Το θέατρο του παραλόγου ζει τους τελευταίους μήνες πολίτης που επέλεξε να ανακαινίσει διαμέρισμα ιδιοκτησίας του μέσω του προγράμματος «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω» του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και της ΔΥΠΑ. Το πρόγραμμα, που «τρέχει» από τον Απρίλιο, είχε ως διακηρυγμένο στόχο να διατεθούν προς ενοικίαση με μακροχρόνια μίσθωση 12.500 κλειστά διαμερίσματα των οποίων οι ιδιοκτήτες-δικαιούχοι θα λάμβαναν επιδότηση για το 40% των δαπανών ανακαίνισης, με ανώτατο χορηγούμενο ποσό τα 4.000 ευρώ.
Πέντε μήνες μετά, ωστόσο, η συμμετοχή είναι κάτι παραπάνω από ανεμική, καθώς οι αιτήσεις δεν ξεπέρασαν τις 1.000, με το αρμόδιο υπουργείο να εξαγγέλλει αύξηση της επιδότησης στο 60% των δαπανών με ανώτατο χορηγούμενο ποσό τα 8.000 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», οι αλλαγές αυτές αναμένεται να θεσπιστούν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.
Οπως, όμως, μαρτυρά η περίπτωση του Κώστα Οικονόμου, που εντασσόμενος στο «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω» έμπλεξε στα δίχτυα μιας πολυπλόκαμης γραφειοκρατίας, χρειάζονται πολύ περισσότερα ώστε το πρόγραμμα να καταστεί θελκτικό.
Θέλοντας να ανακαινίσει ένα μικρό διαμέρισμα στην Κυψέλη, στο οποίο ο τελευταίος ενοικιαστής είχε προκαλέσει σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα να παραμένει επί χρόνια κλειστό, ο Κώστας Οικονόμου αποφάσισε να ενταχθεί στο πρόγραμμα. «Ελαβα τον Απρίλιο προκαταβολή 2.000 ευρώ και αμέσως αναζήτησα συνεργεία, γιατί βάσει των όρων του προγράμματος εντός έξι μηνών τα έργα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί. Μέχρι το καλοκαίρι, όμως, δεν είχα βρει» λέει στα «ΝΕΑ». Μια τεχνική εταιρεία με την οποία ήρθε σε επαφή απορρίφθηκε γιατί δεν διέθετε POS, καθώς συνεργαζόταν μόνο με επιχειρήσεις (B2B). Ο εργολάβος πρότεινε να κόψει ηλεκτρονικό τιμολόγιο, όμως οι όροι της ΔΥΠΑ ήταν ξεκάθαροι: Οι πληρωμές πρέπει να γίνονται μόνο μέσω κάρτας. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.
Βάσει του ΦΕΚ της 8ης Απριλίου 2024, στο οποίο ρυθμίζονται οι ειδικότερες διατάξεις λειτουργίας του «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», οι πληρωμές μέσω κάρτας για τις επιλέξιμες δαπάνες πρέπει «να κατευθύνονται σε συγκεκριμένους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (Merchant Category Codes – MCCs) που σχετίζονται με το πρόγραμμα». Στο παράρτημα, μάλιστα, αναφέρονται αναλυτικά οι 36 κωδικοί – για παράδειγμα, τα POS των επαγγελματιών που πραγματοποιούν ξυλουργικές εργασίες πρέπει να είναι δηλωμένα στον κωδικό 1750, ενώ των εργολάβων σκυροδέματος στον κωδικό 1771.
Η διάταξη αυτή κίνησε την περιέργεια του Οικονόμου, ο οποίος απευθύνθηκε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη ΔΥΠΑ, ζητώντας διευκρινίσεις. «Γιατί θα πρέπει να ερευνήσω εγώ τη σχέση εμπόρου – τράπεζας – σύνδεσης POS» διερωτόταν. Στην απάντησή της η ΔΥΠΑ ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως «γίνεται αντιληπτό ότι η διαδικασία αυτή προσθέτει μία υποχρέωση στον δικαιούχο ως προς την εξακρίβωση του MCC με τον οποίο είναι συνδεδεμένο το POS του αντισυμβαλλομένου του, ωστόσο είναι ο μόνος τρόπος κατά τον οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί η ανωτέρω διαδικασία».
Εχοντας και αυτή την προϋπόθεση κατά νου και με την προθεσμία για την ολοκλήρωση των εργασιών να πιέζει, ζήτησε προσφορά από μεγάλη εταιρεία ειδών υγιεινής. Ηταν έτοιμος να ολοκληρώσει μια αγορά – περίπου 3.000 ευρώ – με τη χρεωστική του κάρτα, όταν ενημερώθηκε από τη διεύθυνση του καταστήματος ότι η εταιρεία δεν συμμετέχει στο πρόγραμμα. Το ίδιο συνέβη και με άλλες αλυσίδες ειδών υγιεινής, εκπρόσωποι των οποίων ανέφεραν ότι δεν διαθέτουν τους κατάλληλους κωδικούς. «Η κατάσταση της υγείας μου δεν μου επιτρέπει να κάνω φυσική έρευνα σε όλους τους εμπόρους για να διαπιστώσω ποιοι έχουν τους κατάλληλους κωδικούς. Προσπάθησα μέσω Διαδικτύου αλλά δεν τα κατάφερα» σημείωνε ο δικαιούχος σε νεότερη επιστολή του προς τη ΔΥΠΑ, ζητώντας – αν υπάρχει – να του αποσταλεί λίστα με τα εμπορικά καταστήματα που διαθέτουν τους κατάλληλους κωδικούς εμπόρου. Δεν έλαβε απάντηση.
Η υποχρέωση του δικαιούχου να ελέγχει ο ίδιος τους κωδικούς στα POS των εμπόρων με τους οποίους συναλλάσσεται κινδυνεύει να μετατραπεί σε μαύρη τρύπα για το πρόγραμμα. Γιατί, όπως εξηγεί ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΠΟΦΕΕ) Δημήτρης Χριστοφοράκης, αν και ο κωδικός αυτός δεν είναι απόρρητος, δεν συνηθίζεται για έναν έμπορο να τον μοιράζεται με έναν ιδιώτη. «Δημιουργείται έτσι μια περιττή γραφειοκρατία που φέρνει στρεβλώσεις και καθυστερήσεις στη διαδικασία» τονίζει.
Για τον πρόεδρο της ΠΟΜΙΔΑ Στράτο Παραδιά, η γραφειοκρατία στην οποία εμπλέκονται οι δικαιούχοι του «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» επιβεβαιώνει ότι για τα εν λόγω προγράμματα ισχύει η προτροπή «ου μπλέξεις», ενώ για την εμπλοκή με τους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου κάνει λόγο για μια εξωφρενική πρόβλεψη που καλεί τους ιδιώτες «να γίνουν Σέρλοκ Χολμς». «Η αποτυχία του προγράμματος ήταν προδιαγεγραμμένη και είχαμε προειδοποιήσει για αυτό την κυβέρνηση» λέει. Τονίζει ότι οι αλλαγές που δρομολογούνται κινούνται σε θετική κατεύθυνση, όμως και πάλι ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος είναι πολύ μικρός σε σύγκριση με τις ανάγκες ανακαίνισης κλειστών διαμερισμάτων.