Η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα έγινε επίσημα την 1η Δεκεμβρίου 1913, με την τελετή να πραγματοποιείται στο φρούριο Φιρκά στα Χανιά, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου
Με την καθιερωμένη έπαρση της σημαίας στο φρούριο του Φιρκά κορυφώθηκαν οι επετειακές εκδηλώσεις για τα 112 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Νωρίτερα είχε προηγηθεί δοξολογία στον Ιερό Ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, παρουσία στρατικών αρχών, αξιωματικών σωμάτων ασφαλείας, πολιτικών και απλού κόσμου.Στις εορταστικές εκδηλώσεις παραβρέθηκε και ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, αποδίδοντας φόρο τιμής στους αγώνες των προγόνων για την εθνική αποκατάσταση.
Τις εκδηλώσεις συνδιοργάνωσαν η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, ο Δήμος Χανίων και το Εθνικό Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
«Οι Επαναστάσεις των Κρητών, ενάντια στη σκλαβιά αιώνων, σηματοδοτούν και υπενθυμίζουν την ανθρώπινη θυσία στον βωμό της Ελευθερίας. Το σύνθημα των Ελλήνων επαναστατών «Ελευθερία ή Θάνατος» οι Κρήτες επαναστάτες το μετέτρεψαν σε ένα πάνδημο αίτημα: «Ένωσις ή Θάνατος».
Μέσα από τη φωτιά και το σίδερο, τον αγώνα και τη δίψα για τη δικαίωση, την 1η Δεκεμβρίου του 1913 η Κρήτη συνομίλησε με την Ιστορία. Το νησί μας ενσωματώθηκε στον εθνικό κορμό και η γαλανόλευκη υψώθηκε στο Φρούριο Φιρκά.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την ηγετική φυσιογνωμία και τη διορατικότητά του ενσάρκωνε την εθνική υπερηφάνεια και σφράγιζε την επίτευξη του πόθου πολλών γενεών Κρητών.
Ως Περιφέρεια Κρήτης, αυτή τη σημαντική επετειακή ημέρα, τιμάμε τους πρωτεργάτες εκείνης της ιστορικής περιόδου, αντλώντας παραδείγματα και δύναμη από τους αγώνες, το θάρρος, και την αυταπάρνηση τους».
Η βουλευτής Χανίων της Νέας Δημοκρατίας Σέβη Βολουδάκη, έκανε λόγο για μια μεγάλη γιορτή για την Κρήτη: «ήταν αποτέλεσμα πολλών επαναστάσεων και πολλών αγώνων και μια μεγάλη αγωνία του Κρητικού λαού να ενωθεί με την Ελλάδα. Χάρη στην επιμονή και τη μεγάλη διπλωματική προσπάθεια του Ελευθερίου Βενιζέλου, μπορούμε σήμερα να γιορτάζουμε την Κρήτη ελεύθερη. Παράλληλα γιορτάζουμε σήμερα τα 25 χρόνια του ιδρύματος Ελευθερίου Βενιζέλου».
«Μια πολύ σημαντική στιγμή για κάθε Κρητικό αποτελεί η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα», είπε ο βουλευτής Χανίων της ΝΔ, Αλέξανδρος Μαρκογιαννάκης:
«Μια επέτειος που τιμά τους αγώνες όλων για αιώνες. Σήμερα επισκιάζεται λίγο η επέτειος γιατί γίνεται για πρώτη φορά με την ηχηρή θα έλεγα απουσία του Νίκου Παπαδάκη, ο οποίος ως γενικός διευθυντής του ιδρύματος είχε την πρωτοκαθεδρία σε αυτές τις εκδηλώσεις, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να συνεχίσουμε γιατί το γεγονός μας ξεπερνάει όλους», δήλωσε ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων, Νίκος Καλογερής.
Τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας εκφώνησε ο δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης. Ο δήμαρχος μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα ενώ κλείνοντας την ομιλία του δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον αείνμηστο Νίκο Παπαδάκη, που ήταν για χρόνια η ψυχή του Ιδρύματος Ελευθερίου Βενιζέλου:
Η 1η Δεκεμβρίου 1913 ήταν το επιστέγασμα μιας συλλογικής προσπάθειας που χρειαζόταν έναν ηγέτη με βαθιά πολιτική σκέψη για να γίνει πραγματικότητα. Αυτός ο ηγέτης ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος, του οποίου η πολιτική ιδιοφυΐα επέτρεψε την ενσωμάτωση της Κρήτης στο ελληνικό κράτος έπειτα από χρόνια στρατηγικών και διπλωματικών αντιπαραθέσεων. Με τα γεγονότα του 1897-98 και την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας, σημειώθηκε η απαρχή της «πρώτης λευτεριάς» σύμφωνα με τον Παντελή Πρεβελάκη, ωστόσο ο δρόμος παρέμενε δύσβατος. Η γνώση και η κατανόηση αυτών των κορυφαίων ιστορικών γεγονότων προσφέρεται σήμερα στην Κρήτη, στην Ελλάδα και σε ολόκληρο το έθνος μέσα από την πολύπλευρη και ακάματη δράση του Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» που φέτος συμπληρώνει εικοσιπέντε χρόνια ανεκτίμητης προσφοράς. Σε αυτή την ιδιαίτερη στιγμή, επιτρέψτε μου να σταθώ στη μεγάλη απώλεια του Νίκου Παπαδάκη Παπαδή, του επί σειρά ετών Γενικού Διευθυντή του Ιδρύματος, ενός ανθρώπου που με την πορεία και την αφοσίωσή του, συγκαταλέγεται στις σπάνιες εκείνες μορφές ανιδιοτελούς προσφοράς, «προσφέροντας όλο του το πυρ» στις υπηρεσίες της πατρίδας».
Ο διευθυντής του Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, Γιώργος Κουκουράκης στάθηκε στον ρόλο του ηγέτη Ελευθερίου Βενιζέλου:
«Ήταν δικαίωση αγώνων, θυσιών, αιματοβαμμένων επαναστάσεων του κρητικού λαού. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε τη δυνατότητα να αξιοποιήσει υπέρ των ελληνικών συμφερόντων τις διεθνείς συγκυρίες και να βρει πραγμάτωση η στρατηγική του. Αυτό γιορτάζουμε σήμερα. Χρόνια πολλά».
Στο τέλος της εκδήλωσης ακολούθησε και ξενάγηση στο Ναυτικό Μουσείο Χανίων στο Ενετικό Λιμάνι: