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουσένκο
«Tenor»: Ο Ντμίτρο Μπάσοφ, πρώην εισαγγελέας και επικεφαλής του τμήματος ασφαλείας της Energoatom
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ομάδα έλεγχε τις αποφάσεις προσωπικού, τις αγορές και τις ταμειακές ροές της Energoatom, χρησιμοποιώντας τις επαφές της στο υπουργείο και εντός της εταιρείας.
«Στην πραγματικότητα, δημιουργήθηκε ένα σύστημα στο οποίο μια στρατηγική εταιρεία με τζίρο άνω των 4 δισ. ευρώ δεν διοικούνταν από τα ανώτατα στελέχη ή το κράτος, αλλά από έναν εξωτερικό παράγοντα που ανέλαβε τον ρόλο του σκιώδους μάνατζερ», ανέφερε η NABU.
Κατά τις έρευνες, η NABU κατέσχεσε πάνω από 4 εκατομμύρια δολάρια σε δεσμίδες μετρητών, σε τυποποιημένη συσκευασία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Federal Reserve).
Παραιτήσεις υπουργών και η αντίδραση Ζελένσκι
Το σκάνδαλο οδήγησε ήδη στην παραίτηση δύο υπουργών, με πρώτη του Γκέρμαν Γκαλουσένκο (Υπουργός Δικαιοσύνης, πρώην Υπουργός Ενέργειας και αντιπρόεδρος της Energoatom), ενώ το σπίτι του ήταν μεταξύ εκείνων που ερευνήθηκαν.
Ακολούθησε η παραίτηση της υπουργού Ενέργειας Σβιτλάνα Γκρίντσουκ, καθώς αξιωματούχοι ανέφεραν ότι είχε περάσει αρκετές νύχτες στο διαμέρισμα του Γκαλουσένκο και ενδέχεται να εμπλέκεται.
Ο Πρόεδρος Ζελένσκι, η προεδρική εκστρατεία του οποίου το 2019 βασίστηκε στην πάταξη της διαφθοράς, απαίτησε την πλήρη διερεύνηση του σκανδάλου: «Πρέπει να υπάρξουν καταδίκες», δήλωσε.
Η Πρωθυπουργός, Γιούλια Σβιριντένκο, ανακοίνωσε την απόλυση του εποπτικού συμβουλίου της Energoatom και διέταξε «έκτακτο έλεγχο» στην εταιρεία.
«Κατά τη διάρκεια του πολέμου πλήρους κλίμακας, […] οποιαδήποτε διαφθορά είναι απολύτως απαράδεκτη», δήλωσε η Σβιριντένκο: «Η εξάλειψη της διαφθοράς είναι ζήτημα τιμής και αξιοπρέπειας».
Ωστόσο, η ακτιβίστρια κατά της διαφθοράς, Τετιάνα Σεβτσένκο, απέρριψε τις δηλώσεις Ζελένσκι: «Αυτό δεν είναι απάντηση. Είναι σαν να λες, “Ας αποφασίσει το δικαστήριο”», είπε, τονίζοντας: «Ήταν ο Ζελένσκι που έφερε αυτούς τους ανθρώπους στην εξουσία· χρησιμοποίησαν το όνομά του όταν διόριζαν “επόπτες” στην εταιρεία ενέργειας».
Το φάντασμα του Ποροσένκο και ο κίνδυνος στρατιωτικής ήττας
Αυτό που εξοργίζει τους Ουκρανούς είναι ότι το σκάνδαλο μοιάζει με επανάληψη της πολιτικής καταστροφής που οδήγησε στην πτώση του προκατόχου του Ζελένσκι, Πέτρο Ποροσένκο, παρατηρεί ο διεθνής Τύπος.
Το 2019, ο Ποροσένκο έχασε τις εκλογές από τον Ζελένσκι, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο παιδικός του φίλος ήταν ο εγκέφαλος ενός σχεδίου πώλησης λαθραίου ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού στο Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας σε υπέρογκες τιμές. «Αυτό είναι με το οποίο ο Ζελένσκι νίκησε τον Ποροσένκο στις εκλογές», δήλωσε η Σεβτσένκο. «Και υποσχέθηκε επίσης ότι θα έβαζε κυριολεκτικά τους φίλους του στη φυλακή αν συνέβαινε κάτι παρόμοιο».
Ο πολιτικός αναλυτής Βολοντίμιρ Φεσένκο προειδοποίησε ότι, ενώ μια τέτοια επίθεση κατά του προέδρου θα ήταν φυσιολογική σε καιρό ειρήνης, κατά τη διάρκεια του πολέμου μπορεί να προκαλέσει «εγχώρια πολιτική κρίση που μπορεί να αποδυναμώσει σημαντικά το κράτος, και στη χειρότερη περίπτωση, να οδηγήσει σε στρατιωτική ήττα».