Το Τvxs είναι από τα λίγα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Η επιβίωσή του εξαρτάται από τη βοήθειά σας. Γραφτείτε συνδρομητές – Κάντε δωρεά
Η Σκάρλετ Γιόχανσον αποκάλυψε ότι δέχθηκε ασφυκτικές πιέσεις να αφαιρέσει κάθε αναφορά στο Ολοκαύτωμα από την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία Eleanor the Great, στην οποία κάνει το ντεπούτο της ως σκηνοθέτρια.
Η ταινία, με πρωταγωνίστρια τη βετεράνο ηθοποιό Τζουν Σκουίμπ, αφηγείται την ιστορία μιας ηλικιωμένης Εβραίας χήρας που, από σύμπτωση, βρίσκεται ανάμεσα σε μια ομάδα επιζώντων του Ολοκαυτώματος και τελικά παριστάνει ότι είναι μία από αυτούς, ενώ δεν είναι επιζήσασα.
Η επιλογή αυτού του ευαίσθητου θέματος βρέθηκε στο επίκεντρο αντιδράσεων από έναν από τους χρηματοδότες της παραγωγής, ο οποίος φέρεται να ζήτησε την πλήρη απομάκρυνση κάθε σχετικής αναφοράς στο ολοκαύτωμα, απειλώντας με αποχώρηση και απόσυρση της χρηματοδότησης.
Μιλώντας στην Daily Telegraph, η Γιόχανσον εξήγησε ότι ο χρηματοδότης δεν έθεσε τεχνικούς ή προϋπολογιστικούς όρους, αλλά ζήτησε αλλαγές που αλλοίωναν τον πυρήνα της ιστορίας. «Αν ζητούσαν να γυρίσουμε στο Νιου Τζέρσεϊ την ταινία ή να τελειώσουμε ως την άνοιξη, αυτό θα ήταν διαφορετικό», είπε. «Αλλά αντιδρούσαν στην ουσία της υπόθεσης του έργου».
Η ταινία θέτει στο επίκεντρο ένα από τα πιο φορτισμένα ηθικά διλήμματα: τι συμβαίνει όταν κάποιος βρίσκεται μπλεγμένος στο «χειρότερο ψέμα που μπορεί να ειπωθεί».
Για τη Γιόχανσον, η αναφορά στο Ολοκαύτωμα ήταν οργανικό στοιχείο αυτού του προβληματισμού. «Αν όχι το Ολοκαύτωμα, τότε τι;» διερωτήθηκε, καταλήγοντας πως αυτό ήταν το εύρημα της. Το να ισχυρίζεται ψευδώς κάποιος ότι είναι επιζών του ολοκαυτώματος είναι ένα από τα πιο σοκαριστικά ψέματα που θα μπορούσαν να ειπωθούν.
«Δεν πρόσφεραν καμία εναλλακτική. Το μόνο που έλεγαν ήταν: Αυτό είναι πρόβλημα».
Όταν η ηθοποιός και σκηνοθέτρια αρνήθηκε να αφαιρέσει τις σχετικές αναφορές, ο χρηματοδότης αποσύρθηκε από την παραγωγή, αφήνοντας ξαφνικά ακάλυπτο ένα σημαντικό κομμάτι του προϋπολογισμού. «Ήταν πραγματικά σοκαριστικό», είπε. «Ένιωσα τεράστια απογοήτευση».
Στο τέλος όμως, η ταινία σώθηκε: η Sony Pictures Classics παρενέβη την τελευταία στιγμή και ανέλαβε τη διανομή, επιτρέποντας στα γυρίσματα να προχωρήσουν κανονικά.
Η περίπτωση της Γιόχανσον δεν αφορά μόνο μια διαφωνία παραγωγής· αναδεικνύει το πώς η κινηματογραφική βιομηχανία διαχειρίζεται την ιστορική μνήμη, ευαίσθητα θέματα και το πως τα αντιμετωπίζουν οι χρηματοδότες.
Η επιλογή μιας ιστορίας όπου μια ηλικιωμένη γυναίκα παριστάνει την επιζήσασα του μεγαλύτερου εγκλήματος του 20ού αιώνα προκαλεί εύλογες συναισθηματικές εντάσεις. Ωστόσο, η συζήτηση που προκύπτει αγγίζει τον πυρήνα της καλλιτεχνικής ελευθερίας: επιτρέπεται ένας δημιουργός να αφηγηθεί μια άβολη ή προκλητική ιστορία χωρίς να υποχρεωθεί να την αποστειρώσει για εμπορικούς λόγους;
Για τη Γιόχανσον, η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Και η απόφασή της να επιμείνει ίσως αποτελέσει σημείο αναφοράς σε μια εποχή που τα διλήμματα γύρω από την τέχνη πληθαίνουν.
Η ίδια φαίνεται αποφασισμένη να συνεχίσει: «Είναι σημαντικό να υπερασπίζεσαι αυτό που πιστεύεις», δήλωσε. «Κι αυτό είναι που προσπάθησα να κάνω με την ταινία».
Στην ίδια συνέντευξη στην Daily Telegraph, η Γιόχανσον επανέλαβε επίσης τη στήριξή της προς τον Γούντι Άλεν, με τον οποίο συνεργάστηκε σε τρεις ταινίες από το 2005 έως το 2008 (Match Point, Scoop, Vicky Cristina Barcelona). Ο Άλεν έχει βρεθεί στο περιθώριο του Χόλιγουντ λόγω των καταγγελιών της κόρης του, Ντίλαν Φάροου, ότι την κακοποίησε σε παιδική ηλικία, κατηγορίες που εκείνος αρνείται. Παρά τις δημόσιες συζητήσεις και τα χρόνια ερευνών, δεν απαγγέλθηκαν ποτέ κατηγορίες, ενώ η αρμόδια υπηρεσία της Νέας Υόρκης είχε δηλώσει τότε ότι «δεν βρέθηκαν αξιόπιστα στοιχεία» για να στηρίξουν τον ισχυρισμό.
Η Γιόχανσον υπογράμμισε πως η μητέρα της την έμαθε να έχει ακεραιότητα και να υπερασπίζεται τα πιστεύω της. Τοποθετήθηκε έτσι ξανά υπέρ του σκηνοθέτη, επιμένοντας ότι πιστεύει την εκδοχή του και ότι θα συνεργαζόταν μαζί του οποιαδήποτε στιγμή, όπως είχε πει και το 2019.
Η σύγκρουση με τη Disney και η συζήτηση για τα δικαιώματα των ηθοποιών στην εποχή του streaming
Η ηθοποιός αναφέρθηκε και στη δικαστική της διαμάχη με τη Disney το 2021, όταν μήνυσε το στούντιο για παραβίαση συμβολαίου. Η εταιρεία είχε αποφασίσει να κυκλοφορήσει την ταινία Black Widow ταυτόχρονα στις κινηματογραφικές αίθουσες και στο Disney+, κίνηση που –σύμφωνα με την ίδια– επηρέασε τα προβλεπόμενα μπόνους της που βασίζονταν στα εισιτήρια.
Η υπόθεση έκλεισε με εξωδικαστικό συμβιβασμό και μια αποζημίωση που φέρεται να άγγιξε τα 40 εκατ. δολάρια. Παρ’ όλα αυτά, η Γιόχανσον δηλώνει πως θα ήθελε περισσότερη υποστήριξη από συναδέλφους και τη βιομηχανία. «Καθώς περνάμε από το μοντέλο των κινηματογραφικών εισπράξεων σε ένα θολό τοπίο γύρω από το streaming, όλα είναι αβέβαια», είπε. «Το να επηρεάσω αυτή τη συζήτηση ήταν σημαντικό, αλλά ναι, θα ήθελα περισσότερη στήριξη».