Ο νέος νόμος Φλωρίδη για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας, συνοδεύτηκε για άλλη μια φορά από την αντίδραση σύσσωμου του νομικού κόσμου που αντιτίθεται στη φιλοσοφία της αυστηροποίησης των ποινών στη μηδαμινή μέριμνα για την πρόληψη.

Οι δικηγόροι επιμένουν πως τόσο ο πρόσφατος νόμος όσο κι εκείνος του Μαΐου, παραβιάζουν το τεκμήριο αθωότητας, τη διάκριση των εξουσιών, την αρχή της αναλογικότητας  και έρχονται σε αντίθεση με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

«Ο νόμος ασχολείται από τη στιγμή που τελέστηκε το αδίκημα και μετά. Μας απασχολεί ότι θα έχουμε κι άλλες δολοφονημένες στα κατώφλια αστυνομικών τμημάτων αν δεν δούμε την πρόληψη;» διερωτάται μιλώντας στο tvxs ο δικηγόρος Θεόδωρος Μαντάς ο οποίος υπογραμμίζει πως υπέρ της αποχής στις 23 και 24 Ιανουαρίου ψήφισαν 63 στους 63 δικηγορικούς συλλόγους της χώρας.  Γεγονός που δείχνει πως η αντίθεση στην πολιτική της αυστηροποίησης των ποινών που έχει εγκαθιδρύσει ο κ. Φλωρίδης είναι υπερκομματική και βρίσκει ενωμένους συνδικαλιστές διαφορετικών αποχρώσεων.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο δικηγόρος μιλάει και για τα αποτελέσματα του προηγούμενου νομοσχεδίου Φλωρίδη το οποίο επίσης τροποποιούσε τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και τον Ποινικό Κώδικα, προκαλώντας μεγάλες αντιδράσεις.

Λίγους μήνες μετά τον νόμο του Μαΐου ο κ. Φλωρίδης επανέρχεται με νέο νόμο. Γιατί;

Τέθηκε σε ισχύ όντως ο προηγούμενος νόμος από 1η Μαίου 2024 και 6 μήνες μετά το υπουργείο διαπιστώνει για άλλη μια φορά την ανεπάρκεια της νομοθετικής ρύθμισης. Στέλνει νέο σχέδιο νόμου που επιχειρεί να διορθώσει τις αδυναμίες του προηγούμενου.

Δύο δεινά υπάρχουν. Είτε εξαντλείται η νομοθέτηση σε μια πολιτική επικοινωνιακή, ή χαρακτηρίζεται από ακραία προχειρότητα. Η νομοθέτηση του Μαίου τροποποίησε διατάξεις και της έμφυλης και της ενδοοικογενειακής βίας. Παρεμβαίνει πάλι και το θέμα της παραβατικότητας ανηλίκων.

Στην πραγματικότητα αυτός ο νόμος είναι σε συνέχεια της ρύθμισης 5090 του 2024, με τον οποίο νόμο ο υπουργός επέφερε εκτεταμένες αλλαγές στις διατάξεις του ποινικού κώδικα, όλες σε κατεύθυνση αυστηρά τιμωρητική και υπό το μανδύα της  ενσωμάτωσης της κοινοτικής οδηγίας (1385 του 2024) για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και τις πρόσθετες ρυθμίσεις περί οικογενειακής βίας, συνεχίζει τη νομοθέτηση, σε τιμωρητική κατεύθυνση.

Επαναλαμβάνει για άλλη μία φορά ρυθμίσεις στον ποινικό κώδικα που εξυπηρετούν μια επικοινωνιακή πολιτική -νομοθετούμε αλά καρτ και με την αυστηρότητα των ποινών νομίζουμε ότι αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα- πράγμα που στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι απέχει από την πραγματικότητα.

Πώς φαίνεται αυτό στην πράξη;

Παρά την διαρκή τιμωρητικού χαρακτήρα νομοθέτηση, οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Ενώ έχουμε διαρκώς αυστηρότερη νομοθέτηση, έχουμε διαρκώς αυξανόμενη παραβατική συμπεριφορά στα πλαίσια της ενδοοικογενειακής βίας αλλά και της παραβατικότητας ανηλίκων.

Τι συνέπειες θα έχει ο νόμος στα θύματα; Υπάρχει κάτι βοηθητικό; Σε ποια κατεύθυνση κινείται;

Εξαντλεί το θέμα στην αυστηροποίηση της ποινής. Δεν παίρνει μέτρα που μπορούν αποτελεσματικά να λειτουργήσουν στην κατεύθυνση της πρόληψης. Εξακολουθεί για μία ακόμα φορά η νομοθέτηση να κινείται  στην καταστολή. Από τη στιγμή που έχει τελεστεί το αδίκημα και μετά. Θα συνεχίσουμε δηλαδή να μετράμε δολοφονίες γυναικών στα κατώφλια αστυνομικών τμημάτων;

Πώς θα λειτουργήσει στην κατεύθυνση της πρόληψης; Επειδή προβλέπει για πρώτη φορά καταγγελία μέσω τηλεφώνου; Καταρχήν στην πράξη θα αποδειχθεί προβληματική αυτή η διάταξη. Δεν υπάρχει τρόπος να αξιολογήσεις ούτε την ταυτότητα ούτε τη βασιμότητα της καταγγελίας.

Εμείς, σαν ολομέλεια δικηγορικών συλλόγων έχουμε επεξεργαστεί και καταθέσει στη βουλή πλήρες κείμενο, που συνδέεται με τη δική μας προσέγγιση στα θέματα της έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας. Και μάλιστα είναι σημαντική και η αποστροφή στην ανακοίνωση μας. Γράφουμε ότι το δικηγορικό σώμα καταδικάζει απερίφραστα αυτά τα φαινόμενα και συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση τους. Στηρίζει έμπρακτα τις γυναίκες-θύματα με υπηρεσίες νομικής βοήθειας. Το θέμα είναι η πρόληψη λοιπόν και ο νόμος δεν το λαμβάνει υπόψη.

Οι παρεμβάσεις σας δεν βρήκαν ευήκοα ώτα και λόγο του μηδαμινού χρόνου διαβούλευσης;

Δεν μπορούμε να μην πούμε ότι το υπ. Δικαιοσύνης νομοθετεί χωρίς να έχει συγκροτηθεί πάλι νομοπαρασκευαστική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι, οι Ενώσεις Εισαγγελέων και άλλοι αρμόδιοι επιστήμονες για να εισφέρουν απόψεις. Το υπ. επεξεργάζεται ένα σχέδιο νόμου, το φέρνει στη δημόσια διαβούλευση 24 Δεκεμβρίου -αν είναι δυνατόν!- με κλειστά δικαστήρια κλειστά τα πάντα, όλα ανοίγουν στις 7 Ιανουαρίου. Και στις 10 Ιανουαρίου τελειώνει η διαβούλευση και το φέρνει για ψήφιση στη βουλή. Άρα στην πραγματικότητα οι 3 μοναδικές μέρες διαβούλευσης για ένα τόσο σημαντικό σχέδιο νόμου ήταν από 7-10 Ιανουαρίου.

Θεωρούμε ότι τα κοινωνικά προβλήματα όπως αυτό, δεν επιλύονται έτσι και υπάρχει ομόθυμη τοποθέτηση από κόμματα και συνδικαλιστικές παρατάξεις.

Με αφορμή τη νομοθέτηση Μαΐου, πέρσι υπογραμμίζατε τη σοβαρότητα της αυστηροποίησης των ποινών σε υποθέσεις παραβατικότητας ανηλίκων. Λέγατε χαρακτηριστικά «θα μπαίνουν φυλακή για ένα γκράφιτι». Τι έχετε καταγράψει αυτούς τους μήνες; Υπήρχαν τέτοια περιστατικά;

Θα σας δώσω κάποια στοιχεία. Μόνο για το θέμα της παραβατικότητας ανηλίκων και παρά τη διαρκή αυστηροποίηση των ποινών, έχουμε αύξηση κατά 266 % των ανηλίκων κρατουμένων μόνο το 2024!

Είναι απόρροια του νόμου; 

Εμείς διαπιστώνουμε ότι η ακραία αυστηροποίηση των προβλεπόμενων ποινών και το ’23 του Φλωρίδη και του Μαΐου, τελικά δεν αποτρέπει την παραβατικότητα κι αντί να την περιορίσει, αυξάνει τους ανήλικους κρατούμενους.

Τώρα σε σχέση με την ερώτηση σας, έχουμε ήδη κάποια πρώτα δείγματα, ακραίας αντιμετώπισης των ανηλίκων από τα δικαστήρια των ανηλίκων. Είναι νωρίς για να έχουμε δείγματα στατιστικά, γιατί δεν έχουν προλάβει να κάνουν τον κύκλο τους οι υποθέσεις οι ποινικές που εκδικάζονται. Αλλά έχουμε κάποια δείγματα ανηλίκων που για πλημμελήματα και όχι βαριά, οδηγούνται στις φυλακές.

Προβλέπατε πέρσι επίσης το ότι θα γίνει το αδιαχώρητο στις φυλακές με την αυστηροποίηση. Τι συμβαίνει;

Σε φυλακές που έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή τους κι έχουν παραδοθεί πριν 5 χρόνια,  σε νέες φυλακές δηλαδή, ήδη έχουμε υπέρβαση στο 130 και 140% του προβλεπόμενου αριθμού κρατουμένων. Όλες οι φυλακές έχουν υπερπληθωρισμό.

Εκφράσατε ως σύλλογοι επίσης έντονα την υπεράσπιση της αρχής της αμεσότητας και προφορικότητας των δικών, η οποία απειλείται με την επιμονή του κ. Φλωρίδη στη μη κλήτευση αστυνομικών μαρτύρων κατηγορίας. 

Έγινε μεγάλη συζήτηση με το θέμα της κλήτευσης των αστυνομικών που είναι μάρτυρες κατηγορίας σε διάφορες υποθέσεις. Το υπουργείο ήθελε να νομοθετήσει τη μη εμφάνιση των μαρτύρων αστυνομικών στην ποινική δίκη, να έχουμε μια ανάγνωση της κατάθεσης τους. Είχαμε εναντιωθεί σε αυτό. Σήμερα επεκτείνει αυτό και στα θύματα έμφυλης βίας.

Ξέρετε ότι βλέπουμε σε υποθέσεις που εκδικάζουμε στο εφετείο κακουργημάτων πανομοιότυπες καταθέσεις αστυνομικών που το μόνο που αλλάζει είναι το όνομα;

Έχουμε τώρα μια υπόθεση μεγάλη και βλέπουμε 8 καταθέσεις αστυνομικών που δεν αλλάζει ούτε το κόμμα. Έχει γίνει copy paste και άλλαξαν μόνο τα ονόματα μαρτύρων.

Να σας πω άλλη μια περίπτωση χαρακτηριστική. Η υπόθεση Ινδαρέ. Είναι ανατριχιαστικά πανομοιότυπες οι καταθέσεις των αστυνομικών που επιχειρούσαν στην ταράτσα του σπιτιού του. Η αρχή της αμεσότητας και προφορικότητας των δικών είναι θέμα δημοκρατίας.