Οι κερκόπορτες της Ευρώπης έχουν ανοίξει προ πολλού και εκτός από τα αμφιβόλου ποιότητας ρούχα, αξεσουάρ, ηλεκτρονικά είδη, οι ευρωπαϊκές αγορές έχουν πλημμυρίσει από επικίνδυνα παιχνίδια.
Η Ελλάδα προφανώς δεν αποτελεί εξαίρεση. Τουναντίον. Ειδικά εν όψει Χριστουγέννων, οι παραγγελίες σε ασιατικές πλατφόρμες πήραν “φωτιά”, δυστυχώς με βασικό κριτήριο τις χαμηλές τιμές, παρά το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αγοραστών αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα με τις προδιαγραφές ασφαλείας. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΛΠΕ, οι 8 στους 10 Έλληνες καταναλωτές έχουν αγοράσει από τουλάχιστον μία πλατφόρμα με έδρα σε χώρα εκτός Ε.Ε., ενώ οι 7 στους 10 χρήστες αυτών των market places, γνωρίζουν ότι αυτά ενδέχεται να μην συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά standards. Σύμφωνα με στοιχεία του Toy Industries of Europe, το 96% των παιχνιδιών που εισέρχονται στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω πλατφορμών ηλεκτρονικού εμπορίου χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν πληρούσαν τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφάλειας, ενώ ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι περισσότερα από το 86% των προϊόντων αυτών κρίθηκαν επικίνδυνα για τα παιδιά.
Ο συναγερμός είναι, πλέον, πανευρωπαϊκός. Μετά από μια επιχείρηση- μαμούθ, που πραγματοποιήθηκε σε στενή συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και των γαλλικών τελωνείων, εντοπίστηκαν και κατασχέθηκαν πάνω από 10,7 εκατομμύρια παραποιημένα παιχνίδια που πωλήθηκαν διαδικτυακά. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται, όμως, στο ότι αυτά τα παιχνίδια ήταν “μαϊμού”. Πολλά από αυτά τα παράνομα προϊόντα ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των καταναλωτών, ιδίως για τα παιδιά. Η υπόθεση ξεκίνησε όταν τα γαλλικά τελωνεία ενημέρωσαν την OLAF για παραποιημένα παιχνίδια που είχαν ανακαλυφθεί και κατασχεθεί ενώ πωλούνταν παράνομα από τρίτους πωλητές σε διαδικτυακές πλατφόρμες. Ο συναγερμός ήταν άμεσος.
Από τη γαλλική πλευρά, η Εθνική Διεύθυνση Τελωνειακών Πληροφοριών και Ερευνών (DNRED) διεξήγαγε διαδικτυακούς ελέγχους και συνέλεξε δείγματα, επιτρέποντας τον εντοπισμό παρτίδων παραποιημένων παιχνιδιών. Τα προϊόντα που εντοπίστηκαν με αυτόν τον τρόπο, χάρη σε πληροφορίες που ελήφθησαν από διαδικτυακές πλατφόρμες πωλήσεων, αφαιρέθηκαν στη συνέχεια από την αλυσίδα εφοδιασμού από τα Τελωνεία εν αναμονή της ανάλυσης εμπειρογνωμόνων από εκπροσώπους της μάρκας, οι οποίοι επιβεβαίωσαν τον παραποιημένο χαρακτήρα τους. Στη συνέχεια, τα γαλλικά τελωνεία γνωστοποίησαν τα ευρήματά τους στην OLAF, η οποία ξεκίνησε συντονισμένη ευρωπαϊκή έρευνα. Η Υπηρεσία συγκάλεσε τα αρμόδια κράτη- μέλη στις Βρυξέλλες για να εναρμονίσουν τη στρατηγική έρευνας και στη συνέχεια επέβλεψε αρκετούς μήνες διαδικτυακών ερευνών, που διεξήχθησαν από κοινού με τα γαλλικά και τα τσεχικά τελωνεία. Χάρη σε αυτόν τον συντονισμό και τη συνεργασία της διαδικτυακής πλατφόρμας, εντοπίστηκαν εκατομμύρια ύποπτες καταχωρίσεις και τα αντίστοιχα προϊόντα αποσύρθηκαν γρήγορα από την πώληση.
Αυτή η επιχείρηση αποτελεί την πρώτη φάση μιας ευρύτερης έρευνας που συντονίζεται από την OLAF, κατά την οποία σχεδόν 100 εκατομμύρια πανομοιότυπα είδη έχουν μπλοκαριστεί επί του παρόντος στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη προετοιμάζονται περαιτέρω επιχειρησιακές δράσεις για την καταπολέμηση εγκληματικών δικτύων, που εκμεταλλεύονται τις διαδικτυακές πλατφόρμες πωλήσεων για τη διανομή παραποιημένων και επικίνδυνων προϊόντων.
Κι ενώ οι εορταστικές αγορές κορυφώνονται, η ΕΚΠΟΙΖΩ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και εφιστά την προσοχή ειδικά στις προδιαγραφές ασφαλείας, που πρέπει να πληρούν τα παιχνίδια.
1. Πιστοποιήσεις ασφαλείας και ηλικιακή καταλληλότητα:
Όταν αγοράζουμε ένα παιχνίδι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας κάποιους παράγοντες. Τα δείγματα παιχνιδιών, στα οποία διενεργούνται οι απαραίτητοι έλεγχοι και δοκιμές είναι ελάχιστα σε σχέση με το μεγάλο αριθμό παιχνιδιών που κυκλοφορεί στην αγορά και για αυτό το λόγο θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Ελέγχουμε τη σήμανση του παιχνιδιού. Η ένδειξη CE δηλώνει ότι το παιχνίδι πληροί τις απαιτήσεις ασφαλείας που ορίζονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σήμερα, όλα τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά θα πρέπει να φέρουν την ένδειξη CE κατά τρόπο ορατό και ανεξίτηλο. Παράλληλα, είναι σκόπιμο να εξετάζεται εάν το παιχνίδι έχει λάβει πιστοποίηση από ανεξάρτητους οργανισμούς, που εστιάζουν σε αυστηρά πρότυπα ασφαλείας, όπως το ASTM International. Τα παιχνίδια που προορίζονται για παιδιά άνω των 3 ετών, πρέπει να αναγράφουν σήμανση απαγόρευσης ηλικίας και δεν πρέπει να αγοράζονται ή να χρησιμοποιούνται από μικρότερα παιδιά λόγω του κινδύνου πνιγμού.
2. Χημική ασφάλεια και σύνθεση υλικών
Κατά την αγορά παιχνιδιών προσέχουμε το υλικό κατασκευής. Αποφεύγουμε τα παιχνίδια που περιέχουν PVC ή φθαλικές ενώσεις. Η παραγωγή και η εμπορία στην ελληνική αγορά κάθε είδους μαλακών μασητικών παιχνιδιών από PVC που προορίζονται μέχρι 3 ετών απαγορεύεται. Τα τοξικά χημικά, αν υπάρχουν, μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών μέσω της επαφής ή της εισπνοής.
3. Ποιότητα και προέλευση
Αποφεύγουμε προϊόντα αμφίβολης ποιότητας. Οι καταναλωτές ενθαρρύνονται να προτιμούν παιχνίδια από επώνυμους κατασκευαστές και αξιόπιστες επιχειρήσεις. Τις περισσότερες φορές τα παιχνίδια άγνωστης προέλευσης έχουν αυξημένες πιθανότητες να μην συμμορφώνονται με τα πρότυπα ασφαλείας. Εξίσου σημαντική είναι και η δυνατότητα πρόσβασης σε πληροφορίες για τον κατασκευαστή και την εταιρεία διανομής. Επίσης, η επιλογή του παιχνιδιού πρέπει να γίνεται και με βάση τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις του κάθε παιδιού. Για αγορές από το διαδίκτυο, επιλέξτε αξιόπιστα e-shops και διαβάστε αξιολογήσεις άλλων γονιών.
4. Έρευνα αγοράς, αποδείξεις και επιστροφή προϊόντων
Συγκρίνετε τιμές σε διαφορετικά καταστήματα και αποφύγετε προϊόντα αμφίβολης ποιότητας. Για αγορές από το διαδίκτυο, επιλέξτε αξιόπιστα e-shops και διαβάστε αξιολογήσεις άλλων γονιών. Αν κάποιο παιχνίδι είναι ελαττωματικό, οι καταναλωτές έχουν κάθε δικαίωμα να το επιστρέψουν. Όσοι καταναλωτές πραγματοποιήσουν ηλεκτρονικά τις αγορές τους, έχουν το δικαίωμα να το επιστρέψουν σε διάστημα 14 ημερολογιακών ημερών από τη στιγμή της αγοράς, είτε γιατί το μετάνιωσαν είτε γιατί το προϊόν είναι ελαττωματικό. Οι αποδείξεις αγοράς θα πρέπει πάντα να φυλάσσονται, για να μπορέσουν οι καταναλωτές να έχουν αποδεικτικό ώστε να ζητήσουν ακόμη και τα χρήματά τους πίσω. Εάν κάποιος καταναλωτής δεν λάβει απόδειξη οφείλει να τη ζητήσει ή εάν αντιληφθεί πως νοθεύεται ο ανταγωνισμός (π.χ. εάν το προϊόν έχει ίδια ακριβώς τιμή σε αρκετά καταστήματα) πρέπει να προχωρήσει σε καταγγελία.