Οι κυβερνητικές προβλέψεις για την αύξηση των επενδύσεων, όπως καταγράφονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς, παρουσιάζουν συστηματική αστοχία.
Αν συγκρίνουμε με τα πραγματικά στοιχεία εστιάζοντας στην περίοδο μετά την πανδημία, θα δούμε ότι για το 2023 η πρόβλεψη του προϋπολογισμού ήταν αύξηση κατά 15,5% αλλά τελικά η πραγματική αύξηση ήταν μόνο 6,6%.
Αυτό δεν έκαμψε την αισιοδοξία του επόμενου προϋπολογισμού που προέβλεπε αύξηση των επενδύσεων 15,1% το 2024. Τελικά η αύξηση ήταν μόλις 4,5%.
Για το 2025, η πρόβλεψη του περσινού προϋπολογισμού ήταν κάπως συντηρητικότερη, στο 8,4%. Παρότι δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία, φαίνεται πως και πάλι θα πέσει έξω αφού ο φετινός προϋπολογισμός την έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω στο 5,7%.
Όμως η αισιοδοξία παραμένει αφού για το 2026 προβλέπεται αύξηση των επενδύσεων κατά 10,2%. Μένει να φανεί αν η πραγματικότητα θα επιβεβαιώσει ή θα διαψεύσει αυτή την αδικαιολόγητη κυβερνητική αισιοδοξία.
Οι επενδύσεις αποτελούν κεντρικό στοιχείο του κυβερνητικού αφηγήματος για την οικονομία, ωστόσο η χώρα μας, με 16% ποσοστό των επενδύσεων στο ΑΕΠ, βρίσκεται στην προτελευταία θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ όπου ο μέσος όρος είναι 21,2% (πηγή: Eurostat). Όμως το πρόβλημα δεν είναι τόσο ποσοτικό όσο ποιοτικό. Η αύξηση των επενδύσεων που καταγράφηκε στα δύο προηγούμενα έτη οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις κατασκευές χωρίς ιδιαίτερη συμμετοχή των παραγωγικών επενδύσεων, όπως για παράδειγμα ο εξοπλισμός των επιχειρήσεων.
Τα στοιχεία της Eurostat για τη σύνθεση των επενδύσεων, σε σταθερές τιμές, παρουσιάζονται στο διάγραμμα 2.
Όπως βλέπουμε, από τα 3,5 περίπου δισ. ευρώ πραγματικής αύξησης των επενδύσεων στη διετία 2023-24, σχεδόν τα 3 δισ. (87%) οφείλονται στις κατασκευές (τα επιμέρους μεγέθη δεν αθροίζουν ακριβώς το σύνολο γιατί αποπληθωρίζονται με διαφορετικούς δείκτες τιμών). Ειδικότερα, οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 1,4 δισ. συνεισφέροντας το 42% της συνολικής αύξησης ενώ οι άλλες κατασκευές αυξήθηκαν κατά 1,5 δισ. συνεισφέροντας το 45% της συνολικής αύξησης.
Το σύνολο των άλλων επενδύσεων, κυρίως μηχανολογικός εξοπλισμός και προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας, συνεισέφεραν λιγότερα από 500 εκατ. ευρώ ή 13% της συνολικής αύξησης (σημειώνεται ότι ο εξοπλισμός πληροφορικής παρουσίασε μείωση 228 εκατ. ευρώ στη διετία).
Συμπερασματικά, η πορεία των επενδύσεων στη χώρα μας δεν είναι τόσο θεαματική όσο θέλει να την παρουσιάζει η κυβέρνηση και δεν δικαιώνει σε καμία περίπτωση τους ισχυρισμούς ότι οι υποτιθέμενες μεταρρυθμίσεις έχουν βελτιώσει το επενδυτικό κλίμα.
Ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων είναι αισθητά χαμηλότερος από τις σχετικές προβλέψεις και οφείλεται σε συντριπτικό βαθμό στις κατασκευές, συντηρώντας το παραδοσιακό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας.
*Ο Κύκλος Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου ΕΝΑ δημοσιεύει τη νέα ανάλυση της σειράς Focus ENA | Oικονομία με θέμα τις επενδύσεις στην Ελλάδα.