Ασανσέρ: Τι πρέπει να γνωρίζετε μετά την παράταση που δόθηκε για την απογραφή των ανελκυστήρων
«Ασφαλείς Ανελκυστήρες για Όλους: Η Νέα Εποχή ξεκινά με την Απογραφή». Μέχρι 30 Ιουνίου 2026 η νέα προθεσμία!
Η σωστή εγκατάσταση και η ασφαλής λειτουργία των ανελκυστήρων αποτελούν κρίσιμο παράγοντα στην ιστορία της αρχιτεκτονικής εξέλιξης, στην ανάπτυξη των κτιρίων και στις δυνατότητες που αυτά προσφέρουν για κατοίκηση, εργασία αλλά και αναψυχή. Οι ανελκυστήρες δεν είναι απλώς ένα μέσο μεταφοράς· αυξάνουν την αξία των ακινήτων και συμβάλλουν καθοριστικά στην ποιότητα ζωής, ενώ συνδέονται και με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Όλα αυτά, όμως, προϋποθέτουν ένα βασικό στοιχείο: να παραμένουν ασφαλείς στην καθημερινή χρήση τους.
Παρά το γεγονός ότι η θεσμοθέτηση της διαδικασίας πιστοποίησης ξεκίνησε ήδη από το 2008, μέχρι σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί. Η πλειονότητα των ανελκυστήρων της χώρας λειτουργεί χωρίς επίσημη πιστοποίηση, παρότι σε μεγάλο βαθμό συντηρούνται τακτικά. Η συντήρηση, αν και απολύτως απαραίτητη, εξασφαλίζει μόνο τα στοιχειώδη της ορθής λειτουργίας—δεν μπορεί να υποκαταστήσει το επίσημο πιστοποιητικό ασφάλειας.
Στην καθημερινότητα οι ανελκυστήρες θεωρούνται δεδομένοι στα σύγχρονα κτίρια. Υπολογίζεται ότι σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν πάνω από 600.000 ανελκυστήρες, ενώ οι διαπιστευμένοι φορείς πιστοποίησης είναι μόλις 17. Γίνεται επομένως αντιληπτό ότι απαιτείται σημαντικός χρόνος και συστηματικός προγραμματισμός ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία, ιδίως αν ληφθεί υπόψη και το διοικητικό βάρος που τη συνοδεύει. Η αποτυχία ολοκλήρωσης της διαδικασίας για 15 ολόκληρα έτη οφείλεται σε κακή οργάνωση, υπερβολική γραφειοκρατία και εκκρεμότητες της Πολιτείας και των εκάστοτε κυβερνήσεων.
Τον Ιούλιο του 2025, μετά από προτάσεις πολλών αρμόδιων φορέων (ΠΟΜΙΔΑ, ΠΟΒΕΣΑ κ.ά.), δημιουργήθηκε επιτέλους το ηλεκτρονικό μητρώο απογραφής στο portal elevators.mindev.gov.gr. Η ηλεκτρονική απογραφή αφορά τα βασικά στοιχεία κάθε ανελκυστήρα, χωρίς επισύναψη εγγράφων και χωρίς κόστος. Η διαδικασία διαρκεί λίγα λεπτά και μπορεί να πραγματοποιηθεί από τους συνιδιοκτήτες, τον διαχειριστή, τον συντηρητή ή τον μηχανικό. Γίνεται εντοπισμός του ακινήτου μέσω ΚΑΕΚ και χάρτη και καταγράφονται βασικά στοιχεία, όπως αριθμός στάσεων, έτος κατασκευής και λειτουργίας, καθώς και το αν ο ανελκυστήρας διαθέτει πιστοποίηση.
Πρόκειται για το πρώτο και απολύτως απαραίτητο βήμα, το οποίο λειτουργεί υπό την εποπτεία του ΥΠΕΝ. Η αρχική προθεσμία έως τις 30 Νοεμβρίου 2025 παρατάθηκε ορθά έως τις 30 Ιουνίου 2026. Ήδη έχουν δηλωθεί περίπου 250.000 ανελκυστήρες, αριθμός που καταδεικνύει σημαντική ανταπόκριση από τους υπόχρεους ιδιώτες και το Δημόσιο, το οποίο οφείλει να δώσει πρώτο το καλό παράδειγμα.
Στην επόμενη φάση, η διαδικασία συνεχίζεται με νέες προθεσμίες για την πιστοποίηση, οι οποίες πρέπει να είναι ρεαλιστικές.
Η διαδικασία πιστοποίησης βασίζεται σε δύο πυλώνες:
Τεχνικό έλεγχο από διαπιστευμένο φορέα, ο οποίος εξετάζει όλα τα κρίσιμα συστήματα ασφαλείας: πέδηση, πόρτες, πίνακα αυτοματισμού, φωτισμό, συρματόσχοινα κ.ά.
Έκδοση πιστοποιητικού συμμόρφωσης, το οποίο βεβαιώνει ότι ο ανελκυστήρας είναι ασφαλής και μπορεί να λειτουργεί νόμιμα.
Συνοπτικά, η διαδικασία ξεκινά συνήθως από τον συντηρητή, που προετοιμάζει τον φάκελο με τα απαιτούμενα έγγραφα: άδεια εγκατάστασης, σχέδια, ημερολόγιο συντήρησης, συμβόλαιο κ.λπ. Στη συνέχεια ο φορέας πιστοποίησης διενεργεί επιτόπιο έλεγχο. Αν εντοπιστούν παραλείψεις, ο ιδιοκτήτης ή ο διαχειριστής καλείται να τις αποκαταστήσει πριν εκδοθεί το πιστοποιητικό.
Το κόστος της πιστοποίησης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: αριθμό ορόφων, ηλικία ανελκυστήρα, χρήση του κτιρίου και φορέα πιστοποίησης. Ενδεικτικά, για μια απλή αυτοψία επανελέγχου ή για την πλήρη διαδικασία σε μια μεσαία πολυκατοικία, το κόστος είναι συνήθως της τάξης των 200–500 ευρώ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζεται σε παλαιά ή ψηλά κτίρια πολλών στάσεων, όπου ενδέχεται να απαιτηθεί δομικός εκσυγχρονισμός, με αποτέλεσμα οι δαπάνες να εκτοξεύονται.
Η πιστοποίηση έχει συγκεκριμένη διάρκεια ισχύος:
1 έτος για ξενοδοχεία, νοσοκομεία και δημόσια κτίρια,
2 έτη για πολυκατοικίες κατοικιών,
6 μήνες για ανελκυστήρες πολύ μεγάλης κυκλοφορίας (μετρό, εμπορικά κέντρα).
Η περίοδος αυτή πρέπει να αναθεωρηθεί και να επεκταθεί, ειδικά για τις πολυκατοικίες.
Βάσει της νομοθεσίας, η λειτουργία ανελκυστήρα χωρίς πιστοποιητικό είναι παράνομη. Σε περίπτωση ατυχήματος, ο διαχειριστής και οι συνιδιοκτήτες αντιμετωπίζουν πρόστιμα και ποινικές ευθύνες, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι εισαγγελικές αρχές αναζήτησαν ευθύνες για ανελκυστήρες χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα, ιδιαίτερα σε χώρους υψηλής επισκεψιμότητας όπως νοσοκομεία και ξενοδοχεία. Για τον λόγο αυτό η Πολιτεία οφείλει να στηρίξει την διαδικασία και ειδικά τις δύσκολες περιπτώσεις που απαιτούν υψηλό κόστος εκσυγχρονισμού.
Εξίσου σημαντικός είναι ο περιορισμός της γραφειοκρατίας σχετικά με τον φάκελο πιστοποίησης. Για τους περισσότερους διαχειριστές, η διαδικασία αποτελεί έναν ακόμη «πονοκέφαλο». Εκτός από τα κοινόχρηστα και τα έξοδα συντήρησης, καλούνται να συγκεντρώσουν έγγραφα, να συνεργαστούν με φορείς πιστοποίησης και να καλύψουν το σχετικό κόστος. Σε πολλές πολυκατοικίες οι ιδιοκτήτες δυσκολεύονται οικονομικά, αναβάλλοντας την πιστοποίηση, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους τόσο για την ασφάλεια των χρηστών όσο και για τις νομικές συνέπειες.
Μετά την ολοκλήρωση της απογραφής και της καταχώρισης στο ηλεκτρονικό μητρώο, τα επόμενα βήματα απαιτούν οργάνωση και ρεαλισμό. Οι προτάσεις των αρμόδιων φορέων, όπως της ΠΟΜΙΔΑ και της ΠΟΒΕΣΑ, περιλαμβάνουν:
Έκδοση νέας αναθεωρημένης Κ.Υ.Α. για τους ανελκυστήρες, βασισμένη στα στοιχεία του Μητρώου, με απλοποίηση των διαδικασιών και πρόβλεψη μεταβατικών διατάξεων για κλιμακωτή προσαρμογή των απαιτήσεων ανά δεκαετία κατασκευής ή άλλες παραμέτρους. Στόχος είναι να διευκολυνθούν τόσο οι πολίτες όσο και οι επαγγελματίες του κλάδου και να μειωθεί δραστικά η γραφειοκρατία.
Κατάρτιση προγράμματος επιδότησης, τύπου «Εξοικονομώ», για την κάλυψη μέρους του κόστους αναβάθμισης των υποχρεωτικών διατάξεων ασφαλείας στους παλαιούς ανελκυστήρες, ώστε οι διαχειριστές να μπορούν να πείσουν τις Γενικές Συνελεύσεις και να ξεκινήσουν τις απαραίτητες εργασίες. Παράλληλα, προτείνεται να ενταχθεί η δαπάνη εκσυγχρονισμού στο ισχύον φορολογικό κίνητρο έκπτωσης έως 16.000 ευρώ εργασιών αναβάθμισης ή ανακαίνισης για τα επόμενα 5 έτη.
Η πιστοποίηση των ανελκυστήρων δεν αποτελεί πολυτέλεια ή τυπική διαδικασία, αλλά αναγκαία προϋπόθεση για τη νόμιμη και ασφαλή λειτουργία τους. Το κόστος της, παρότι υπολογίσιμο για αρκετά νοικοκυριά, είναι μικρό μπροστά στις συνέπειες ενός ατυχήματος. Το μήνυμα των ειδικών είναι σαφές: η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη θεραπεία.
Ένας ανελκυστήρας με πιστοποιητικό και καταχωρισμένος στο Μητρώο προσφέρει ασφάλεια στους χρήστες, προστασία στους ιδιοκτήτες και αυξημένη αξία στο ακίνητο. Ο κοινός στόχος είναι η ορθή και καθολική πιστοποίηση των ανελκυστήρων της χώρας. Για να επιτευχθεί, χρειάζονται οργάνωση, απλούστευση διαδικασιών, οικονομική ενίσχυση των αδυνάμων και ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα που να λαμβάνει υπόψη τον συνολικό αριθμό ανελκυστήρων και τις δυνατότητες των φορέων πιστοποίησης. Με συλλογική προσπάθεια, απλή λογική και ουσιαστική στήριξη, το αποτέλεσμα είναι απολύτως εφικτό.
Άρθρο του Μάνου Κρανίδη
*Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, CEO «KRAMA PROPERTY»,Γραμματέας Ενημέρωσης ΠΟΜΙΔΑ, Δημοτικός Σύμβουλος Χαλανδρίου