Σε συμφωνία για κοινό δανεισμό 90 δισεκατομμυρίων από τις αγορές κατέληξαν τα ξημερώματα οι Ευρωπαίοι ηγέτες, έτσι ώστε να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας, για την επόμενη διετία.
Κατά τη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι ηγέτες της ΕΕ δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τη χρήση παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων σε μορφή δανείου προς την Ουκρανία.
«Πετύχαμε όσα είχαμε δεσμευθεί να αποφασίσουμε», τόνισε μετά τη λήξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο πρόεδρος Αντόνιο Κόστα σχετικά με τη συμφωνία.
«Τα καταφέραμε. Εχουμε εξασφαλίσει μια συμφωνία που μπορεί να καλύψει τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια», ανέφερε από την πλευρά της η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε συνέντευξη Τύπου, ενώ χαιρέτισε την απόφαση ως «σημαντική νίκη».
Το εν λόγω δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο μετά την είσπραξη πολεμικών αποζημιώσεων από τη Ρωσία. Μέχρι τότε, τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η ΕΕ επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμφωνία με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο.
Νωρίτερα οι 27 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπαθούσαν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους για ένα πακέτο στήριξης που θα καλύψει τις ανάγκες του Κιέβου για το 2026-2027, σε μια στιγμή που η Ουκρανία αντιμετωπίζει σοβαρό δημοσιονομικό έλλειμμα και συνεχείς στρατιωτικές πιέσεις από τη Ρωσία.
Ωστόσο, τα σενάρια εναλλάσσονταν ώρα με την ώρα. Κάθε φορά που φαινόταν πως θα υπάρξει συμφωνία, προκύπταν ενστάσεις.
We gathered today with a clear objective:
to address Ukraine’s pressing financing needs.
We delivered.
90 billion euro for the next two years through EU borrowing on the capital markets ↓
https://t.co/DPQcTkDPX8
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) December 19, 2025
Το Βέλγιο, όπου φιλοξενούνται τα περισσότερα από τα παγωμένα περιουσιακά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία μέσω της Euroclear, ζήτησε πλήρεις εγγυήσεις από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη για τυχόν νομικές ή οικονομικές συνέπειες από ενδεχόμενη ρωσική αντίδραση. Παρά τις διαβεβαιώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις προσπάθειες για κοινή ανάληψη κινδύνων, οι διαπραγματεύσεις κόλλησαν σε μια λέξη αναφορικά με το ύψος των εγγυήσεων, με τους ηγέτες να διακόπτουν χωρίς τελική απόφαση για το σχέδιο αυτό.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναδύεται ως εναλλακτική λύση ένα προσωρινό «δάνειο-γέφυρα» μέσω κοινής δανειοδότησης της ΕΕ από τις κεφαλαιαγορές, «backed by the EU budget headroom», δηλαδή από έναν μηχανισμό χρηματοδότησης που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση για να δανειστεί χρήματα από τις κεφαλαιαγορές με ευνοϊκούς όρους, χωρίς να επιβαρύνει άμεσα τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών-μελών.
Τεχνικά, ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει ένα ανώτατο όριο (own resources ceiling), που είναι το μέγιστο ποσό που μπορεί να ζητήσει η ΕΕ από τα κράτη-μέλη ως συνεισφορές (βασισμένο κυρίως στο Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα κάθε χώρας). Από αυτό το όριο, ένα μέρος χρησιμοποιείται για τις πραγματικές δαπάνες του προϋπολογισμού (π.χ. επιδοτήσεις, προγράμματα). Το υπόλοιπο, η διαφορά μεταξύ του ανώτατου ορίου και των πραγματικών δαπανών, ονομάζεται headroom (αποθεματικό ή margin).
Αυτό το headroom λειτουργεί ως εγγύηση. Επιτρέπει στην ΕΕ να εκδίδει ομόλογα (να δανείζεται) στις αγορές, με την εγγύηση ότι, σε περίπτωση που δεν μπορεί να αποπληρώσει (π.χ. λόγω κρίσης), θα καλυφθεί από μελλοντικές συνεισφορές των κρατών-μελών μέχρι το ανώτατο όριο. Έτσι, η ΕΕ παίρνει χαμηλά επιτόκια λόγω της υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης, και τα δανεισμένα χρήματα μπορούν να δοθούν ως δάνειο σε τρίτους, όπως στην Ουκρανία.
Το τελευταίο προσχέδιο Συμπερασμάτων που διέρρευσε, προτείνει ακριβώς αυτό. Δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027, με ρητή διασφάλιση ότι δεν θα επηρεάσει τις οικονομικές υποχρεώσεις χωρών όπως η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία – μια προφανής παραχώρηση για να κατευναστούν οι επιφυλάξεις ορισμένων μελών, καθώς η έγκριση απαιτεί ομοφωνία.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε σήμερα την ικανοποίησή του για το δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ που χορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση στη χώρα του για να χρηματοδοτήσει την πολεμική προσπάθειά της εναντίον της Ρωσίας, εκτιμώντας ότι αυτή η βοήθεια «ενισχύει αληθινά την ανθεκτικότητά μας».
«Πρόκειται για σημαντική στήριξη, η οποία ενισχύει αληθινά την ανθεκτικότητά μας», έγραψε ο Ζελένσκι στο X ευχαριστώντας τους ευρωπαίους ηγέτες. «Είναι σημαντικό το ότι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία παραμένουν ακινητοποιημένα και το ότι η Ουκρανία έλαβε μια εγγύηση χρηματοοικονομικής ασφάλειας για τα επόμενα χρόνια», πρόσθεσε αναφερόμενος στα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τα οποία οι Ευρωπαίοι δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν.