Οι ξένοι επισκέπτες, οι περισσότεροι από τους οποίους διαμένουν σε Airbnb, πολλές φορές, μαγειρεύουν οι ίδιοι τα γεύματά τους
H μείωση των εισοδημάτων και η επέλαση της ακρίβειας κρατούν μακριά τους ντόπιους από συχνές εξόδους για φαγητό και ποτό
Στα ίδια επίπεδα με πέρυσι κινήθηκε ο τζίρος των επιχειρήσεων εστίασης στον Έβρο, για το τρίτο τρίμηνο του 2025. Η αδιαμφισβήτητη αύξηση του τουριστικού ρεύματος, εν μέσω καλοκαιριού, δεν μεταφράστηκε σε αντίστοιχη αύξηση ρευστότητας στα καταστήματα εστίασης, παρά τις εικόνες με τα γεμάτα καφέ, μπαρ κι εστιατόρια, ιδιαίτερα στην Αλεξανδρούπολη.
Την ίδια στιγμή, τα καταλύματα του Έβρου σχεδόν διπλασίασαν τον τζίρο τους για το Γ’ τρίμηνο του 2025, σε σύγκριση με το Β’ τρίμηνο του ίδιου έτους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) στον κλάδο των Καταλυμάτων, για το τρίτο τρίμηνο του 2025, ο κύκλος εργασιών, πανελλαδικά, σημείωσε αύξηση 3,2% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο 2024, όπου είχε ανέλθει σε 6.396.159 χιλ. ευρώ.
Στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου των Υπηρεσιών Εστίασης, ο κύκλος εργασιών το τρίτο τρίμηνο 2025 ανήλθε σε 3.977.114 χιλ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 1,7% σε σχέση με το τρίτο τρίμηνο 2024, όπου είχε ανέλθει σε 4.046.837 χιλ. ευρώ.
Στον Έβρο, το Γ’ τρίμηνο του 2025, ο τζίρος άγγιξε τα 28 εκ ευρώ, σαφώς αυξημένος από τα περίπου 20 εκ ευρώ του Β’ τριμήνου του ίδιου έτους. Ωστόσο, όταν επιχειρείται σύγκριση μεταξύ του φετινού Γ’ τριμήνου και του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, προκύπτει ότι διαφορά είναι ανεπαίσθητη, μόλις στο -0,5%.
Σε ό,τι αφορά τα καταλύματα, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για το 2024, ωστόσο από τη σύγκριση του Β’ και Γ’ τριμήνου του 2025, προκύπτει ότι ο τζίρος από τα 5,4 εκ ευρώ, εκτοξεύτηκε στα 9,4.
Το ελληνικό καλοκαίρι του 2025 κινήθηκε με ρυθμούς τουριστικής υπεραπόδοσης που θύμιζαν τις πιο δυνατές χρονιές της τελευταίας δεκαετίας. Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφθασαν τα 16,7 δισ. ευρώ στο οκτάμηνο, αυξημένες κατά 12% σε σχέση με το 2024, ενώ στο εννεάμηνο ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 9%. Οι πληρότητες στα περισσότερα νησιά άγγιξαν τα όρια των υποδομών τους και οι αφίξεις κινήθηκαν σε ιστορικά υψηλά.
Κι όμως, τα στοιχεία δείχνουν ότι η εστίαση, κλάδος-κλειδί της τουριστικής οικονομίας, υποχώρησε για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Οικονομικό Ταχυδρόμο, το φαινόμενο, δεν αιφνιδιάζει όσους παρακολουθούν την εξέλιξη της μέσης δαπάνης ανά ταξιδιώτη, η οποία τα τελευταία χρόνια υποχωρεί συστηματικά.
Μελέτες επισημαίνουν ότι η Ελλάδα προσελκύει ολοένα και περισσότερους ταξιδιώτες, με ολοένα και χαμηλότερη δαπάνη ανά επίσκεψη. Τα στοιχεία δείχνουν περίπου 530 ευρώ το 2024, από 640 ευρώ το 2011. Στην πράξη, ο τουριστικός όγκος αυξάνεται, αλλά η δαπάνης δεν ακολουθεί την ίδια τροχιά. Η εστίαση είναι ο πρώτος κλάδος που δέχεται την πίεση.
Πίσω από τα τοπικά παραδείγματα βρίσκεται μια πιο γενική αλλαγή στην κατανάλωση. Το 2025 είναι η πρώτη χρονιά κατά την οποία παρατηρείται μια συνειδητή στροφή μέρους του τουριστικού κοινού στο φαγητό εντός καταλύματος, στην αγορά έτοιμων γευμάτων και στο street food. Η διαφορά τιμών μεταξύ supermarket και εστίασης, σε συνδυασμό με την πίεση στο κόστος διακοπών, λειτουργεί καταλυτικά. Παράλληλα, ένα σημαντικό τμήμα των Ελλήνων παραθεριστών περιορίζει τις εξόδους λόγω αυξημένων εξόδων μετακίνησης και διαμονής. Για έναν κλάδο με πολύ χαμηλό περιθώριο κέρδους, αυτές οι αλλαγές δεν είναι αμελητέες.
Η εικόνα συμπληρώνεται από ένα ακόμη πιο βαθύ δομικό στοιχείο. Η ελληνική εστίαση, όπως αναδεικνύουν μελέτες, έχει υποστεί δραματική μείωση στην παραγωγικότητα την τελευταία δεκαπενταετία, με ποσοστά που φτάνουν το 35% ανά ώρα εργασίας και 41% ανά εργαζόμενο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση σε ολόκληρη την οικονομία. Η επέκταση του κλάδου σε αριθμό επιχειρήσεων δεν συνοδεύτηκε από αύξηση σε ποιότητα, αποδοτικότητα ή επενδύσεις, παρά μόνο από διόγκωση προσφερόμενων θέσεων και τραπεζοκαθισμάτων. Σε έναν τέτοιο κλάδο, η πίεση στην κατανάλωση μεταφράζεται άμεσα σε συρρίκνωση τζίρου.
Κική Ηπειρώτου