Οι υποχρεωτικές επενδύσεις και όλα όσα προβλέπονται με τα διόδια
Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών με τίτλο: «α) Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού και τροποποίησής της, β) Κύρωση τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού και γ) Κύρωση τροποποίησης της Σύμβασης Παραχώρησης της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης».
Η σύμβαση, που κατατέθηκε την περασμένη Παρασκευή στη Βουλή για κύρωση, αναμένονταν να συζητηθεί χθες στην προγραμματισμένη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής & Εμπορίου της Ελληνικής Βουλής και όλα δείχνουν ότι θα επικυρωθεί την επόμενη Τετάρτη στη συνεδρίαση της Ολομέλειας.
Η σύμβαση, σύμφωνα με πληροφορίες θα αποφέρει εφάπαξ τίμημα στο Δημόσιο εκτιμώμενου ύψους 1,33 δισ. ευρώ, από το οποίο ποσό περίπου 180 εκατ. ευρώ θα διατεθεί για την πιστοποίηση περίπου 60 σηράγγων για την ασφαλή διέλευση επικίνδυνων φορτίων. Το έργο αυτό θεωρητικά θα έπρεπε να είχε ολοκληρώσει ο παραχωρητής του έργου σε συνεργασία με τον υφιστάμενο παραχωρησιούχο (Εγνατία Οδός ΑΕ).
Υποχρεωτικές επενδύσεις
Αναλυτικά, σύμφωνα με τη σύμβαση παραχώρησης, εντός πέντε ετών από την έναρξη ισχύος της σύμβασης παραχώρησης η ΝΕΟΑΕ θα πρέπει να υλοποιήσει τα παρακάτω έργα:
Αναβάθμιση του άξονα Χαλάστρα-Εύζωνοι μήκους 60 χλμ. σε αυτοκινητόδρομο διατομής δύο λωρίδων (+ΛΕΑ) ανά κατεύθυνση.
Αναβάθμιση του άξονα Λαγκαδάς-Σέρρες-Προμαχώνας μήκους 95 χλμ. σε αυτοκινητόδρομο διατομής δύο λωρίδων (+ΛΕΑ) ανά κατεύθυνση.
Δημιουργία όλων των Χώρων Στάθμευσης Αναψυχής (ΧΣΑ) και Σταθμούς Εφοδιασμού Αυτοκινητιστών (ΣΕΑ).
Δημιουργία Μετωπικού Σταθμού Διοδίων στη θέση Πλάτανος (Ημαθίας) οκτώ λωρίδων διέλευσης.
Εργασίες στις σήραγγες άνω των 500 μ., ώστε αυτές ν’ αδειοδοτηθούν ως σήραγγες κατηγορίας Α.
Η αντικατάσταση στηθαίων μήκους 100 χλμ. σε τμήματα σημαντικού κυκλοφοριακού φορτίου, συγκέντρωσης ατυχημάτων με μεγάλης παλαιότητας. Η υποχρέωση αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί στους πρώτους 24 μήνες και μετά το δεύτερο έτος ο παραχωρησιούχος θα πρέπει ν’ αντικαθιστά το 1/23 του υπόλοιπου υφιστάμενου οδικού άξονα.
Εργασίες ανάταξης σε προσδιορισμένα σημεία του οδικού άξονα με έμφαση στις γέφυρες και σε άλλα γεωτεχνικά έργα (Λευκόπετρα Ημαθίας).
Εγκατάσταση υβριδικού συστήματος καταβολής διοδίων για πέντε τμήματα του οδικού άξονα εντός 24 μηνών από την έναρξη της παραχώρησης.
Για την υλοποίηση των προαναφερομένων έχουν οριστεί έξι διακριτές προθεσμίες, για τις οποίες, εφόσον υπάρξουν καθυστερήσεις, προβλέπονται ρήτρες από 500 έως 10.000 ευρώ ημερησίως και με ανώτατο όριο τα 24 εκατ. ευρώ.
Τι θα γίνει με τα διόδια
Οι χρεώσεις των διοδίων έχουν προσδιοριστεί από το 2020 και με την ΚΥΑ των τότε υπουργών Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, και Υποδομών, Κώστα Καραμανλή. Οι νέες υποχρεώσεις που τίθενται στον νέο παραχωρησιούχο είναι αφενός μεν η δημιουργία νέων μετωπικών διοδίων στη θέση Πλάτανος της Ημαθίας, όπως προαναφέθηκε, αφετέρου δε η υλοποίηση σε προκαθορισμένα τμήματα του άξονα υβριδικού συστήματος διοδίων.
Το τελευταίο αφορά τα τμήματα του άξονα που προσδιορίζονται από τους ανισόπεδους κόμβους (A/K):
Στα προαναφερόμενα τμήματα οι χρήστες του δρόμου θα μπορούν να πληρώνουν αναλογικά το μήκος της διαδρομής, κάνοντας χρήση πομποδεκτών. Στα τμήματα αυτά θα αξιοποιείται τόσο το αναλογικό διόδιο όσο και το ανοικτού τύπου διόδιο, που θ’ αξιοποιείται υποχρεωτικά σε όλο το υπόλοιπο τμήμα του οδικού άξονα.
Από την ημερομηνία έναρξης παραχώρησης και μέχρι την επίτευξη της Τέταρτης Αποκλειστικής Τμηματικής Προθεσμίας (δύο χρόνια μετά την έναρξη παραχώρησης) η τιμή των διοδίων στον βασικό άξονα της Εγνατίας Οδού και στους τρεις κάθετους άξονες ορίζεται σε 0,04 ευρώ συν ΦΠΑ (0,0496 τελική τιμή) από περίπου 0,03 ευρώ συν ΦΠΑ που είναι σήμερα. Από το δεύτερο έτος της παραχώρησης το αντίτιμο του διοδίου θα αυξάνεται σταδιακά και από 0,04 ευρώ ανά χιλιόμετρο για ΙΧ αυτοκίνητα, θα αυξηθεί κατά έως 27,5% και θα ανέλθει μέχρι το ποσό των 0,051 ευρώ ανά χιλιόμετρο. Η τιμή αυτή είναι χωρίς ΦΠΑ και ετησίως αναπροσαρμοζόμενη βάσει του πληθωρισμού. Οι αυξήσεις θα γίνουν σταδιακά, όπως προαναφέρθηκε, στους τρεις κάθετους οδικούς άξονες.
Τα διόδια που θα καταβάλλουν άλλου είδους οχήματα καθορίζονται βάσει συντελεστών που έχουν οριστεί για το βασικό διόδιο που ισχύει για τα ΙΧ Επιβατικά. Π.χ. στα δίκυκλα είναι 0,7 του βασικού τέλους των ΙΧΕ, στα λεωφορεία 2,5 φορές και στα φορτηγά, ανάλογα με τους άξονές τους, σε 2,5 έως 3,5 φορές.
Μετά το τρίτο έτος παραχώρησης, τα φορτηγά θα πληρώνουν με βάση την παλαιότητά τους και τους εκπεμπόμενους ρύπους και μπορεί να είναι έως τέσσερις φορές πιο ακριβό από το βασικό τέλος που καταβάλλουν οι κάτοχοι ΙΧΕ.
Πάντως, ο παραχωρησιούχος έχει δικαίωμα εκπτωτικών πολιτικών, μείωσης των διοδίων σε προκαθορισμένες ώρες και ημέρες, αλλά σε καμία περίπτωση το βασικό τέλος δεν θα μπορεί να ξεπεράσει την ανώτατη καθορισμένη τιμή, που εν προκειμένω σήμερα είναι 0,04 ευρώ/χλμ. και η οποία σε τρία χρόνια θα φτάσει σε 0,051 ευρώ/χλμ.
Η Εγνατία Οδός
Στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει το νομοσχέδιο και στην ερώτηση «Γιατί αποτελεί πρόβλημα;» αναφέρονται τα εξής:
Η Εγνατία Οδός είναι οδικός άξονας, μήκους εξακοσίων πενήντα οκτώ (658) χιλιομέτρων, διαχωρισμένων ρευμάτων κυκλοφορίας, με πλήρη έλεγχο των προσβάσεων. Εκτείνεται από την Ηγουμενίτσα μέχρι τους Κήπους (στη συνοριακή πύλη με την Τουρκία) και διέρχεται από τη μητροπολιτική περιοχή της Θεσσαλονίκης.
Η Εγνατία Οδός συνδέεται με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Βουλγαρία και την Τουρκία μέσω έντεκα (11) καθέτων οδικών αξόνων. Τρεις (3) από τους οδικούς αυτούς κάθετους άξονες, με συνολικό μήκος διακοσίων είκοσι πέντε (225) χιλιομέτρων, αποτελούν μέρος της κυρούμενης σύμβασης παραχώρησης υπηρεσιών και ειδικότερα:
α) ο οδικός άξονας Σιάτιστα – Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή που οδηγεί στην Αλβανία (Kapshtice),
β) ο οδικός άξονας Χαλάστρα – Εύζωνοι που οδηγεί στη Βόρεια Μακεδονία (Gevgeli) και
γ) ο οδικός άξονας Θεσσαλονίκη – Σέρρες – Προμαχώνας που οδηγεί στη Βουλγαρία (Kulata).
Επί του παρόντος η λειτουργία και συντήρηση του οδικού άξονα εκτελούνται υπό τον έλεγχο και με ευθύνη της Εγνατίας Οδού Α.Ε., μέσω σχετικών εργολαβικών συμβάσεων. Το Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. (ήδη Ε.Ε.Σ.Υ.Π.) θέλησε να αναθέσει δια σύμβασης παραχώρησης τη χρηματοδότηση, λειτουργία, εκμετάλλευση και συντήρηση του ως άνω οδικού άξονα. Στο πλαίσιο αυτό, διεξήχθη διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση του αυτοκινητοδρόμου, κατόπιν ολοκλήρωσης της οποίας προέκυψε η υπογραφή της κυρούμενης σύμβασης παραχώρησης.
Εν συνεχεία, δυνάμει πρότασης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κρίθηκε σκόπιμη η τροποποίηση της σύμβασης παραχώρησης, αναφορικά με ζητήματα όπως η αδειοδότηση των σηράγγων που υφίστανται επί του παραχωρούμενου αυτοκινητοδρόμου και η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών του, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την αδυναμία επίτευξης της Ημερομηνίας Έναρξης Παραχώρησης, όπως είχε αρχικώς συμφωνηθεί.
Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις των άρθρων τρίτο έως ενδέκατο αποσκοπούν στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν στην εκτέλεση της σύμβασης παραχώρησης και της τροποποίησής της, καθώς και στην άσκηση ευχερειών του Ελληνικού Δημοσίου, που προκύπτουν από το περιεχόμενο της υπό κύρωση σύμβασης και στοχεύουν στην ομαλή μετάβαση στο νέο καθεστώς.