Ανακαλύφθηκε σπάνιο νόμισμα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε ιστορικό κάστρο – Τι αποκαλύπτει για την σημασία και την ιστορία της περιοχής
Ένα σπάνιο χρυσό νόμισμα, της περιόδου της ανατολικής ρωμαϊκής (Βυζαντινής) αυτοκρατορίας και μάλιστα από την εποχή του Ιουστίνου Β’ (565 – 578 μ.Χ.), βρέθηκε σε φρούριο, προσφέροντας πολλές πληροφορίες τόσο για την οικονομική ιστορία του Βυζαντίου όσο και για την σημασία του κάστρου.
Το φρούριο είναι το ιστορικό κάστρο της Τουίδας, ένα οχυρό στρατηγικής σημασίας της πρώιμης Βυζαντινής περιόδου. Βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του Σλίβεν, της Βουλγαρίας, ενώ, την ανακοίνωση της ανακάλυψης δημοσίευσε το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο της πόλης.
Το εξαιρετικό εύρημα, είναι το τέταρτο χρυσό νόμισμα που έρχεται στο φως από την Τουίδα. Η σπουδαιότητά του, αποδίδεται στη σπανιότητα και στο ιστορικό του πλαίσιο.
Ο Ιουστίνος ο Β’ ήταν ανιψιός και διάδοχος του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’ , και ήταν ένας από τους ισχυρότερους ηγεμόνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η αυτοκρατορία του, ακολούθησε το μεγαλείο των φιλόδοξων έργων κατασκευής και της εδαφικής επέκτασης του θείου του.
Ωστόσο, η περίοδος του Ιουστίνου Β’ σημαδεύτηκε από την αυξανόμενη πίεση της Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών από τα ανατολικά και των Λομβαρδών από τα δυτικά. Ο ίδιος έχει μείνει στην ιστορία για τις κρίσεις ψυχικής αστάθειας που εμφάνισε, κάτι που οδήγησε τη σύζυγό του, αυτοκράτειρα Σοφία και τον στρατηγό του, Τιβέριο, να αναλάβουν εκείνοι τα ηνία της αυτοκρατορίας κατά τα τελευταία χρόνια της διοίκησής του.
Το φρούριο της Τουίδας, στέκει στην κορυφή του λόφου Χισαρλάκα, μια στρατηγική τοποθεσία εντός του οχυρωματικού συστήματος της Στάρα Πλανίνα (Βαλκανικά Όρη). Κατασκευάστηκε αρχικά στα τέλη της Ρωμαϊκής περιόδου, ενώ στην πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, ξαναχτίστηκε. Το φρούριο της Τουίδας, υπήρξε ένα στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο καθοριστικής σημασίας.
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην άμυνα, σ’ όλη τη διάρκεια της Ρωμαϊκής, Βυζαντινής και μεσαιωνικής περιόδου της Βουλγαρίας, θωρακίζοντας τις αυτοκρατορίες από τις εισβολές και ελέγχοντας νευραλγικές διακομιστικές διαδρομές.
Το σπάνιο χρυσό νόμισμα που ανακαλύφθηκε στο φρούριο της Τουίδας, στο Σλίβεν (Φωτογραφία: Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο του Σλίβεν).
Αρχικά, οι αρχαιολόγοι θεώρησαν πως το νόμισμα ήταν της εποχής του αυτοκράτορα Ιουστινιανού (527 – 565 π.Χ.). Μετά τον καθαρισμό και την ανάλυσή του από τους εμπειρογνώμονες του μουσείου του Σλίβεν, επαληθεύτηκε πως το νόμισμα ανάγεται στην αυτοκρατορία του Ιουστίνου του Β’. Το μπροστινό του μέρος, απεικονίζει την προτομή του αυτοκράτορα Ιουστίνου του Β’, να κρατά μια σφαίρα που έχει πάνω της τη ρωμαϊκή θεά Νίκη.
Η επιγραφή του νομίσματος στα λατινικά, γράφει:
D N IVSTINVS P P AVG, δηλαδή:
«Κύριός μας Ιουστίνος Αιώνιος Αύγουστος». Αύγουστοις είναι τίτλος αυτοκράτορα, που σημαίνει «σεβαστός», «μεγαλειώδης».
Στην πίσω πλευρά, η επιγραφή γράφει: VICTORIA AVGGG ΘS, μία τυπική για ρωμαϊκά ή βυζαντινά νομίσματα επιγραφή, η οποία αναλύεται ως εξής:
VICTORIA = Νίκη
AVGGG = Πληθυντικός τίτλος από Augustus (Αύγουστος), όπου το τριπλό G σημαίνει «των τριών Αυγούστων» (π.χ. τριπλή αυτοκρατορική εξουσία ή τρεις συν-αυτοκράτορες)
ΘS = συντομογραφία ελληνική από το Θεός = Θεός / Θεϊκός
Στην πίσω όψη του νομίσματος απεικονίζεται ο Αυτοκράτορα Ιουστίνος να κοιτάει μπροστά, κρατώντας μια σφαίρα με τη Νίκη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το σπάνιο, χρυσό νόμισμα, πιθανώς κόπηκε στη Θεόπολη, όπως είναι η ιστορική ονομασία της Αντιόχειας, μιας από τις σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η Αντιόχεια βρίσκεται στη νότια Τουρκία, κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Ήταν σημαντικό κέντρο της διοίκησης, του εμπορίου και της θρησκείας στη διάρκεια της Ρωμαϊκής και της Βυζαντινής περιόδου.
Η παρουσία του νομισματικού σημείου “ΘS” στην πίσω όψη του νομίσματος, υποστηρίζει τη θεωρία πως αυτό προήλθε από το νομισματοκοπείο της Αντιόχειας (Θεόπολις), ενισχύοντας περισσότερο την ιστορική και γεωγραφική αξία του ευρήματος.
Μέχρι σήμερα και στη διάρκεια της φετινής περιόδου των ανασκαφών στην Τουίδα, οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει 23 νομίσματα που εκτείνονται από την περίοδο του 2ου και 3ου αιώνα, έως τον 12ο και τον 13ο αιώνα, προσφέροντας πλούσια στοιχεία για την αδιάλειπτη κατοίκηση και τη σημασία της περιοχής, σε αιώνες που χαρακτηρίστηκαν από ιστορικές αναταραχές.
Η ανακάλυψη του σπάνιου σόλιδου του Ιουστίνου Β’, προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες στην μελέτη της νομισματικής και της οικονομικής ιστορίας του Βυζαντίου. Ακόμη, ενισχύει τη σημασία του φρουρίου της Τουίδας, ως καθοριστικού κόμβου στο δίκτυο άμυνας της αυτοκρατορίας, στη διάρκεια της πρώιμης Βυζαντινής περιόδου.
Για τους λάτρεις της ιστορίας και την ακαδημαϊκή κοινότητα, το χρυσό αυτό τεχνούργημα προσφέρει νέα στοιχεία για την μακραίωνη πολιτιστική κληρονομιά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στη νοτιοανατολική Ευρώπη, αλλά και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του Σλίβεν, μιας από τις παλαιότερες και αδιάλειπτα κατοικημένες περιοχές της Βουλγαρίας.