Στο πλαίσιο της επίσκεψης έγινε ξενάγηση στο κέντρο επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που στεγάζεται σε ένα από τα κτήρια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στους δημοσιογράφους των 25 περιφερειακών μέσων από όλη την Ελλάδα, που συμμετείχαν στην αποστολή, παρουσιάστηκε το «στρατηγείο» της πολιτικής προστασίας, εκεί που γίνεται έλεγχος όλων των έκτακτων καταστάσεων στην Ευρώπη, όπως φωτιές, πλημμύρες, ακραία καιρικά φαινόμενα και παροχή βοήθειας σε περίπτωση που ζητηθεί.
Αρχικά παρουσιάστηκε το πρόγραμμα ECCO, που συμβάλει σε δύο πυλώνες αντιμετώπισης, την ανθρωπιστική βοήθεια και την Πολιτική Προστασία.
Όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια, το σύστημα ECCO ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1992, με προυπολογισμό 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ και προσφέρει παροχή βοήθειας σε περισσότερες από 110 χώρες σε όλον τον κόσμο.
Στον δεύτερο πυλώνα, εκείνον της πολιτικής προστασίας η Ευρωπαϊκή Ένωση συνδράμει επικουρικά, σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών, σε περίπτωση που χρειαστεί και κατόπιν αιτήματος της εκάστοτε χώρας.
Το 2012 ξεκίνησε τη λειτουργία του το Κέντρο Αντιμετώπισης Εκτάκτων αναγκών, εκεί όπου ελέγχονται όλα τα φυσικά φαινόμενα σε πραγματικό χρόνο, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, για παράδειγμα μια μεγάλη δασική πυρκαγιά, η χώρα που χρειάζεται βοήθεια (πχ η Ελλάδα) στέλνει αίτημα συνδρομής στην υπηρεσία και στη συνέχεια το αίτημα προωθείται στις κυβερνήσεις των 27 κρατών μελών και κατόπιν, τα έξοδα μεταφοράς καλύπτονται από πόρους της Ε.Ε.
Το σύστημα EFFIS, το οποίο επίσης παρουσιάστηκε, δείχνει δεδομένα παρουσιάζοντας στατιστικά στοιχεία καμμένων εκτάσεων, των τελευταίων είκοσι ετών, ενώ οι χάρτες δείχνουν την κατάσταση της περιοχής που έχει καεί και κάνουν μετεωρολογικές εκτιμήσεις για τη διάρκεια του καλοκαιριού και τι αναμένεται από πλευράς βροχοπτώσεων
Παράλληλα, για ζητήματα πολιτικής προστασίας χρησιμοποιείται το σύστημα Coppernicus, το οποίο μέσω χαρτών παρέχει πληροφορίες για τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρέχει τις πληροφορίες στις χώρες που θα το ζητήσουν ακόμα και σε εκείνες που δεν ανήκουν στα κράτη – μέλη της.
Πώς άλλαξαν τη διαχείριση οι πυρκαγιές σε Πορτογαλία και Μάτι
Το 2017 και το 2018, οι μεγάλες πυρκαγιές σε Πορτογαλία και Μάτι αντίστοιχα, έκαναν την Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιληφθεί τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στη διαχείριση των φυσικών καταστροφών και πως οι χώρες δεν μπορούν να διαχειριστούν τόσο μεγάλες πυρκαγιές και σοβαρές καταστάσεις.
Τότε, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στη διαχείριση της πολιτικής προστασίας και να αυξήσει τη χρηματοδότηση προσφέροντας περισσότερα κονδύλια για την πολιτική προστασία.
To Rescue αποτελεί σειρά από δυνατότητες που μπορούν να παρέχουν βοήθεια σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών παρέχοντας πυροσβεστικά αεροσκάφη, αντλίες, γεννήτριες και οτιδήποτε χρειαστεί για την αντιμετώπιση μιας κρίσης.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της παροχής γεννητριών στην Ουκρανία για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της ηλεκτροδότησης που προέκυψε μετά τη Ρωσική εισβολή.
Όλα αυτά προέκυψαν από επενδύσεις επτά ετών, ενώ το κάθε κράτος μέλος έχει τα δικά του αποθέματα, είτε για να τα χρησιμοποιήσει σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη, είτε για να μπορέσει να συνδράμει σε κάποια άλλη χώρα.
Στο Rescue εκτός από τα 27 κράτη – μέλη της Ε.Ε συμμετέχουν ακόμα 10 χώρες οι οποίες μπορούν είτε να προσφέρουν είτε να δεχθούν βοήθεια σε περίπτωση που χρειαστεί.
Μέσα στις ενέργειες που έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την Πολιτική Προστασία είναι και η επένδυση για την αγορά πυροσβεστικών αεροσκαφών (canadair νέου τύπου).
Η εταιρεία ανοίγει ξανά την γραμμή παραγωγής, μετά από αίτημα έξι κρατών, ανάμεσά τους και η Ελλάδα η οποία μάλιστα θα πάρει το πρώτο από αυτά, το οποίο αναμένεται να παραδοθεί το 2028.
Στην Ελλάδα, έχει επιτυχία το πρόγραμμα προεγκατάσταση εθελοντών πυροσβεστών ώστε να συνδράμουν εθελοντικά στους συναδέλφους τους το οποίο ξεκίνησε με 200 άτομα το 2022 και σήμερα οι πυροσβέστες που συνδράμουν είναι περισσότεροι από 700 με τους μισούς από αυτούς να βρίσκονται στην Ελλάδα. Οι πυροσβέστες που τοποθετήθηκαν ήταν ενεργοί πάνω από 100 φορές σε περιστατικά
Παράλληλα, έχει διαπιστωθεί ότι σε πολλές των περιπτώσεων γίνονται αλλαγές στο πρωτόκολλο αντιμετώπισης πυρκαγιάς σε κάθε χώρα μετά την εμπειρία που απέκτησαν οι πυροσβέστες που συνέδραμαν σε ξένες χώρες.
Τέλος, το κέντρο συντονισμού προγραμματίζει 30 δράσεις για ετοιμότητα σε έκτακτες καταστάσεις οι οποίες θα μπουν σε εφαρμογή από το 2026 κι έπειτα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης εχει σε προτεραιότητα το κομμάτι της ανθρωπιστικής βοηθειας στο οποίο δαπανώνται περίπου από 2 μέχρι 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ που αντιστοιχούν σε 4 ευρώ περίπου ανά Ευρωπαίο Πολίτη.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί τον νούμερο ένα δωρητή βοήθειας, ωστόσο δεν είναι αρκετό, καθώς καλύπτεται το μισό των ανθρωπιστικών αναγκών.
Η ανθρωπιστική βοήθεια, δε δίνεται απευθείας σε κυβερνήσεις αλλά σε οργανισμούς όπως η Unicef, αλλά και στο Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Το ένα στα τρία ευρώ που δαπανώνται δίνονται απευθείας σε χρήματα ή μετρητά.
Όσον αφορά την παιδεία, τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά καθώς το 2015, δινόταν μόνο το 1% των χρημάτων, ενώ σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 15%.
Στην Ουκρανια η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποτελέσει πρωταγωνιστή στην ανθρωπιστική βοήθεια, έχοντας δαπανήσει 1,2 δις ευρώ από το 2022 που ξεκίνησε ο πόλεμος κάτι που μεταφράζεται σε 150.000 τόνους ειδών πρώτης ανάγκης.
Συνολικά στην Ουκρανία έχουν δαπανηθεί 177 δισεκατομμύρια ευρώ.
Στην Παλαιστίνη, από τον Οκτώβριο του 2023, που έχει ξεκινήσει η πολεμική σύρραξη έχουν δαπανηθεί περισσότερα από 550 εκατομμύρια ευρώ.
Τέλος το ένα στα επτά ευρώ δαπανώνται σε ξεχασμένες κρίσεις όπως στο Σουδάν.