Η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP30) ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες, δίχως δέσμευση για μείωση ορυκτών καυσίμων.
Μάλιστα, όπως κατήγγειλε και η GreenPeace, η διάσκεψη έληξε χωρίς σχέδια δράσης για τον τερματισμό της καταστροφής των δασών .
«Η COP30 στο Μπελέμ της Βραζιλίας ξεκίνησε με μεγάλες ελπίδες και υποσχέσεις, όμως τελικά έληξε χωρίς σχέδια δράσης για τον τερματισμό της καταστροφής των δασών και της καύσης ορυκτών καυσίμων, καθώς οι γεωπολιτικές διαφωνίες φανέρωσαν για άλλη μια φορά την έλλειψη επαφής με τους πολίτες, που ζήτησαν δράση για το κλίμα», αναφέρει χαρακτηριστικά στην ανακοίνωσή της η οργάνωση, σύμφωνα με την οποία η πρώτη COP στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου θα έπρεπε να είχε καταλήξει σε ένα σχέδιο για τον τερματισμό της καταστροφής των δασών έως το 2030 και τη συγκράτηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5°C με σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων.
Όμως, δεν έκανε, ούτε το ένα, ούτε το άλλο, ενώ δεν κατέληξε, ούτε σε ουσιαστική ενίσχυση της χρηματοδότησης για το κλίμα.
Ωστόσο, ένα από τα πράγματα που κέντρισαν το ενδιαφέρον τις ημέρες που διεξάγονταν οι σχετικές συζητήσεις, ήταν η παρουσία χιλιάδων υπερασπιστών της γης του Αμαζονίου, αυτόχθονων πληθυσμών και συμμάχων τους, οι οποίο οργάνωσαν διαμαρτυρίες και πορείες, προκειμένου να ακουστεί η φωνή τους.
Μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες των διαμαρτυριών, ήταν η Alessandra Korap Munuduruku. Μια φωτογραφίας της ίδιας στην πρώτη γραμμή δράσης, όπου στέκεται μπροστά από πάνοπλους αστυνομικούς, έξω από τον χώρο της Διάσκεψης, κάνει τον γύρο του διαδικτύου, ως σύμβολο αντίστασης των αυτοχθόνων.
Το 2023, η ίδια βραβεύτηκε με το διάσημο περιβαλλοντικό βραβείο Goldman, για την συμβολή της στις κινητοποιήσεις που ανάγκασαν τον βρετανικό γίγαντα εξόρυξης Anglo American να αποσυρθεί από τις γη των αυτοχθόνων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών του λαού της.
Μίλησε λοιπόν στο Democracy Now για τον αγώνα των αυτόχθονων πληθυσμών, το περιβάλλον, τον Αμαζόνιο και γενικότερα την αντίληψή τους για τον κόσμο.
Η Alessandra Korap Munduruku ζει στην περιοχή του ποταμού Tapajós, στην πολιτεία Pará της Βραζιλίας, εκπροσωπώντας τον λαό των Munduruku. Όπως ανέφερε, μέλη του λαού της ταξίδεψαν δύο ημέρες με λεωφορείο και τρεις ημέρες με πλοίο έτσι ώστε να φτάσουν στον χώρο της διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα, διότι «ήθελαν να ακουστούν».
«Έπρεπε να μας ακούσουν, γιατί εμείς είμαστε αυτοί που ξέρουν τι απαιτεί το δάσος. Εμείς είμαστε αυτοί που λέμε τι ζητάει ο ποταμός. Βιώνουμε πολλή βία στα εδάφη μας. Οι ποταμοί, ο ποταμός Tapajós, ο ποταμός Madeira, ιδιωτικοποιούνται για τη δημιουργία υδροηλεκτρικών έργων, για τη μεταφορά σόγιας για την αγροβιομηχανία. Αυτό θα επεκτείνει την παραγωγή σόγιας στη Βραζιλία. Θα οδηγήσει σε περισσότερη αποψίλωση. Θα οδηγήσει σε περισσότερες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων», περιέγραψε η ίδια για να προσθέσει:
«Ζούμε στο δάσος του Αμαζονίου. Ξέρουμε τι περνάει ο ποταμός. Χρειαζόμαστε τον ποταμό. Ζούμε με τον ποταμό. Σήμερα, ο ποταμός Tapajós είναι ξηρός. Υπάρχουν μέρες που ο ποταμός εξαφανίζεται. Υπάρχουν τόσες πολλές δασικές πυρκαγιές. Γιατί λοιπόν δεν έχουμε τη δύναμη να αποφασίσουμε εδώ στη COP; Γιατί μιλάνε μόνο για εμάς, αλλά δεν μπορούμε να αποφασίσουμε; Και τώρα ο Πρόεδρος Λούλα είπε ότι θα συμβουλευτεί τον λαό σχετικά με το Ομοσπονδιακό Διάταγμα 12.600, το οποίο ιδιωτικοποιεί τους ποταμούς του Αμαζονίου. Αλλά ποιον θα συμβουλευτεί; Θα συμβουλευτεί τις αυτόχθονες ομάδες; Θα συμβουλευτεί τις ιαγουάρες, τα ψάρια, τα ζώα; Πώς θα γίνει αυτή η διαβούλευση; Ποιος πρέπει να ακουστεί;».
Βραζιλία: Τα έργα του Λούλα που βλάπτουν τα δάση του Αμαζονίου και η ανάγκη οριοθέτησης των εδαφών των αυτοχθόνων
H Alessandra τόνισε στην ίδια εκπομπή πως υπάρχει κι ένα άλλο έργο που η κυβέρνηση Λούλα προσπαθεί να υλοποιήσει στην περιοχή, στο έδαφος των Munduruku, το οποίο ονομάζεται Ferrogrão, ή αλλιώς ο σιδηρόδρομος της σόγιας. «Ο σιδηρόδρομος της σόγιας χρησιμεύει για τη μείωση του κόστους εξαγωγής των προϊόντων σόγιας από τη Βραζιλία στην παγκόσμια αγορά. Θα οδηγήσει στην επέκταση της παραγωγής σόγιας. Η σόγια δεν μεγαλώνει κάτω από τα δέντρα. Η σόγια οδηγεί στην αποδάσωση. Η σόγια οδηγεί στη μόλυνση των ποταμών από αγροτοξικά, στην εισβολή σε εδάφη των αυτοχθόνων πληθυσμών», υπογράμμισε.
«Πρέπει να οριοθετήσουμε τα εδάφη των αυτοχθόνων στη Βραζιλία, επειδή η μεγάλης κλίμακας παραγωγή εμπορευμάτων σκοτώνει τους αυτόχθονες πληθυσμούς. Χθες, ένας αυτόχθονας Guarani-Kaiowá σκοτώθηκε στο κράτος Mato Grosso do Sul με μια σφαίρα στο κεφάλι. Έτσι, η μεγάλης κλίμακας μονοκαλλιέργεια δεν σκοτώνει μόνο με το στυλό, με τη λήψη αποφάσεων, με την εκδίωξη των αυτόχθονων ομάδων από τα εδάφη τους, αλλά σκοτώνει και με το όπλο», συνέχισε.
Βασικό αίτημα, όπως διατυμπάνισε, είναι η οριοθέτηση των εδαφών των αυτοχθόνων πληθυσμών και η ανάκληση του προεδρικού διατάγματος 12.600.
Αυτόχθονες: «Είμαστε εδώ χιλιάδες χρόνια – Η μη οριοθέτηση σημαίνει τον θάνατό μας»
Αφού η δημοσιογράφος Amy Goodman ανέφερε πως η Βραζιλία το τελευταίο διάστημα έχει οριοθετήσει 10 νέα εδάφη αυτόχθονων, κάτι που σημαίνει πως ο πολιτισμός και το περιβάλλον προστατεύονται από τη βραζιλιάνικη νομοθεσία, η Alessandra Korap Munduruku απάντησε ως εξής:
«Αρχικά, ήμασταν εδώ πολύ πριν, χιλιάδες χρόνια πριν ξεκινήσει η αποικιοκρατία, οπότε όλο αυτό το έδαφος είναι δικό μας. Αλλά σήμερα, είναι πολύ δύσκολο να οριοθετήσουμε μια αυτόχθονη γη. Είναι μια πολύ μακρά γραφειοκρατική και πολιτική διαδικασία, όπου πρέπει να αποδείξουμε πολλά πράγματα. Πρέπει να αποδείξουμε ότι αυτή η γη είναι δική μας, παρόλο που πάντα ήταν δική μας.
»Και αν η κυβέρνηση δεν οριοθετήσει τη γη, αυτό σημαίνει ότι θα εκδιωχθούμε, θα εκδιώξουμε από τα εδάφη μας και θα μας σκοτώσουν. Η οριοθέτηση είναι κάτι που πρέπει να γίνει, γιατί η μη οριοθέτηση σημαίνει το θάνατό μας. Υπάρχουν τόσες πολλές εταιρείες που έχουν βάλει στο μάτι τη γη μας. Υδροηλεκτρικά εργοστάσια, εταιρείες εξόρυξης, παραγωγοί σόγιας, καταπατητές γης, παράνομοι και νόμιμοι υλοτόμοι, υπάρχουν τόσοι πολλοί που θέλουν τα εδάφη μας. Και υπάρχει τόσο μεγάλη έκταση γης που πρέπει ακόμα να οριοθετηθεί».
Σχετικά με την δική της γη, η οποία επίσης οριοθετήθηκε, τόνισε πως αποτελεί το τρίτο βήμα, ωστόσο υπάρχουν ακόμα κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν: «Αυτό είναι λοιπόν ένα ακόμη βήμα για την εξασφάλιση των πλήρων δικαιωμάτων στο έδαφός μας. Υπάρχει όμως και ένα άλλο έδαφος, το Sawré Muybu, το οποίο έχει ήδη ανακηρυχθεί, αλλά τώρα πρέπει να απομακρυνθούν οι παράνομοι κάτοικοι από τη γη. Αυτό είναι το επόμενο βήμα, η φυσική οριοθέτηση».
Αυτόχθονες στην Βραζιλία: «Είναι πολύ εύκολο να αρπάξουν τη γη μας» – Ο αγώνας κατά των εταιρειών
Όπως είπε, «υπάρχουν τόσοι πολλοί εισβολείς σε αυτές τις εκτάσεις, παραγωγοί σόγιας, αγρότες. Είναι τόσο εύκολο για τους μη αυτόχθονες πληθυσμούς να έχουν πρόσβαση στη γη στη Βραζιλία. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουν είναι να πάνε εκεί, να αποψιλώσουν το δάσος, να κόψουν τα δέντρα, και να πουν ότι η γη είναι δική τους. Έτσι λειτουργεί η αρπαγή γης. Είναι τόσο εύκολο για αυτούς, αλλά τόσο δύσκολο για εμάς. Και τώρα υπάρχει αυτό το “Marco Temporal”, το χρονικό όριο, που λέει ότι έχουμε δικαιώματα μόνο στις εκτάσεις όπου ήμασταν φυσικά παρόντες το 1988. Αλλά ήμασταν πάντα σε αυτές τις εκτάσεις. Δεν έχει κανένα νόημα».
Η ίδια αποκάλυψε πως μετά την το 2019, μετά την εκλογή Μπολσονάρο, εγκαινιάστηκε μια περίοδος τρόμου, με αρκετές εισβολές στα εδάφη τους.
Την ίδια περίοδο, μεταξύ 2021 και 2022, οι αυτόχθονες ανακάλυψαν ότι η βρετανική μεταλλευτική εταιρεία Anglo American είχε υποβάλει αίτηση για εξόρυξη ορυκτών στο έδαφός μας.
«Η Anglo American δήλωσε ότι το έδαφός μας δεν ήταν αυτόχθονη γη, επειδή δεν είχε ακόμη οριοθετηθεί επίσημα. Όμως όλοι γνώριζαν ότι ζούμε εκεί. Όλοι γνωρίζουν ότι είναι το έδαφός μας. Για εμάς, είναι το έδαφός μας. Έτσι, αναγκαστήκαμε να πολεμήσουμε ταυτόχρονα κατά των εισβολέων, της παράνομης εξόρυξης χρυσού, και της μεγάλης μεταλλευτικής εταιρείας Anglo American.
»Έτσι αποφασίσαμε να μιλήσουμε ανοιχτά. Γράψαμε ένα γράμμα στο οποίο εξηγούσαμε όλα όσα συνέβαιναν, εξηγούσαμε τι ζητούσαμε, ότι ζητούσαμε από την Anglo American να εγκαταλείψει αμέσως την επικράτειά μας. Η Amazon Watch, που είναι συνεργάτης μας, έστειλε αυτό το γράμμα στην εταιρεία. Και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν».
Βραζιλία: «Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, η γη είναι ιερή για εμάς» λένε οι αυτόχθονες
«Για εμάς, λοιπόν, αυτή είναι γη των αυτοχθόνων. Είναι ιερή γη. Είναι το μέρος όπου βρίσκονται τα ψάρια μας, τα φρούτα μας. Είναι το μέρος όπου έχουμε άδεια από το δάσος να μπαίνουμε. Και έτσι, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε. Έχουμε τόσες πολλές νίκες που ο κόσμος πρέπει να μάθει περισσότερα για αυτές. Αποτρέψαμε την κατασκευή ενός υδροηλεκτρικού σταθμού στην επικράτειά μας και θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε», διαμήνυσε η ακτιβίστρια.
Μάλιστα, η ίδια είπε πως άνθρωποι έχουν εισβάλλει δυο φορές σπίτι της, απειλώντας την να σταματήσει τον αγώνα, ωστόσο είναι κατηγορηματική πως κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί.
«Ξέρω ποιον αντιμετωπίζω στον αγώνα μου. Ξέρω ποιον έχω απέναντί μου. Δεν αντιμετωπίζω οποιονδήποτε. Αντιμετωπίζω μεγάλες εταιρείες, την κυβέρνηση, αυτούς τους ανθρώπους που συνήθως λέμε ότι έχουν την εξουσία. Αλλά εμείς έχουμε την εξουσία. Ο λαός μου έχει την εξουσία, γιατί έχουμε έναν λαό, έχουμε πολιτισμό, έχουμε το δάσος. Έχουμε τα πράγματα που πραγματικά έχουν σημασία. Γι’ αυτό ξέρουμε ότι εμείς είμαστε ισχυροί, και όχι αυτοί. Δεν φοβάμαι, δεν θα σιωπήσω και θα συνεχίσω να αγωνίζομαι», υπογραμμίζει με νόημα.
Βραζιλία: Η διαφορετική στάση Λούλα και Μπολσονάρο απέναντι στους αυτόχθονες
Όσο για το εάν έχει αλλάξει η κατάσταση με τον Λούλα σε σχέση με τον Μπολσονάρο, η αυτόχθονας δήλωσε τα εξής:
«Ο πρώην πρόεδρος Μπολσονάρο ενθάρρυνε ανοιχτά τη βία κατά των αυτοχθόνων πληθυσμών. Δεν υπήρχαν ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν υπήρχε προστασία. Ενθάρρυνε την εισβολή σε όλα τα εδάφη. Ήταν εναντίον των φτωχών. Ήταν εναντίον του μαύρου πληθυσμού. Ήταν εναντίον των αυτοχθόνων ομάδων. Ήταν εναντίον της βραζιλιάνικης κοινωνίας. Ήταν υπέρ μόνο των εταιρειών. Και η ρητορική του ήταν ότι οι αυτόχθονες πληθυσμοί πρέπει να γίνουν λευκοί, ότι πρέπει απλά να ενταχθούν στη βραζιλιάνικη κοινωνία και να μην είναι πλέον αυτόχθονες. Το έλεγε ανοιχτά.
(…) Υπό την ηγεσία του Λούλα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ο Λούλα μιλά ανοιχτά για την προστασία του Αμαζονίου. Μιλά για οριοθέτηση. Κάθεται μαζί μας. Υπάρχει διάλογος. Οριοθετεί την γη των αυτοχθόνων. Αλλά έχει ακόμα πολλά να μάθει. Αν είχε μάθει ό,τι έπρεπε μέχρι τώρα, δεν θα είχε ψηφίσει αυτό το διάταγμα που ιδιωτικοποιεί τους ποταμούς και τους παραχωρεί σε εταιρείες. Θα οριοθετούσε πολύ περισσότερες εκτάσεις γης. Έτσι, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα τώρα, αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν».
Τέλος, το μήνυμά της προς τον κόσμο είναι το εξής:
«Τι κάνετε για το περιβάλλον; Τι κάνει η χώρα σας για το περιβάλλον; Τι κάνουν οι εταιρείες σας, τι κάνουν οι εκπρόσωποί σας για το περιβάλλον και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων; Γνωρίζετε τι κάνουν; Σέβονται τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών και του περιβάλλοντος; Παρακολουθείτε πού πηγαίνουν οι επενδύσεις; Παρακολουθείτε πώς διεξάγονται οι δραστηριότητες των εταιρειών στο έδαφος;
»Πρέπει να το ξέρετε, γιατί εμείς, εδώ, δεν τρώμε σόγια. Δεν τρώμε χρυσό. Δεν τρώμε σιδηρομετάλλευμα. Τρώμε ψάρια και φρούτα από το δάσος. Και χρειαζόμαστε το δάσος μας. Γι’ αυτό σας ζητώ, παρακαλώ, να παρακολουθείτε την εταιρεία σας. Να παρακολουθείτε τις κυβερνήσεις σας, τους εκπροσώπους σας. Να γνωρίζετε τι κάνουν. Χρειαζόμαστε να το κάνετε αυτό για εμάς εδώ στο δάσος».