ΦΠΑ: Αυξάνεται κατά 57% ο αριθμός των ελέγχων για παράνομες επιστροφές και απάτες – Πού θα δοθεί προτεραιότητα
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) εντείνει τους ελέγχους στις επιστροφές ΦΠΑ, αυξάνοντας σημαντικά τον αριθμό τους, την ώρα που τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτυπώνουν μεγάλες απώλειες εσόδων για το ελληνικό Δημόσιο την τελευταία 15ετία. Το επικαιροποιημένο επιχειρησιακό σχέδιο της Αρχής προβλέπει περισσότερους στοχευμένους ελέγχους, εκτεταμένες διασταυρώσεις στοιχείων και αλλαγές στον τρόπο υποβολής των δηλώσεων, με στόχο τον περιορισμό των παράνομων επιστροφών και της φοροδιαφυγής.
Συγκεκριμένα, ο αριθμός των φορολογικών ελέγχων στις επιστροφές ΦΠΑ αυξάνεται σε 6.600 από 4.200, καταγράφοντας άνοδο 57%, σύμφωνα με τον σχεδιασμό της ΑΑΔΕ. Οι ελεγκτικές υπηρεσίες στρέφουν την προσοχή τους στις παράνομες επιστροφές και στις απάτες με τον φόρο, δίνοντας έμφαση σε υποθέσεις που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο. Η επιλογή των φακέλων γίνεται μέσω ανάλυσης κινδύνου, με βασικό κριτήριο τα αιτήματα υψηλών ποσών ή τη φορολογική συμπεριφορά που αποκλίνει από τα συνήθη δεδομένα.
Οι έλεγχοι θα επικεντρωθούν σε:
Επιχειρήσεις και επαγγελματίες που ζητούν μεγάλες επιστροφές σε σχέση με τον δηλωμένο τζίρο τους.
Περιπτώσεις με ασυνήθιστες αποκλίσεις μεταξύ δηλωθέντων στοιχείων και αιτούμενων ποσών.
Φορολογούμενους με υπότροπο φορολογικό παρελθόν ή συμπεριφορά που κρίνεται «ύποπτη».
Νεοσύστατες και εποχικές επιχειρήσεις με αιτήματα ιδιαίτερα υψηλά σε σχέση με τα οικονομικά τους δεδομένα.
Παράλληλα, η ΑΑΔΕ προχωρά σε εκτεταμένες διασταυρώσεις στοιχείων, αξιοποιώντας το αρχείο των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ. Στο «μικροσκόπιο» μπαίνουν φορολογούμενοι που υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις το 2024, ενώ από τα διαθέσιμα δεδομένα προκύπτει ότι είχαν πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Αντίστοιχοι έλεγχοι έχουν δρομολογηθεί και για το φορολογικό έτος 2023, με βάση τις πληροφορίες που είναι καταχωρημένες στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA.
Την ίδια στιγμή, προβλέπονται και μερικοί έλεγχοι, οι οποίοι βασίζονται σε διασταυρώσεις δεδομένων από POS, ηλεκτρονικά βιβλία, ενδοκοινοτικές συναλλαγές και άλλες πηγές. Για το 2025 έχει τεθεί ως στόχος η διενέργεια 8.318 τέτοιων ελέγχων, που αφορούν μία ή περισσότερες φορολογικές περιόδους, ενισχύοντας τη στοχευμένη εποπτεία της αγοράς.
Στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού της φορολογικής διοίκησης, καθοριστική αλλαγή αποτελεί και το νέο μοντέλο υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ. Σήμερα οι δηλώσεις προσυμπληρώνονται με βάση τα δεδομένα του myDATA, ωστόσο απαιτείται η τελική υποβολή από τον φορολογούμενο. Στο επόμενο στάδιο, η ΑΑΔΕ θα προχωρά σε αυτόματη συμπλήρωση και υποβολή της δήλωσης, εφόσον δεν υπάρξει παρέμβαση από τον υπόχρεο, περιορίζοντας σημαντικά τη δυνατότητα μεταγενέστερων διορθώσεων.
Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις απώλειες από το ΦΠΑ στην Ελλάδα. Αν και το κενό στην είσπραξη του φόρου περιορίστηκε, σύμφωνα με εκτιμήσεις, από 29% το 2017 σε 11,4% το 2023, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη μείωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η χώρα έχει ήδη απώλειες 73,5 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 30% του ΑΕΠ, την τελευταία 15ετία.
Για το 2023 εκτιμάται ότι «χάθηκαν» 2,532 δισ. ευρώ, ενώ για το 2024 οι απώλειες περιορίστηκαν στα 2,116 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με τις ετήσιες εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με την τελευταία Έκθεση της Κομισιόν, οι μεγαλύτερες απώλειες καταγράφηκαν το 2011, όταν ανήλθαν στα 9,1 δισ. ευρώ.
Τα ίδια στοιχεία δείχνουν, ωστόσο, ότι η ΑΑΔΕ, αξιοποιώντας τις νέες ψηφιακές δυνατότητες στο ελεγκτικό πεδίο, μειώνει σταθερά τη ζημιά για το Δημόσιο από χρόνο σε χρόνο. Οι απώλειες υποχώρησαν κάτω από τα 5 δισ. ευρώ μετά το 2018, καταγράφοντας συνεχή πτώση τα επόμενα έτη, γεγονός που αποτυπώνει μια σταδιακά βελτιούμενη εικόνα στον έλεγχο και την είσπραξη του ΦΠΑ.