Ανακαλύφθηκε αρχαίος ναός ενός χαμένου πολιτισμού – Η μυστηριώδης κοινότητα που άφησε αναπάντητα ερωτήματα
Στις νότιες ακτές της λίμνης Τιτικάκα, στη σημερινή Βολιβία, περισσότερα από χίλια χρόνια στο παρελθόν, άκμασε ένας από τους πιο ισχυρούς αλλά και πιο αινιγματικούς πολιτισμούς των Άνδεων.
Οι Tiwanaku, θεωρούνται μία από τις πρώτες σύνθετες κοινωνίες που αναπτύχθηκαν στην περιοχή και είναι πρόγονοι της αυτοκρατορίας των Ίνκας. Ωστόσο, η ξαφνική παρακμή του πολιτισμού τους, γύρω στο 1.000 μ.Χ., άφησε περισσότερα ερωτήματα – παρά απαντήσεις.
Πρόσφατα, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και της Βολιβίας, ανακάλυψε έναν άγνωστο μέχρι σήμερα ναό, ο οποίος μπορεί να ρίξει φως στο μεγαλείο και την επιρροή του πολιτισμού αυτού, στα υψίπεδα των Άνδεων.
Το εύρημα, το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Antiquity, επαληθεύει την εδαφική επέκταση των Tiwanaku, ενώ αποκαλύπτει πώς ο πολιτισμός αυτός, ανέπτυξε οικονομικά και θρησκευτικά δίκτυα σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από οικολογική ποικιλομορφία.
Ο ναός Palaspata, ομώνυμος με την περιοχή, βρίσκεται σχεδόν 130 χιλιόμετρα νότια του κυριότερου αρχαιολογικού χώρου των Tiwanaku, στην κορυφή ενός λόφου, όπου περνούσε απαρατήρητος για αιώνες από τους ερευνητές – όχι όμως και από τους αυτόχθονες αγρότες.
Ο χάρτης των αρχαιολογικών χώρων του πολιτισμού Tiwanaku. Φωτογραφία: J. Capriles et al.
Σύμφωνα με τον José Capriles, αναπληρωτή καθηγητή ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και, κύριο συγγραφέα της μελέτης, η τοποθεσία του ναού, δεν είναι τυχαία.
Από την ανυψωμένη θέση της, η περιοχή συνδέεται με τρεις διαδρομές του εμπορίου: Τα υψίπεδα της λίμνης Τιτικάκα – ενός πολιτικού και αγροτικού κόμβου – στα βόρεια, του άνυδρου υψιπέδου των Άνδεων – ιδανικό για βοσκή των λάμα – στα δυτικά, και των γόνιμων ανατολικών κοιλάδων Κοτσαμπάμπα.
Ήταν δηλαδή, το σημείο σύγκλισης ανάμεσα σε ετερόκλητα οικοσυστήματα, στοιχείο που υποδηλώνει πως, αποτέλεσε κόμβο ανταλλαγής και συνεργασίας μεταξύ διαφόρων ομάδων, εξηγεί ο Capriles.
Η ομάδα, ανασύνθεσε τη δομή σε τρισδιάστατη απεικόνιση με τη χρήση δορυφορικής εικόνας, σε συνδυασμό με εναέριες φωτογραφίες από drones, αποκαλύπτοντας ένα τελετουργικό σύμπλεγμα, σχεδόν 125 επί 145 μέτρα σε μέγεθος, απαρτιζόμενη από 15 έγκλειστα τετράγωνα, διατεταγμένα γύρω από μία κεντρική αυλή. Η ευθυγράμμισή της, ακολουθεί τον ηλιακό ισημερινό, ενισχύοντας την υπόθεση που λέει πως, είχε τελετουργικό σκοπό.
Το σύμπλεγμα του ναού που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, βρίσκεται 209. 2 χιλιόμετρα νότια του ιστορικού χώρου των Tiwanaku, στην κορυφή ενός λόφου που ποτέ δεν εξερευνήθηκε σε βάθος από τους ερευνητές, λόγω της “ταπεινής” του θέσης. Φωτογραφία: José Capriles / Penn State
Στο σημείο, ανακαλύφθηκαν θραύσματα από τελετουργικά αγγεία (kerus), για την πόση μιας μπύρας από καλαμπόκι (chicha), που καταναλωνόταν σε αγροτικές γιορτές. Η λεπτομέρεια αυτή, έχει ιδιαίτερη σημασία επειδή στο υψόμετρο του ναού, δεν καλλιεργούταν καλαμπόκι – αλλά στις κοιλάδες της Κοτσαμπάμπα.
Η παρουσία των αντικειμένων στο σημείο αυτό, ενισχύει την υπόθεση σύμφωνα με την οποία, ο Palaspata, ήταν κέντρο αναδιανομής αγαθώς και παράλληλα, ένα κέντρο όπου η θρησκεία νομιμοποιούσε τις οικονομικές συναλλαγές, εξηγεί ο Capriles.
Ο ερευνητής, επισημαίνει πως, στις κοινωνίες όπως αυτή των Tiwanaku, η θρησκεία ήταν η “κοινή γλώσσα” που διευκόλυνε τη συνεργασία ανάμεσα στις διασκορπισμένες κοινότητες.
Ακόμη και ο πολιτικός και ο οικονομικός έλεγχος, ασκούταν μέσω του θείου, εξηγεί χαρακτηριστικά. Για τον Justo Ventura Guarayo, δήμαρχο της κοινότητας του Κάρακολο, όπου βρίσκεται το σημείο, η ανακάλυψη είναι κάτι παραπάνω – μία αποκάλυψη.
Η κληρονομιά αυτή, έχει ξεχαστεί τελείως, ακόμη και από εμάς, παραδέχτηκε. Οι τοπικές αρχές, έχουν ήδη ξεκινήσει να συνεργάζονται με τη βολιβιανή κυβέρνηση ενώ οι εμπειρογνώμονες όπως ο Capriles, έχουν δεσμευτεί για τη διαφύλαξη του χώρου και την ανάδειξή του ως τουριστικού προορισμού.
Μπορεί ο ναός του Palaspata να απαντά σε ορισμένα ερωτήματα, αλλά εγείρει και νέα.
Ο Capriles διατηρεί επιφυλάξεις: Έχουμε ακόμη πολλά ν’ ανακαλύψουμε. Καμιά φορά, τα στοιχεία είναι μπροστά στα μάτια μας, αλλά πρέπει να μάθουμε να τα παρατηρούμε.