Η Αυστραλία προσπαθεί να επουλώσει τα τραύματά της έπειτα από το πιο φονικό τρομοκρατικό χτύπημα που έχει σημειωθεί ποτέ στο έδαφός της. Δεκαπέντε άμαχοι έχασαν τη ζωή τους και δεκάδες ακόμη τραυματίστηκαν, όταν δύο ένοπλοι άνοιξαν πυρ εναντίον εβραϊκής κοινότητας που είχε συγκεντρωθεί για να γιορτάσει την πρώτη νύχτα της Χανουκά στο Archer Park, στην γνωστή παραλία Bondi του Σίδνεϊ.
Οι δράστες, όπως επιβεβαίωσε η αστυνομία, ήταν πατέρας και γιος, 50 και 24 ετών. Ο πατέρας, ο οποίος διέθετε νόμιμη άδεια για έξι πυροβόλα όπλα, σκοτώθηκε από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ο γιος νοσηλεύεται φρουρούμενος. Δεδομένου του ξεκάθαρα αντισημιτικού χαρακτήρα της επίθεσης, οι αρχές την χαρακτήρισαν σχεδόν αμέσως τρομοκρατική ενέργεια, γεγονός που ενεργοποιεί αυξημένους μηχανισμούς δίωξης.
Το σοκ συνοδεύτηκε από οργή. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του theconversation, πολλοί Αυστραλοί –και ιδίως η εβραϊκή κοινότητα– εκφράζουν την αγανάκτησή τους για το κατά πόσο το κράτος έχει κάνει αρκετά ώστε να προστατεύσει μειονότητες, σε μια περίοδο όπου ο αντισημιτισμός έχει ενταθεί διεθνώς μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023 και κυρίως μετά τον πόλεμο στη Γάζα που ακολούθησε.
Ο επικεφαλής της αυστραλιανής υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας (ASIO), Μάικ Μπέρτζες, δήλωσε ότι ένας από τους δύο δράστες ήταν «γνωστός» στις αρχές. Ο όρος, ωστόσο, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι επρόκειτο για άτομο υπό συνεχή παρακολούθηση. Μπορεί απλώς να είχε έρθει σε επαφή –διαδικτυακά ή δια ζώσης– με πρόσωπα ή δίκτυα που είχαν προκαλέσει ανησυχία στο παρελθόν.
Σύμφωνα με πληροφορίες της δημόσιας τηλεόρασης ABC, ο νεότερος εκ των δραστών είχε απασχολήσει τις αρχές μετά τη σύλληψη ηγετικού στελέχους του Ισλαμικού Κράτους στο Σίδνεϊ το 2019. Ωστόσο, εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονται σε αντίστοιχες «λίστες ενδιαφέροντος», γεγονός που αναδεικνύει το βασικό πρόβλημα των υπηρεσιών ασφαλείας: οι πόροι είναι πεπερασμένοι και απαιτείται διαρκής αξιολόγηση του ποιος συνιστά πραγματική και άμεση απειλή προκειμένου να διατεθούν κονδύλια.
Οι αρχές δεν μπορούν να συλλαμβάνουν κάθε άτομο που εκφράζει ακραίες απόψεις καθώς δεν είναι ευτυχώς ποινικοποιημένη η έκφραση άποψης. Θα μπορούσε όμως να ερευνήσει περισσότερο κάποιες ομάδες όμως η πρόβλεψη της βίας, ειδικά όταν πρόκειται για λεγόμενους «μοναχικούς δράστες», παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.
Τα τελευταία χρόνια, η προσοχή έχει στραφεί έντονα στον εξτρεμισμό της άκρας δεξιάς. Σύμφωνα με τις ετήσιες εκθέσεις της ASIO, πριν από μία δεκαετία μόνο το 10% των υποθέσεων αφορούσε ακροδεξιό εξτρεμισμό. Σήμερα, σχεδόν οι μισές έρευνες σχετίζονται με αυτόν, ιδιαίτερα μετά τη σφαγή στο Κράισττσερτς το 2019, όταν Αυστραλός ακροδεξιός δολοφόνησε 51 μουσουλμάνους σε τεμένη της Νέας Ζηλανδίας.
Παράλληλα, ο ισλαμιστικός εξτρεμισμός εξακολουθεί να αποτελεί παγκόσμια απειλή, με οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος και η Αλ Κάιντα να παραμένουν ενεργές στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Κεντρική Ασία. Ωστόσο, οι αυστραλιανές αρχές θεωρείται ότι έχουν μέχρι στιγμής περιορίσει αποτελεσματικά τον κίνδυνο από οργανωμένα δίκτυα στο εσωτερικό της χώρας.
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει εντείνει την πόλωση, αυξάνοντας τόσο τον αντισημιτισμό όσο και την ισλαμοφοβία. Παρότι οι μαζικές διαδηλώσεις παραμένουν στη συντριπτική τους πλειονότητα ειρηνικές, η ένταση δημιουργεί το έδαφος για μεμονωμένες πράξεις βίας.
Σημαντικό αντίβαρο στην καταστροφή αποτέλεσε η πράξη του Άχμεντ Αλ-Άχμεντ, ενός 43χρονου μουσουλμάνου καταστηματάρχη, ο οποίος αφόπλισε έναν από τους δράστες. Η πράξη του, που εξυμνήθηκε ευρέως, ανέδειξε την ανάγκη να αποφεύγονται συλλογικές ενοχοποιήσεις κοινοτήτων.
Η πλήρης ασφάλεια σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους είναι σχεδόν αδύνατη σε ένα πολωμένο περιβάλλον. Ένα πάρκο ή μια παραλία δεν μπορεί να προστατευθεί με τον ίδιο τρόπο όπως ένα κτίριο. Το ερώτημα, επομένως, δεν είναι αν μπορούν να εξαλειφθούν όλοι οι κίνδυνοι –αυτό είναι ανέφικτο– αλλά πώς μπορούν να κατανεμηθούν καλύτερα οι διαθέσιμοι πόροι.
Η αυστραλιανή κυβέρνηση καλείται να ενισχύσει την πρόληψη, χωρίς να υπονομεύσει τα δημοκρατικά δικαιώματα. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που δεν αφορά μόνο την Αυστραλία.