Μια αύξηση της υποστήριξης προς την ισπανική ακροδεξιά ανασύρει μνήμες του δικτάτορα Φρανσίσκο Φράνκο και εξωραΐζει την κληρονομιά του μεταξύ των δυσαρεστημένων νέων Ισπανών, ακριβώς τη στιγμή που η αριστερή κυβέρνηση προσπαθεί να εξαλείψει τα σύμβολα του φασιστικού παρελθόντος, γράφει το Reuters την Τετάρτη (19/11). Ads Πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό του, η εικόνα του δικτάτορα αναβιώνει με σύγχρονα μέσα, όπως βίντεο που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη (AI) που δείχνουν τον Φράνκο να «κατακεραυνώνει» τα σύγχρονα δεινά, ή νυχτερινά κέντρα παίζουν techno ρεμίξ του ύμνου της φασιστικής περιόδου.
Ανησυχητικά ευρήματα δημοσκοπήσεων
Τα στοιχεία από το κρατικό ινστιτούτο δημοσκοπήσεων CIS είναι αποκαλυπτικά για την αλλαγή του κλίματος, καθώς περισσότεροι από ένας στους πέντε Ισπανούς (21,3%) θεωρούν πλέον την εποχή του Φράνκο «καλή» ή «πολύ καλή» (ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από το 11,2% του 2000).
Επιπλέον, το 17,3% των νέων ηλικίας 18-24 ετών δήλωσε ότι προτιμά ένα αυταρχικό καθεστώς έναντι ενός δημοκρατικού (αύξηση 10 μονάδων από το 2009). Ads Η πολιτική μάχη και η άνοδος του VOX
Η δημοκρατική Ισπανία δεν προχώρησε ποτέ σε βαθιά «αυτοκριτική» ή κάθαρση όπως άλλες χώρες (π.χ. Νότια Αφρική ή Χιλή), τονίζει το Reuters.
Η κυβέρνηση του Σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεθ ενέτεινε τις προσπάθειες (εκταφές θυμάτων, αφαίρεση συμβόλων), αλλά συναντά την αντίδραση του συντηρητικού PP και του ακροδεξιού Vox.
Το Vox έχει σχεδόν διπλασιάσει το ποσοστό του από το 2023, φτάνοντας σε ρεκόρ 18,9% τον Ιούλιο, με την υποστήριξη των νέων (ειδικά των ανδρών) να εκτοξεύεται σε διψήφια νούμερα.
Ο βουλευτής του Vox, Μανουέλ Μαρισκάλ, υποστηρίζει ότι χάρη στα social media, «πολλοί νέοι ανακαλύπτουν ότι τα χρόνια μετά τον εμφύλιο δεν ήταν σκοτεινή περίοδος, αλλά εποχή ανασυγκρότησης και προόδου».
Οι υπερασπιστές του καθεστώτος επικαλούνται τα δημόσια έργα (φράγματα, νοσοκομεία) και το γεγονός ότι η ζωή ήταν πιο προσιτή οικονομικά σε σύγκριση με τη σημερινή στεγαστική κρίση.
Οι ιστορικοί, όπως ο Στίβεν Φόρτι, αντιτείνουν ότι τα social media εκτρέφουν τον αναθεωρητισμό σε μια γενιά που δεν έζησε τη δικτατορία. Υπενθυμίζουν την πραγματικότητα του καθεστώτος, όπως τις εκτελέσεις δεκάδων χιλιάδων αντιφρονούντων, τα βασανιστήρια και τα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, όπως και την απαγόρευση κομμάτων και συνδικάτων, και την γενική λογοκρισία.
Η κυβέρνηση της Μαδρίτης έχει δεσμευτεί να διαλύσει το «Ίδρυμα Φράνκο», μια οργάνωση συμπαθούντων του δικτάτορα. Ο πρόεδρος του ιδρύματος, Χουάν Τσιτσάρο, δήλωσε στο Reuters: «Μπορούν να το θέσουν εκτός νόμου, αλλά ποτέ δεν θα σβήσουν τις ιδέες».
Η ιστορικός Καρμίνα Γκούστραν, επικεφαλής των εκδηλώσεων μνήμης «Ισπανία: 50 Χρόνια Ελευθερίας», τονίζει την ανάγκη για παιδεία και ψηφιακό γραμματισμό: «Δεν μπορείς να κλείσεις μια πληγή που δεν έχει επουλωθεί. Αν δεν καθαριστεί, θα μολυνθεί».
