Έκαναν έργα και ανακάλυψαν τυχαία κάτι μοναδικό δίπλα σε σύγχρονο αυτοκινητόδρομο – Ο «σταθμός εξυπηρέτησης» ηλικίας 2.000 ετών με τον κρυμμένο «θησαυρό»
Αρχαιολόγοι στο Γκλόστερσαϊρ αποκάλυψαν ένα εκπληκτικό παράθυρο στην καθημερινή ζωή στη Ρωμαϊκή Βρετανία: τα απομεινάρια αυτού που μπορεί να περιγραφεί μόνο ως ένας σταθμός εξυπηρέτησης 2.000 ετών. Η τοποθεσία βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον σημερινό πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο A417, περίπου 8 χλμ. νότια του Τσέλτεναμ, και εφάπτεται σε έναν μεγάλο ρωμαϊκό δρόμο που κάποτε συνέδεε το Corinium (Cirencester) και το Glevum (Gloucester) — δύο από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα στη ρωμαϊκή δυτική Βρετανία.
Η ανακάλυψη, που έγινε από την Oxford Cotswold Archaeology στο πλαίσιο του μεγάλου έργου υποδομής A417 Missing Link του Ηνωμένου Βασιλείου, αποκαλύπτει ένα σπάνιο παράδειγμα ρωμαϊκής mutatio — ενός καθορισμένου σταθμού ανάπαυσης όπου οι ταξιδιώτες μπορούσαν να ξεκουραστούν, να φάνε, και το πιο σημαντικό, να αλλάξουν άλογα.
Αυτοί οι σταθμοί αποτελούσαν ζωτικό μέρος του cursus publicus, του κρατικού δικτύου ταχυμεταφορών και μεταφορών που επέτρεπε στη Ρώμη να στέλνει αξιωματούχους, μηνύματα και αγαθά αποτελεσματικά σε ολόκληρη την απέραντη αυτοκρατορία της.
Ενδείξεις υποδηλώνουν ότι αυτή η mutatio του Γκλόστερσαϊρ λειτουργούσε από τον 2ο έως τον 4ο αιώνα μ.Χ., μια περίοδο που η Ρωμαϊκή Βρετανία ανθούσε οικονομικά και στρατιωτικά. Παρόλο που τα κτίρια είναι μέτρια σε σχεδιασμό, η διάταξή τους αποκαλύπτει μια σαφή διαίρεση λειτουργιών: ένα δωμάτιο για τους ανθρώπους, το άλλο για τα ζώα. Στον χώρο των ζώων, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν χαλινάρια, εξαρτήματα ιπποσκευής και εργαλεία για άλογα, επιβεβαιώνοντας ότι αυτό ήταν ένα καθορισμένο μέρος για την αντικατάσταση κουρασμένων αλόγων με φρέσκα.
Τα ανθρώπινα καταλύματα περιείχαν τα απομεινάρια πρωτόγονων ρωμαϊκών φούρνων, μυλόπετρες για το άλεσμα αλευριού, χώρους μαγειρέματος και προσωπικά αντικείμενα — ενδείξεις ζεστασιάς, γευμάτων και προσωρινής στέγασης για τους κουρασμένους ταξιδιώτες.
Υπολείμματα τροφών δείχνουν ότι οι άνθρωποι που δειπνούσαν εκεί κατανάλωναν ψωμί, κρέας, ακόμα και σαλιγκάρια, μια λιχουδιά σε κάποιες περιοχές του ρωμαϊκού κόσμου. Η ανακάλυψη χώρων μαγειρέματος και μεγάλων ποσοτήτων οστών ζώων ενισχύει την ιδέα ότι αυτό ήταν κάτι περισσότερο από ένας στάβλος· ήταν ένας λειτουργικός σταθμός ανάπαυσης με το δικό του μικρό δίκτυο εφοδιασμού.
Αρχαιολόγοι της OCA ανασκάπτουν έναν ρωμαϊκό ξηραντήρα σιτηρών. Πηγή: Oxford Cotswold Archaeology
Η ανασκαφή απέδωσε μια εντυπωσιακή συλλογή από περισσότερα από 460 ρωμαϊκά νομίσματα, 420 κιλά κεραμικής και οστών ζώων, 15 διακοσμητικές πόρπες, ένα μπρούτζινο δαχτυλίδι με ένθετο γυαλί και μια εντυπωσιακή μπλε-λευκή γυάλινη χάντρα. Ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο εύρημα είναι ένα ρωμαϊκό νυχοκόπτη από κόκαλο και μέταλλο, μια υπενθύμιση ότι ακόμη και στα μακρινά ταξίδια, η περιποίηση δεν παραμελούνταν.
Ο διευθυντής του έργου, Alex Thompson, χαρακτήρισε την ανακάλυψη «αξιοσημείωτη διορατικότητα στη ρωμαϊκή υποδομή», σημειώνοντας ότι η τοποθεσία «ξεπέρασε όλες τις προσδοκίες» και θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μία από τις πρώτες επισημοποιημένες ιδέες για σταθμούς εξυπηρέτησης στην Ευρώπη.
Οι σύγχρονοι ταξιδιώτες μπορεί να θεωρούν δεδομένους τους σταθμούς εξυπηρέτησης αυτοκινητοδρόμων, αλλά στην αρχαιότητα, η ύπαρξη καλά οργανωμένων σημείων ανάπαυσης ήταν επαναστατική. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν πάνω από 80.000 χιλιόμετρα οδών μηχανικής σε ολόκληρη την αυτοκρατορία τους, πολλές από τις οποίες ήταν εξοπλισμένες με mutationes (σταθμούς αλλαγής αλόγων) και ansiones (μεγαλύτερα πανδοχεία για διανυκτέρευση).
Η τοποθεσία στο Γκλόστερσαϊρ εντάσσεται σε αυτό το δίκτυο. Ο κοντινός ρωμαϊκός δρόμος —πιθανότατα μέρος της Ermin Street, μιας σημαντικής αρτηριακής διαδρομής— συνέδεε τις μεθοριακές ζώνες κοντά στην Ουαλία με την κεντρική και νότια Βρετανία, διευκολύνοντας τη μετακίνηση στρατευμάτων, το εμπόριο και την επικοινωνία.
Η θέση αυτής της mutatio υποδηλώνει ότι μπορεί να εξυπηρετούσε τόσο πολίτες ταξιδιώτες όσο και αξιωματούχους που ταξίδευαν στην υπηρεσία της ρωμαϊκής διοίκησης. Η εγγύτητά της στην Corinium, τότε τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βρετανίας, τονίζει περαιτέρω τη σημασία της.
Το ρωμαϊκό παρελθόν του Γκλόστερσαϊρ είναι βαθύ. Η Glevum (σημερινό Gloucester) ιδρύθηκε ως φρούριο πριν γίνει μια πολυσύχναστη colonia (αποικία) για συνταξιούχους στρατιώτες. Η Corinium (σημερινό Cirencester) άνθισε σε μια πλούσια πόλη στολισμένη με ψηφιδωτά, αμφιθέατρα και επιβλητικές επαύλεις. Η περιοχή αποτέλεσε την καρδιά του ρωμαϊκού ελέγχου στη δυτική Βρετανία, συνδέοντας τα στρατιωτικά σύνορα κοντά στην Ουαλία με το εμπορικό κέντρο των Cotswolds.
Απομεινάρια αυτής της εποχής εξακολουθούν να καθορίζουν το τοπίο — από τις σαρωτικές γραμμές των ρωμαϊκών δρόμων που είναι ορατές σε αεροφωτογραφίες μέχρι αρχαιολογικούς χώρους που εκτίθενται σε τοπικά μουσεία. Η νεοανακαλυφθείσα mutatio θα προστεθεί σύντομα σε αυτή τη σειρά, καθώς υπάρχουν σχέδια για την έκθεση των ευρημάτων και την κοινοποίηση της ιστορίας μέσω δημόσιων εκθέσεων.
Το εύρημα υπογραμμίζει μια ενδιαφέρουσα συνέχεια μεταξύ αρχαίων και σύγχρονων οδικών δικτύων. Όπως ακριβώς ο σημερινός αυτοκινητόδρομος Α417 διοχετεύει τους οδηγούς προς μεγάλους κόμβους, έτσι και ο ρωμαϊκός δρόμος δίπλα του μετέφερε κάποτε στρατιώτες, εμπόρους, ταχυμεταφορείς και εποίκους σε όλη την επαρχία.
Ο νεοανακαλυφθείς σταθμός μάς θυμίζει ότι πολύ πριν από τις αντλίες βενζίνης και τα καταστήματα ψιλικών, οι ταξιδιώτες εξακολουθούσαν να χρειάζονται μέρη για να ξεκουραστούν, να ανεφοδιαστούν και να συνεχίσουν τα ταξίδια τους. Το παρελθόν, όπως φαίνεται, κρυβόταν σε κοινή θέα — μόλις λίγα μέτρα κάτω από την άσφαλτο ενός από τους πιο πολυσύχναστους σύγχρονους αυτοκινητόδρομους της Βρετανίας.