Η Ισπανία ετοιμάζει, ενόψει του επόμενου καλοκαιριού, ένα δίκτυο «κλιματικών καταφυγίων» σε όλη τη χώρα, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ώστε οι πολίτες να έχουν στη διάθεσή τους χώρους δροσιάς όταν οι καύσωνες γίνονται πιο επίμονοι και πιο σκληροί.
Στο σχέδιο θα ενταχθούν και έτοιμες υποδομές που λειτουργούν ήδη σε πόλεις όπως η Βαρκελώνη και στη Χώρα των Βάσκων, με στόχο να «κουμπώσουν» σε μια ενιαία ομπρέλα προστασίας σε ολόκληρη την επικράτεια, όπως ανέφερε το Euronews.
Το μέτρο παρουσιάστηκε στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου 80 δράσεων που, σύμφωνα με την κυβέρνηση, απαντά στην κλιματική επιδείνωση: Aπό παρεμβάσεις για την προστασία παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων έως επενδύσεις για την πρόληψη πλημμυρών και πυρκαγιών στην ύπαιθρο, αλλά και πρωτοβουλίες απέναντι στην παραπληροφόρηση γύρω από την κλιματική αλλαγή.
Με φόντο αυτό το σχέδιο, ο Σάντσεθ προειδοποίησε ότι η Ισπανία δεν έχει πλέον να κάνει με «σποραδικά» επεισόδια ζέστης, αλλά με ένα μακρύ, εξαντλητικό θερμικό κύμα που μπορεί να απλώνεται από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο και να αντιμετωπίζεται πλέον ως η νέα κανονικότητα.
Η πίεση της πραγματικότητας είναι έντονη: Το 2025 καταγράφηκε ως το θερμότερο καλοκαίρι στην ιστορία της χώρας, με καύσωνα 16 ημερών τον Αύγουστο και θερμοκρασίες που ξεπέρασαν τους 45°C.
Παράλληλα, η μέση θερμοκρασία στην Ισπανία έχει αυξηθεί κατά 1,69°C την περίοδο 1961–2024, εξέλιξη που συνδέεται με την ολοένα συχνότερη εμφάνιση ακραίων θερμικών επεισοδίων, σε μια τάση που αποδίδεται στην κλιματική αλλαγή.
Στην καρδιά του σχεδιασμού βρίσκονται τα αστικά κέντρα, όπου το φαινόμενο της «αστικής θερμικής νησίδας» κάνει τη ζέστη να επιμένει ακόμη και όταν ο ήλιος έχει δύσει, καθώς η άσφαλτος και οι πυκνοδομημένες επιφάνειες αποθηκεύουν θερμότητα και την αποδίδουν για ώρες.
Γι’ αυτό τα νέα καταφύγια θα αξιοποιήσουν δημόσια κτίρια ως σημεία ανάπαυλας και προστασίας: Κλιματιζόμενους χώρους με δυνατότητα καθίσματος και πρόσβαση σε νερό, ιδιαίτερα για όσους είναι πιο ευάλωτοι – ηλικιωμένους, βρέφη, ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα, αλλά και όσους δεν έχουν στο σπίτι τους τα μέσα για να αντέξουν τις ακραίες θερμοκρασίες.
Η κυβέρνηση προαναγγέλλει χρηματοδότηση με προτεραιότητα στις περιοχές που «το χρειάζονται περισσότερο», εκεί όπου η ζέστη μετατρέπεται πιο γρήγορα σε παράγοντα κινδύνου.
Το εθνικό δίκτυο θα «πατήσει» πάνω σε περιφερειακές πρακτικές που έχουν ήδη εφαρμοστεί, όπως στην Καταλονία, τη Χώρα των Βάσκων και τη Μούρθια. Στη Βαρκελώνη, για παράδειγμα, λειτουργούν ήδη περίπου 400 κλιματικά καταφύγια σε χώρους όπως βιβλιοθήκες, μουσεία, αθλητικά κέντρα και εμπορικά κέντρα – μια εμπειρία που τώρα επιχειρείται να επεκταθεί και να αποκτήσει πανεθνική κλίμακα.
Τα στοιχεία για τις συνέπειες της ζέστης δείχνουν γιατί η συζήτηση μετατοπίζεται από το «δυσάρεστο» στο «επικίνδυνο»: Το σύστημα παρακολούθησης θνησιμότητας MoMo αποδίδει πάνω από 21.700 θανάτους σε αιτίες που σχετίζονται με τη ζέστη μεταξύ 2015 και 2023, κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών, ενώ για το φετινό καλοκαίρι οι εκτιμήσεις του υπουργείου Υγείας κάνουν λόγο για περισσότερους από 3.800 θανάτους, με μεγάλη αύξηση σε σύγκριση με το 2024.
Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση επενδύει στην ιδέα ότι η προσαρμογή δεν είναι πια «προαιρετική»: Χρειάζεται οργανωμένη υποδομή, προσβάσιμη σε όλους, πριν το επόμενο κύμα ζέστης ξαναδοκιμάσει τα όρια της χώρας, τονίζει το Euronews.