Τις πρώτες εβδομάδες της εκλογής του Τραμπ, τον Νοέμβριο του 2024, πολλοί δημοσιολόγοι (δυστυχώς και της Αριστεράς) βιαστήκαν να μιλήσουν για «μία από τα ίδια».
Εκτίμησαν ότι ο νέος πρόεδρος θα κινηθεί σε ένα πλαίσιο συνέχισης του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος, χωρίς τριβές και εξάρσεις, όπως έκανε και κατά την προηγούμενη θητεία του.
Ο ίδιος ο Τραμπ τους διέψευσε από την πρώτη κιόλας μέρα της νέας του προεδρίας. Είναι γνωστό ότι οι πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας του υπήρξαν από τις πιο αποσταθεροποιητικές στην αμερικανική ιστορία – μια καταιγίδα από αυθαίρετες ενέργειες, στρατηγικές ανατροπές και άμεσες επιθέσεις που άφησαν άφωνους τους αντιπάλους του, τους διεθνείς εταίρους και ακόμη και πολλούς υποστηρικτές του.
Ο Τραμπ εξέδωσε μια σειρά διαταγμάτων που παρέλυσαν ολόκληρους κυβερνητικούς οργανισμούς και υπουργεία. Έχει ήδη αποδεκατίσει μεγάλο μέρος της δημόσιας διοίκησης, απομακρύνοντας περισσότερους από εκατό χιλιάδες ομοσπονδιακούς υπαλλήλους. Έχει κηρύξει πόλεμο σε θεσμούς της αμερικανικής κοινωνίας: πανεπιστήμια, μέσα ενημέρωσης, νομικά γραφεία, μουσεία.
Έχει επιτεθεί ευθέως στις ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες, στους αφροαμερικανούς και σε όλες τις μεταναστευτικές κοινότητες των ΗΠΑ.
Στο εξωτερικό, πυροδότησε έναν εμπορικό πόλεμο εξαπολύοντας μια σαρωτική σειρά δασμών που οδήγησαν τις αγορές στην κατακόρυφη πτώση. Βομβάρδισε «προληπτικά» το Ιράν καταλύοντας τη διεθνή νομιμότητα χωρίς να προσπαθεί να κρατήσει οποιοδήποτε πρόσχημα. Είναι ο πρόεδρος που είναι βίαιος, πέραν του νόμου και στηρίζει την πολιτική του στην καταστολή και την στρατιωτική ισχύ, παρασύροντας και τους «συμμάχους» του σε μια μόνιμη πολεμική ετοιμότητα.
Η διεθνής πολιτική σκηνή είχε συνηθίσει κατά το παρελθόν σε μία συγκεκριμένη «εξαγωγή δημοκρατίας» από τις ΗΠΑ: πραξικοπήματα, ενίσχυση κομμάτων που δεν έχουν τη λαϊκή εντολή για να γίνουν κυβέρνηση, εξαγορά κοινοβουλευτικών εδρών και «κατασκευασμένα στοιχεία» για τις πολεμικές επιθέσεις τους (βλ. Ιράκ το 2003).
Ο Τραμπ δεν φαίνεται να αλλάζει αυτό το δόγμα αλλά του δίνει μία νέα μορφή: οι ΗΠΑ δεν μπαίνουν καν στον κόπο να παρουσιάσουν κατασκευασμένα στοιχεία για τους αντιπάλους τους (βλ. τον βομβαρδισμό του Ιράν πρόσφατα). Στη δεύτερη θητεία του, ο Τραμπ υπόσχεται να προωθήσει την αμερικανική ισχύ, όχι τις αμερικανικές αρχές.
Η αμερικάνικη ισχύς μεταφράζεται με συγκεκριμένο τρόπο και στο εσωτερικό. Ταυτίζεται με την ισχύ του προέδρου. Η θεσμική του δύναμη ενισχύεται διαρκώς μέσω της καταστολής των ελευθεριών. Η ενίσχυση της δύναμης του προέδρου δεν είναι κάτι καινούργιο. Τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν συνεργαστεί κατά το παρελθόν για την επέκταση των εξουσιών της προεδρίας. Αλλά ο Τραμπ έχει προχωρήσει πέρα από ό,τι έχουν κάνει άλλοι πρόεδροι, αμφισβητώντας το ίδιο το Σύνταγμα.
Σε μια σειρά από τομείς υλοποιούνται οι πλέον συντηρητικές πολιτικές: Κατάργηση των προστατευτικών μέτρων κατά των διακρίσεων, απελευθέρωση των απολύσεων με κριτήρια σεξουαλικού προσανατολισμού, κατάργηση των προγραμμάτων αναπαραγωγικής υγειονομικής περίθαλψης και περιορισμό των αμβλώσεων, περικοπές δαπανών για τα δημόσια σχολεία, προώθηση κουπονιών για ιδιωτικά/θρησκευτικά ιδρύματα και πλήρη λογοκρισία εντός της εκπαίδευσης των συζητήσεων για τη φυλή, το φύλο ή τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+.
Υπάρχει αντίσταση απέναντι στον ακροδεξιό Τραμπ; Υπάρχει η «άλλη Αμερική» των μαύρων, των καταπιεσμένων, της νεολαίας, των φοιτητριών; Ποιά τα κινήματα που συγκροτούνται; Ποιές συμμαχίες χτίζουν; Με ποιά αιτήματα;
Η πρόσφατη εξέγερση στο Λος Αντζελες έδειξε πτυχές της άλλης Αμερικής. Χιλιάδες κόσμου, κυρίως μετανάστριες, αφροαμερικάνοι και φοιτήτριες ξεχύθηκαν στους δρόμους και εμπόδισαν τις μαζικές συλλήψεις και απελάσεις μεταναστών που επιχείρησε η ομοσπονδιακή αστυνομία. Το Λος Άντζελες είναι, φυσικά, μια πόλη μεταναστών. Ένα τρίτο των κατοίκων της κομητείας έχει γεννηθεί εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, και περισσότεροι από τους μισούς μιλούν στο σπίτι τους μια γλώσσα άλλη από τα αγγλικά.
Το Λ.Α. είναι μια πόλη-καταφύγιο μέσα σε μια πολιτεία-καταφύγιο: οι τοπικές αρχές δεν συνεργάζονται εύκολα με τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες μετανάστευσης. Έτσι, καθώς οι ειδήσεις για τις πρόσφατες συλλήψεις (για την ακρίβεια απαγωγές), διαδόθηκαν ταχύτατα, οι διαδηλωτές βγήκαν στον δρόμο. Η απάντηση του Τραμπ ήταν πάλι η ισχύς του: πεζοναύτες και στρατιώτες της Εθνοφρουράς στο κέντρο του Λος Άντζελες να καταστείλουν τους διαδηλωτές.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν «Ενώ ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η διακυβέρνηση Τραμπ αποτελεί ένα άνευ προηγουμένου άλμα προς τον φασισμό, η πραγματικότητα είναι ότι ο Τραμπ δεν είναι η αιτία της δημοκρατικής παρακμής στις Ηνωμένες Πολιτείες· η λευκή υπεροχή, η πατριαρχία, η καταπίεση, η ταξική εκμετάλλευση και η γενοκτονία υπήρξαν δομικά στοιχεία των Ηνωμένων Πολιτειών, διαμορφώνοντας τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές τους δομές από την αποικιοποίηση της Turtle Island (ιθαγενές όνομα για τη Βόρεια Αμερική) μέχρι σήμερα (…) Χτίζουμε πάνω στο έργο που άφησαν οι πρόγονοί μας και ελπίζουμε να απαντήσουμε στα προβλήματα του παρόντος ενώ επεκτείνουμε τις δυνατότητες ώστε οι κοινότητές μας να επιβιώσουν και να ευημερήσουν.
Όσο παρούσα είναι η ακροδεξιά πολιτική του Τραμπ άλλο τόσο παρούσα είναι και η άλλη Αμερική των μαύρων, των φτωχών, των εξεγερμένων. Αυτή την Αμερική επισκεπτόμαστε κατά το 26ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ της Αθήνας.