Νιώθετε περισσότερη μοναξιά τα Χριστούγεννα; Η ψυχολογία αποκαλύπτει τα 7 χαρακτηριστικά που μάλλον διαθέτετε
Οι γιορτές, με την έμφαση στην οικογενειακή θαλπωρή και την κοινή χαρά, φέρνουν μαζί τους και μια πιο σκοτεινή διάσταση: την μοναξιά. Σύμφωνα με έρευνες, το 17% των ανθρώπων νιώθουν πιο μόνοι κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου – και είναι πολύ πιθανό ο πραγματικός αριθμός να είναι ακόμη υψηλότερος.
Αν διαπιστώνετε πως τα Χριστούγεννα σας φέρνουν ένα αίσθημα απομόνωσης που δεν έχετε σε άλλες εποχές του χρόνου, η ψυχολογία υποδεικνύει ότι αυτό συνδέεται με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σας.
Κατανοώντας αυτά τα μοτίβα, αν και δεν εξαφανίζεται η μοναξιά, τουλάχιστον αποκτάτε μια σαφέστερη εικόνα για τα συναισθήματα που σας κατακλύζουν.
7 ξεχωριστά χαρακτηριστικά των ανθρώπων που βιώνουν εντονότερη μοναξιά τα Χριστούγεννα:
Αυτό που μας λέει η ψυχολογία είναι το εξής: η τελειομανία σχετίζεται θετικά με τη μοναξιά και την θυσία των κοινωνικών σχέσεων. Όταν θέτουμε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το πώς θα πρέπει να είναι τα Χριστούγεννα, προετοιμάζουμε τον εαυτό μας για απογοήτευση και απομόνωση.
Το χειρότερο; Οι τελειομανείς δεν αφήνουν τον εαυτό τους να συνδεθεί αυθεντικά με τους άλλους, επειδή είναι πολύ απασχολημένοι με το να διαχειρίζονται τις εντυπώσεις και να διατηρούν τον έλεγχο. Εστιάζουν τόσο έντονα στη δημιουργία των τέλειων γιορτών, ώστε χάνουν την ουσιαστική σύνδεση.
Τα Χριστούγεννα, αυτό γίνεται ιδιαίτερα δύσκολο. Η περίοδος είναι στην ουσία ένας μαραθώνιος κοινωνικών υποχρεώσεων—πάρτι, συγκεντρώσεις, δείπνα, επισκέψεις. Για τους εσωστρεφείς, αυτό δεν είναι απλά κουραστικό. Είναι εξαντλητικό.
Η έρευνα δείχνει ότι οι εσωστρεφείς βιώνουν απώλεια ενέργειας στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, και τα ασταμάτητα γεγονότα των Χριστουγέννων τους αφήνουν σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά εξαντλημένους.
Εδώ είναι το παράδοξο: μπορεί να βρίσκεστε περιτριγυρισμένοι από κόσμο σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι και να νιώθετε ακόμα βαθιά μόνοι. Η συνεχής διέγερση δεν δημιουργεί σύνδεση για τους εσωστρεφείς—δημιουργεί εξάντληση. Και όταν είστε εξαντλημένοι, αποσύρεστε. Όταν αποσύρεστε, νιώθετε απομονωμένοι. Είναι ένας φαύλος κύκλος.
Η θλίψη δεν υπακούει σε χρονοδιαγράμματα. Δεν κάνει ευγενικά στην άκρη γιατί είναι καιρός για γιορτές. Η έρευνα για τη θλίψη κατά τη διάρκεια των γιορτών δείχνει ότι όταν χάνετε κάποιον αγαπημένο, οι γιορτές εντείνουν αυτή την απώλεια—η λύπη βαθαίνει και η μοναξιά μπορεί να γίνει απελπιστικά ασφυκτική.
Οι χριστουγεννιάτικες παραδόσεις είναι γεμάτες από αναμνήσεις, και κάθε τραγούδι, κάθε στολίδι, κάθε οικογενειακή συνήθεια μπορεί να πυροδοτήσει ένα νέο κύμα απώλειας. Αυτό που κάνει αυτή τη μοναξιά ιδιαίτερα έντονη είναι ότι όλοι γύρω σας γιορτάζουν ενώ εσείς πενθείτε εσωτερικά. Νιώθετε ότι πρέπει να είστε χαρούμενοι, αλλά δεν είστε.
Αυτή η απόσταση μεταξύ των εξωτερικών προσδοκιών και της εσωτερικής πραγματικότητας δημιουργεί έναν ιδιαίτερο τύπο αποξένωσης.
Μελέτες δείχνουν ότι τα αυξημένα επίπεδα κοινωνικής σύγκρισης συνδέονται με την κατάθλιψη και την αίσθηση της απομόνωσης. Όταν συνεχώς συγκρίνουμε τις γιορτές μας με τις “τέλειες” στιγμές των άλλων, καταλήγουμε αναπόφευκτα να νιώθουμε ανεπαρκείς.
Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι τέλειες φωτογραφίες δεν δείχνουν τις διαφωνίες που προηγήθηκαν πριν τραβηχτεί η εικόνα, το άγχος της προετοιμασίας ή την οικονομική πίεση. Αλλά ο εγκέφαλός μας δεν το ξέρει αυτό. Βλέπουμε απλά την απόσταση μεταξύ της φαινομενικής χαράς τους και της δικής μας ταραγμένης πραγματικότητας, και νιώθουμε μόνοι σε αυτό το κενό.
Αν ανήκετε σε αυτούς που είναι ευαίσθητοι στα αισθητηριακά ερεθίσματα, τα Χριστούγεννα μπορεί να μοιάζουν με κάτι υπερβολικό, συνέχεια. Οι έρευνες δείχνουν ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν υψηλότερη ευαισθησία στα αισθητηριακά ερεθίσματα, γεγονός που σημαίνει ότι η δυνατή μουσική, τα φωτεινά στολίδια και οι πολυάριθμοι χώροι που άλλοι βρίσκουν γιορτινούς, για κάποιους είναι πραγματικά κατακλυσμικοί.
Όταν είστε συνεχώς υπερφορτωμένοι, αρχίζετε να απομακρύνεστε. Αποφεύγετε τα εμπορικά κέντρα, τα πάρτι, τις συγκεντρώσεις. Και ενώ αυτό προστατεύει το νευρικό σας σύστημα, σας απομονώνει κιόλας. Τελικά, νιώθετε μοναξιά, γιατί δεν συμμετέχετε, αλλά η συμμετοχή φαίνεται αδύνατη χωρίς να εξαντληθείτε εντελώς.
Οι μεταβάσεις στη ζωή – είτε πρόκειται για σύνταξη, μετακόμιση σε νέα πόλη, διαζύγιο, άδειο σπίτι ή οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή – μπορούν να κάνουν τα Χριστούγεννα να φαίνονται ιδιαίτερα μοναχικά.
Η έρευνα δείχνει ότι οι γιορτές μπορούν να μας θυμίσουν τις αλλαγές , αναδεικνύοντας την απόσταση ανάμεσα στη σημερινή σας ζωή και σε αυτή που ήταν κάποτε. Η μοναξιά κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης δεν αφορά μόνο την απώλεια του παρελθόντος. Είναι το γεγονός ότι δεν έχετε ακόμη χτίσει αυτό που ακολουθεί.
Τα παλιά σας συστήματα υποστήριξης και οι ρουτίνες έχουν χαθεί, αλλά τα καινούργια δεν έχουν εδραιωθεί ακόμα. Βρίσκεστε παγιδευμένοι σε αυτό το μεσοδιάστημα, σε έναν χώρο όπου δεν ανήκετε ακριβώς πουθενά, και τα Χριστούγεννα εντείνουν αυτή την αίσθηση της αποξένωσης.
Αυτό το μοτίβο εμφανίζεται έντονα κατά τη διάρκεια των γιορτών. Νιώθετε μοναξιά, αλλά δεν απευθύνεστε σε κανέναν. Χρειάζεστε υποστήριξη, αλλά δεν ζητάτε βοήθεια. Ίσως πιστεύετε ότι θα είστε βάρος για τους άλλους. Ίσως νιώθετε ότι όλοι οι υπόλοιποι είναι πολύ απασχολημένοι να γιορτάζουν για να νοιαστούν για τις δικές σας δυσκολίες.
Οι έρευνες για τη μοναξιά δείχνουν ότι η επιφυλακτικότητα μας να παραδεχτούμε ότι νιώθουμε μόνοι, επιδεινώνει την κατάσταση, ρίχνοντάς μας την ευθύνη για κάτι που συχνά δεν είναι αποτέλεσμα δικών μας πράξεων. Η ειρωνεία είναι ότι μένοντας σιωπηλοί και κρύβοντας την μοναξιά μας, αυξάνουμε την απομόνωσή μας.
Οι άλλοι δεν μπορούν να μας στηρίξουν αν δεν γνωρίζουν ότι υποφέρουμε. Αλλά το να παραδεχτούμε ότι νιώθουμε μοναξιά την «χαρούμενη περίοδο του χρόνου» μοιάζει με εξομολόγηση κάποιου προσωπικού αποτυχημένου, κι έτσι υποφέρουμε εν σιωπή.
Η κατανόηση αυτών των χαρακτηριστικών δεν λύνει μαγικά τη μοναξιά των Χριστουγέννων. Όμως, σας βοηθά να δείτε ότι αυτό που βιώνετε δεν είναι μια προσωπική αδυναμία – είναι ένα μοτίβο, και τα μοτίβα μπορούν να κατανοηθούν και να διαχειριστούν. Αν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας σε αυτά τα χαρακτηριστικά, να ξέρετε ότι δεν είστε μόνοι στον αγώνα της μοναξιάς τα Χριστούγεννα.
Η πίεση να είστε χαρούμενοι όταν δεν νιώθετε έτσι, η υπερφόρτωση από την αδιάκοπη διέγερση, η θλίψη που δεν παίρνει διακοπές – αυτά είναι πραγματικές προκλήσεις, όχι ελαττώματα χαρακτήρα. Αξίζει να ρωτήσετε τον εαυτό σας: Ποιο από αυτά τα χαρακτηριστικά σας αγγίζει περισσότερο, και τι θα μπορούσατε να κάνετε φέτος διαφορετικά για να ανακουφίσετε τη μοναξιά, έστω και λίγο;