Μέση Ανατολή: Οι νέες διπλωματικές πρωτοβουλίες των ΗΠΑ και οι «διαπραγματεύσεις υπό πυρά» που επιθυμεί το Ισραήλ
Σε μια προσπάθεια να τερματιστούν οι εχθροπραξίες και να επιτραπεί η επιστροφή των Ισραηλινών στα σπίτια τους στα βόρεια της χώρας, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, φέρεται να έχει δώσει το «πράσινο φως» για συνομιλίες με τις ΗΠΑ σχετικά με μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. «Δεν μπορώ να αποκαλύψω όλες τις ενέργειές μας», δήλωσε σε βιντεοσκοπημένο μήνυμα, «αλλά μπορώ να σας πω ένα πράγμα – είμαστε αποφασισμένοι να επιστρέψουμε τους πολίτες μας στα σπίτια τους με ασφάλεια».
Ο Νετανιάχου τόνισε πως το Ισραήλ καταφέρει χτυπήματα στη Χεζμπολάχ που δεν είχε φανταστεί ποτέ. «Προκαλούμε πλήγματα στη Χεζμπολάχ που δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί. Κάνουμε χρήση βίας και τεχνασμάτων. Μπορώ να σας υποσχεθώ ένα πράγμα: δεν θα σταματήσουμε μέχρι (οι εκτοπισμένοι κάτοικοι του βορρά) να επιστρέψουν στα σπίτια τους».
אנחנו מכים בחיזבאללה בעוצמה עד שנחזיר את תושבינו בצפון בביטחה לבתיהם. pic.twitter.com/rD8iivjMhZ
— Benjamin Netanyahu – בנימין נתניהו (@netanyahu) September 25, 2024
Σύμφωνα με πηγές από τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Ynet, oι συνομιλίες, που διεξάγονται από τον Νετανιάχου και τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων, Ρον Ντέρμερ, περιλαμβάνουν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση του Λιβάνου, καθώς και με άλλους αξιωματούχους που δρουν ως μεσολαβητές με τη Χεζμπολάχ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, το Ιράν συμμετέχει στις συνομιλίες, καθώς επιθυμεί να αποφευχθεί μια γενικευμένη πολέμου.
Η πιθανότητα για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός στο Λίβανο και την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για μια πιο μακροπρόθεσμη εκεχειρία φαίνεται να απομακρύνεται, καθώς οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι εμφανίζονται ιδιαίτερα απαισιόδοξοι. Σύμφωνα τους Times of Israel, ο Νετανιάχου δήλωσε σε υπουργούς του ότι οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν μόνο «υπό πυρά».
Όπως αναφέρουν η Wall Street Journal και το ισραηλινό κανάλι Channel 12, το σχέδιο που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση αφορά σε μια παύση των εχθροπραξιών διάρκειας έως και τεσσάρων εβδομάδων, κατά την οποία θα διεξάγονταν συνομιλίες για μια μόνιμη εκεχειρία τόσο στον Λίβανο όσο και στη Γάζα. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η Χαμάς θα ανακοίνωνε την αναστολή των επιθέσεών της, ενώ οι δυνάμεις των IDF θα παρέμεναν στη Γάζα χωρίς να προχωρήσουν σε εισβολή στο Λίβανο.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Channel 13, ένας ανώτατος Ισραηλινός αξιωματούχος εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι εφικτή μια τέτοια διευθέτηση αυτή τη στιγμή. «Δεν υπάρχει καμία βιωσιμότητα για μια συμφωνία αυτή τη στιγμή», ανέφερε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι «το Ισραήλ είναι διατεθειμένο να ακούσει προτάσεις, αλλά οι πιθανότητες επίτευξης μιας συμφωνίας είναι ελάχιστες».
Επιπλέον, η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Ynet αναφέρει ότι ένας στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού Νετανιάχου δήλωσε ότι στην πράξη «δεν υπάρχουν διαπραγματεύσεις». Τόνισε επίσης ότι η «κόκκινη γραμμή» για τον Νετανιάχου και τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων, Ρον Ντέρμερ, είναι η απομάκρυνση της Χεζμπολάχ πέρα από τον ποταμό Λιτάνι.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, αναγνώρισε την πιθανότητα μιας ολοκληρωτικής σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα εξέφρασε την ελπίδα για ένα ενδεχόμενο κατάπαυσης του πυρός. Σε συνέντευξή του στην εκπομπή «The View» του ABC, ο Μπάιντεν δήλωσε: «Ένας γενικευμένος πόλεμος είναι πιθανός, αλλά υπάρχει και η ευκαιρία για μια συμφωνία που μπορεί να αλλάξει ουσιαστικά ολόκληρη την περιοχή».
Ο Μπάιντεν επιβεβαίωσε επίσης την υποστήριξή του προς το Ισραήλ, σημειώνοντας: «Είμαι ισχυρός υποστηρικτής του Ισραήλ. Είπα χρόνια πριν ότι ήμουν Σιωνιστής. Αυτό που σημαίνει ο Σιωνισμός είναι ότι χρειάζεται να υπάρχει ένα Ισραήλ».
Παράλληλα, όμως, ο Μπάιντεν τόνισε την ανάγκη για μια λύση δύο κρατών μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, μια θέση που έχει απορριφθεί κατηγορηματικά από τον Νετανιάχου.
Pres. Biden on the war in Gaza and his hope for peace: “There’s certain inflection points in history where what happens in the very near term, sets the course for the world for the next six or seven decades – we’re in one of those places.” #theview pic.twitter.com/bZx9j5R4KK
— The View (@TheView) September 25, 2024
Στη συνέντευξή του στο ABC, αφηγήθηκε και μια ιστορία, στην οποία επιστρέφει συχνά όταν εξηγεί τις πολιτικές του διαφορές με τη σημερινή ισραηλινή κυβέρνηση: «Γνωρίζω τον Μπίμπι Νετανιάχου εδώ και πάρα πολύ καιρό… Ο Μπίμπι έχει μια φωτογραφία που υπέγραψα γι’ αυτόν, όταν ήταν νεαρό μέλος της πρεσβείας εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν μια φωτογραφία που μου ζήτησε να υπογράψω. Έγραψα, “Bibi. Σε αγαπώ, αλλά δεν συμφωνώ με το παραμικρό που λες ή κάνεις – Τζο”. Εγώ συμφωνώ, και αυτό ήταν σωστό».
Στο παρελθόν, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υποστηρίξει πως ο ασφαλέστερος τρόπος για να αποκατασταθεί η σχέση μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, είναι να εξασφαλιστεί πρώτα μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο, οι ΗΠΑ φέρονται να έχουν αρχίσει να επεξεργάζονται ένα νέο σχέδιο για τη μεσολάβηση μιας εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, προκειμένου να δοθεί επιπλέον χρόνος για τις συνομιλίες για τους ομήρους στη Γάζα
Παράλληλα, η Ουάσινγκτον αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να συνδέσει τις συγκρούσεις στη Γάζα και στον Λίβανο σε ένα ενιαίο διπλωματικό πλαίσιο. Η συμμετοχή του Ιράν στις διαπραγματεύσεις δείχνει μια τάση για αποφυγή ενός γενικευμένου πολέμου, με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία να επεξεργάζονται προτάσεις για την κατάπαυση του πυρός.
Ένας ανώνυμος Ισραηλινός αξιωματούχος περιγράφει την κατάσταση ως μια «στροφή του πολέμου σε ένα σταυροδρόμι αποφάσεων», αναδεικνύοντας την αβεβαιότητα που κυριαρχεί στις αποφάσεις.
Ο άμεσος στόχος της νέας διπλωματικής προσπάθειας, σύμφωνα με τους New York Times, είναι να μειωθεί η πιθανότητα για μια ευρύτερη σύγκρουση που θα σκοτώσει πολύ περισσότερους ανθρώπους και θα αποσταθεροποιήσει την περιοχή. Παράλληλα, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ελπίζουν ότι η επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, θα μπορούσε να ασκήσει πίεση στον Γιαχία Σινουάρ, τον ηγέτη της Χαμάς, να συμφωνήσει σε μια κατάπαυση του πυρός που θα έβαζε τέλος στις εχθροπραξίες στη Γάζα και θα οδηγούσε στην απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων που είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της οργάνωσης στις 7 Οκτωβρίου.
Την ίδια στιγμή, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, από το βήμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και επιστροφή στη διπλωματική οδό. «Η περιοχή βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού. Χρειαζόμαστε μια άμεση κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου και την εφαρμογή ενός πολιτικού σχεδίου που θα επιτρέψει στους Ισραηλινούς και τους Λιβανέζους πολίτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να ζήσουν με ειρήνη και ασφάλεια», τόνισε ο Στάρμερ.
🇮🇱 Sir Keir Starmer has warned Israel there can be “no more excuses”, demanding that more aid is allowed into Gaza
Read more ⤵️ https://t.co/BYmojLhOkU pic.twitter.com/MJo8X3isM5
— The Telegraph (@Telegraph) September 25, 2024
Επεσήμανε, επίσης, ότι η ασφάλεια δεν μπορεί να επιτευχθεί με στρατιωτικά μέσα, αλλά μόνο μέσω της διπλωματίας: «Το Συμβούλιο αυτό πρέπει να απαιτήσει, για άλλη μια φορά, μια πλήρη και ολοκληρωμένη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα με την απελευθέρωση όλων των ομήρων».
Πριν από έναν χρόνο, ο Νετανιάχου είχε σταθεί στο βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και είχε εξαγγείλει μια νέα ειρήνη που, όπως είπε, θα σαρώσει τη Μέση Ανατολή. Τώρα, επιστρέφει σε αυτήν την παγκόσμια σκηνή, με την πραγματικότητα να έχει αλλάξει ριζικά.
Ο πόλεμος στη Γάζα είναι έτοιμος να συμπληρώσει έναν χρόνο, ενώ το Ισραήλ βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ευρύτερης περιφερειακής σύγκρουσης με τη Χεζμπολάχ, υποστηριζόμενη από το Ιράν. Επιπλέον, το Ισραήλ φαίνεται να αντιμετωπίζει αυξανόμενη απομόνωση από τη διεθνή κοινότητα, με τον Νετανιάχου να αντιμετωπίζει διαμαρτυρίες τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στους δρόμους της χώρας του.
Η κριτική που δέχεται ο Νετανιάχου για τον χειρισμό της σύγκρουσης, καθώς και η στάση του στο παλαιστινιακό ζήτημα, έχουν κλονίσει τη φήμη του στο διεθνές πεδίο. Όπως σημειώνουν οι Times of Israel, ο Νετανιάχου, που πρόκειται να μιλήσει στη Γενική Συνέλευση την Παρασκευή, φαίνεται να παραμένει «αποσυνδεδεμένος από την πραγματικότητα», πιστεύοντας ότι η δύναμη της ρητορικής του θα μπορούσε να αλλάξει την παγκόσμια αντίληψη για τη θέση του Ισραήλ.
Στον ΟΗΕ, ο Νετανιάχου θα προσπαθήσει να πείσει ότι οι στόχοι του είναι δίκαιοι και είναι πιθανό να επιρρίψει την ευθύνη στο Ιράν για το χάος που έχει προκληθεί στην περιοχή. Το γεγονός ότι πραγματοποιεί το ταξίδι αυτό, σε μια περίοδο κλιμάκωσης της βίας με τη Χεζμπολάχ, δείχνει πόση σημασία δίνει στην ομιλία του.