Ανακαλύφθηκε ο αρχαιότερος ελληνικός βωμός της δυτικής Μεσογείου – Τα αττικά κύπελλα και το γλυπτό από πεντελικό μάρμαρο
Μία ομάδα επιστημόνων, από το αρχαιολογικό ινστιτούτο της Μέριντα, υπό τη διεύθυνση της Esther Rodríguez González και του Sebastián Celestino Pérez, παρουσίασαν στις 3 Ιουλίου, τα αποτελέσματα της πρόσφατης ανασκαφικής τους αποστολής, που στην πραγματικότητα ήταν ένας κατάλευκος αρχαιοελληνικός βωμός.
Oι έρευνες γίνονταν στις Οικίες Τουρουνιουέλο, της Ισπανίας, οι οποίες αποτελούν ένα μνημείο του πολιτισμού της Ταρτησσού (8ος – 5ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος εξακολουθεί να αποκαλύπτει εντυπωσιακά ευρήματα.
Ανάμεσα σε αττικά κύπελλα, κεραμικά και έναν χάλκινο τροχό κεραμοποιού, ξεχωρίζει ένας μαρμάρινος κίονας, τη βάση και τη στήλη του οποίου, ανέλυσε η Anna Gutiérrez, από το Καταλανικό ινστιτούτο κλασικής ανθρωπολογίας (ICAC). Η ίδια ανακάλυψε ότι το συγκεκριμένο αντικείμενο προέρχεται από τον Μαρμαρά της Μικράς Ασίας, ο οποίος τότε, ήταν κομμάτι του Ελληνικού κόσμου.
Μπορεί να μην έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι αρχαιομετρικές αναλύσεις, ώστε να δείξουν με αξιοπιστία την τοποθεσία του αρχαίου λατομείου, ωστόσο η ελληνική του προέλευση και η χρονολόγησή του τον 5ο αιώνα π.Χ., κάνουν τον κίονα ένα μοναδικό εύρημα: Είναι το μοναδικό κομμάτι του είδους του στη δυτική Μεσόγειο, το οποίο έχει κατασκευαστεί από μάρμαρο της Μικράς Ασίας, επισημαίνουν οι επικεφαλής της ανασκαφής.
Το πλαίσιό του, καθώς βρέθηκε με σύγχρονά του, αττικού ρυθμού, κύπελλα, και πιθανολογείται ότι ήταν βωμός, ενισχύουν περισσότερο την μοναδική του αξία. Το πραγματικά εντυπωσιακό στοιχείο όμως, είναι η παρουσία του κίονα στο εσωτερικό της χερσονήσου, μακριά από τις ακτές, όπου είναι συνηθισμένο να ανακαλύπτονται αρχαία ελληνικά ευρήματα, επαληθεύοντας έτσι, τον κεντρικό ρόλο του προϊστορικού οικισμού (Εποχής του Χαλκού) των Οικιών Τουρουνιουέλο, στα εμπορικά δίκτυα της Μεσογείου.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο αρχαιολογικός χώρος, ο οποίος βρίσκεται στις Άνω Πεδιάδες του ποταμού Γουαδιάνα, προσφέρει στοιχεία για τη σπουδαιότητά του κατά την Ταρτεσσιανή Περίοδο. Προγενέστερες ανασκαφές, έχουν ήδη καταγράψει εξωτικά για τον πολιτισμό αυτό υλικά, όπως γυαλί από την Μακεδονία, ή τα πόδια ενός γλυπτού από πεντελικό μάρμαρο.
Ο ελληνικός κίονας που ανακαλύφθηκε πρόσφατα ωστόσο, εμπλουτίζει με ένα ακόμη στρώμα περιπλοκότητας την ιστορία του χώρου. Τα ευρήματα, τονίζουν την πολιτική και οικονομική σημασία ενός σημείου όπου, τα τελετουργικά και η θρησκεία είχαν θεμελιακό ρόλο, εξηγεί ο Celestino Pérez, περιγράφοντας τις μαζικές θυσίες ζώων, οι οποίες ανακαλύφθηκαν το 2017, καθώς και την μυστηριώδη τελετουργική εγκατάλειψη του κτιρίου.
Εικόνα του αρχαιολογικού χώρου της Ταρτησσού (Φωτογραφία: Proyecto Construyendo Tarteso (IAM-CSIC).
Η έβδομη ανασκαφική αποστολή, η οποία πραγματοποιήθηκε στις ανατολικές και βόρειες περιοχές του χώρου, έφερε στο φως έξι νέους χώρους, τρεις από τους οποίους, είναι εξωτερικοί και συνδέονται με παραγωγικές δραστηριότητες.
Ανάμεσά τους, ξεχωρίζουν οι κάμινοι, τα αντίβαρα αργαλειού, μύλοι, αποθηκευτικά κεραμικά, και ένας χάλκινος τροχός, στοιχεία εξειδικευμένης τεχνικής πρακτικής. Η πιο εντυπωσιακή ανακάλυψη ωστόσο, με την τεχνική έννοια, είναι μία υδραυλική κατασκευή, ύψους σχεδόν ενός μέτρου, η οποία έχει χτιστεί με μεγάλες πέτρες και έχει σχεδιαστεί πριν από την ανέγερση του κυρίως κτιρίου.
Αυτό καταδεικνύει την προηγμένη γνώση των χτιστών, σημειώνει χαρακτηριστικά ο Rodríguez González.
Στις Οικίες του Τουρουνιουέλο, για σχεδόν μια δεκαετία έρχονται συνεχώς στο φως αρχαιολογικά ορόσημα. Το 2017, το σημείο βρέθηκε πάλι στο επίκεντρο της δημοσιότητας, όταν αποκαλύφθηκε ότι στην αυλή κτιρίου γίνονταν θυσίες αλόγων, βοδιών και χοίρων.
Το 2023, ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά ανθρώπινες αναπαραστάσεις των Ταρτήσσιων. Το 2024, τράβηξε πάλι το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης, επειδή βρέθηκε εκεί μια πλάκα από σχιστόλιθο, όπου απεικονίζονταν σκηνές από μάχες και ίσως, ένα αλφάβητο νότιας παλαιοισπανικής γραφής.
Η εξαιρετική κατάσταση διατήρησής της -ασυνήθιστη για ιστορικούς χώρους της Εποχής του Σιδήρου- καθιστά δυνατή τη μελέτη μοναδικών τεχνικών κατασκευής, όπως η χρήση πλίνθων σε μεγάλα κτίρια, τεχνική που είναι το επίκεντρο της μελέτης με τίτλο « Construyendo Tarteso» (Χτίζοντας την Ταρτησσό) του Υπουργείου Επιστημών.
Με τη χρηματοδότηση της τοπικής κυβέρνησης της Εξτρεμαδούρα, του Επαρχιακού Συμβουλίου της Μπαδαχόθ και του ιδρύματος MAPFRE, ο αρχαιολογικός χώρος συνεχίζει να αποκαλύπτει την εξέλιξη και την πρόοδο της Ταρτησσού, ενός πολιτισμού που, δεν ήταν παθητικός αποδέκτης των επιρροών την Φοινίκων ή των Ελλήνων, αλλά ανέπτυξε την μοναδική του ταυτότητα.