Εκατοντάδες εκατομμύρια σε κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν χρησιμοποιηθεί σε έργα που παραβιάζουν τα δικαιώματα ομάδων που βρίσκονται στο περιθώριο, υποστηρίζει έκθεση, αναφέροντας αποφάσεις που σχετίζονται με κατοικίες για Ρομά, ιδρύματα για παιδιά με αναπηρίες και κέντρα κράτησης για αιτούντες άσυλο.
Η έκθεση, η οποία βασίζεται σε πληροφορίες που συγκέντρωσαν οκτώ ΜΚΟ από όλη την Ευρώπη, εξετάζει 63 έργα σε έξι χώρες. Μαζί, τα έργα αυτά πιστεύεται ότι έχουν λάβει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση άνω του 1 δισ. ευρώ, αποκαλύπτοντας μια φαινομενικά «χαμηλή κατανόηση» των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε όλο το μπλοκ, σύμφωνα με έναν από τους συντάκτες της έκθεσης που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, αναφέρει ο Guardian.
Αν και η έκθεση επικεντρώθηκε σε έξι χώρες, οι υπεύθυνοι της ανάλυσης υπέδειξαν ότι παρόμοια έργα είναι πιθανότατα ευρέως διαδεδομένα σε ολόκληρη την ΕΕ. «Αυτό είναι πραγματικά μόνο η κορυφή του παγόβουνου», δήλωσε η Ines Bulic από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Ανεξάρτητη Διαβίωση, χαρακτηρίζοντας «απαράδεκτο» το γεγονός ότι τα κονδύλια που παρείχαν οι Ευρωπαίοι πολίτες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση των διακρίσεων και του διαχωρισμού κοινοτήτων που ήδη συγκαταλέγονται στις πιο περιθωριοποιημένες του μπλοκ.
Ως παράδειγμα ανέφερε ένα σχολείο στην Ελλάδα για άτομα με αναπηρία, το οποίο αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης επένδυσης της ΕΕ σε ειδικά σχολεία. «Αυτό που θα θέλαμε να δούμε είναι επενδύσεις στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, η οποία είναι πολύ αναγκαία σε όλη την ΕΕ, όπως προσβάσιμα σχολεία, επενδύσεις σε εκπαιδευτικούς υποστήριξης και άλλες υπηρεσίες που επιτρέπουν στα παιδιά να παρακολουθήσουν κανονικά το σχολείο», είπε.
Ένα άλλο παράδειγμα που ανέφερε ήταν ένα ίδρυμα για παιδιά με αναπηρία στη Ρουμανία, το οποίο είχε λάβει χρηματοδότηση 2,5 εκατ. ευρώ, όπου τα παιδιά στέλνονταν για να ζήσουν αντί να τους παρέχεται υποστήριξη για να παραμείνουν με τις οικογένειές τους. «Αυτό προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Είναι δικαίωμα όλων των παιδιών, με ή χωρίς αναπηρία, να μεγαλώνουν στις οικογένειές τους».
Άλλα παραδείγματα που επισημαίνονται στην έκθεση περιλαμβάνουν την κατασκευή κατοικιών για Ρομά στη Ρουμανία στην άκρη μιας πόλης. Μακριά από οποιαδήποτε δημόσια υπηρεσία, τα σπίτια έχουν κατασκευαστεί από κοντέινερς και δεν πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις για θερμομόνωση ή ηχομόνωση και αποχέτευση, σημειώνει η έκθεση.
ΕΕ: Οι διακρίσεις στην Ελλάδα με ευρωπαϊκά κονδύλια και η παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων
Επίσης, αρκετά κέντρα υποδοχής αιτούντων άσυλο σε όλη την Ελλάδα επισημάνθηκαν επίσης για τις εξαιρετικά απομακρυσμένες τοποθεσίες τους και τις κακές συνθήκες διαβίωσης.
Αυτοί που βρίσκονται πίσω από την έκθεση αναφέρθηκαν σε διάφορους λόγους για να εξηγήσουν πώς εκατομμύρια ευρώ κατέληξαν να διατεθούν σε έργα που θεωρήθηκαν μεροληπτικά. Ένας από αυτούς ήταν η φαινομενικά «χαμηλή κατανόηση» των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ορισμένες κυβερνήσεις και τμήματα της ΕΕ, δήλωσε στον Guardian ο Andor Urmos της Bridge EU, της οργάνωσης που είχε συνεργαστεί με διάφορες ομάδες της κοινωνίας των πολιτών σε όλη την Ευρώπη για την προετοιμασία της έκθεσης.
«Αυτό είναι που πρέπει να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον», είπε. «Να έχουμε μια κοινή άποψη, μια κοινή κατανόηση ότι η κατασκευή ενός διαχωρισμένου σχολείου για τα παιδιά Ρομά αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως και η κατασκευή ενός ιδρύματος φιλοξενίας για άτομα με αναπηρίες ή ο εγκλεισμός ανθρώπων σε κέντρα υποδοχής, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα».
ΕΕ: Ο επιβλαβής σχολικός διαχωρισμός, οι κυβερνήσεις και οι «ευρωπαϊκές αξίες»
Τα ευρήματα συμπίπτουν με μια σειρά πρόσφατων εκθέσεων. Αυτή την εβδομάδα, το Συμβούλιο της Ευρώπης δήλωσε ότι ο σχολικός διαχωρισμός οδηγεί σε χαμηλότερης ποιότητας εκπαίδευση για τους Ρομά, σημειώνοντας ότι η υψηλή συγκέντρωση παιδιών Ρομά σε ορισμένα σχολεία «φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα του οικιστικού διαχωρισμού, αλλά και των συνεχιζόμενων πρακτικών των σχολικών αρχών να εκπαιδεύουν τα παιδιά Ρομά σε ξεχωριστές τάξεις ή κτίρια».
Πέρυσι ένας οργανισμός της ΕΕ διαπίστωσε ότι ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία που ζουν σε διαχωρισμένα, ενίοτε επιβλαβή, περιβάλλοντα είχε αυξηθεί σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν επανειλημμένα κατηγορήσει τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ κέντρα κράτησης προσφύγων ότι παραβιάζουν τα δικαιώματα των ανθρώπων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όταν επικοινώνησε μαζί της, δήλωσε ότι είναι ενήμερη για τα ευρήματα της έκθεσης αυτής της εβδομάδας και ότι τα εξετάζει.
«Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η Επιτροπή δεν χρηματοδοτεί καμία οργάνωση που δεν σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις θεμελιώδεις αξίες», δήλωσε εκπρόσωπος. «Σε περίπτωση παραβίασης των εφαρμοστέων όρων, διαθέτουμε μέσα για να διακόψουμε τη συνεργασία και να ανακτήσουμε τα χρήματα, ανάλογα με τις ανάγκες».
Η έκθεση απαριθμούσε έργα που τελούσαν υπό συγκεκριμένου τύπου διαχείριση, πράγμα που σημαίνει ότι η Επιτροπή βασιζόταν στις εθνικές αρχές για να διασφαλίσει τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εργασιών, ανέφερε. «Τόσο η ΕΕ όσο και τα κράτη μέλη της πρέπει να διασφαλίζουν συνεχώς ότι τα έργα που είναι ασύμβατα με τις ευρωπαϊκές αξίες ή επιδιώκουν παράνομη ατζέντα, δεν λαμβάνουν υποστήριξη από κυβερνητικά και ευρωπαϊκά κονδύλια», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
ΕΕ: Σοβαρές ελλείψεις στον τρόπο διαχείρισης και παρακολούθησης των κονδυλίων
Η έκθεση ανέδειξε σοβαρές ελλείψεις στον τρόπο διαχείρισης και παρακολούθησης των κονδυλίων της ΕΕ, δήλωσε ο Στίβεν Άλεν του Validity Foundation, μιας οργάνωσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία που συνέβαλε επίσης στο έγγραφο.
«Βλέπουμε ότι τόσο τα κράτη μέλη της ΕΕ όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποτυγχάνουν να εμποδίσουν τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ να διευκολύνουν και να χρηματοδοτούν σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων πολλαπλών περιθωριοποιημένων πληθυσμών», δήλωσε.
Η δημοσιοποίηση της έκθεσης έγινε προσεκτικά, ώστε να έρθει πριν από τον σχεδιασμό του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2028. Τα ευρήματά της κατέστησαν σαφές ότι οι φωνές εκείνων που συχνά μένουν στο περιθώριο έπρεπε να συμπεριληφθούν στη λήψη αποφάσεων, δήλωσε ο Allen.
«Τα κονδύλια της ΕΕ έχουν τη δυνατότητα να αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο και να παράσχουν πραγματικά, απτά οφέλη του σχεδίου της ΕΕ στους πιο περιθωριοποιημένους πληθυσμούς της ηπείρου σήμερα», πρόσθεσε. «Και μπορούν πράγματι να χρησιμοποιηθούν ως αντίδοτο κατά της ανόδου του υφέρποντος εθνικισμού και της ακροδεξιάς εξτρεμιστικής πολιτικής. Τα κονδύλια πρέπει να είναι καλύτερα στοχευμένα», κατέληξε.