Στην τελική ευθεία μπαίνει πλέον η ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας καθώς από τον ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό που είχε προκηρύξει ο δήμος Θεσσαλονίκης αναδείχθηκε προσωρινός ανάδοχος.
Τέσσερις ήταν οι ενδιαφερόμενοι που κατέθεσαν προσφορές για το έργο, προϋπολογισμού περίπου 6.8 εκατ. ευρώ της βιοκλιματικής αναβάθμισης της πολύπαθους πλατείας Ελευθερίας. Μετά τον έλεγχο των φακέλων από την αρμόδια επιτροπή διαγωνισμών αναδείχθηκε μειοδότης η εταιρεία που προσέφερε έκπτωση περίπου 25,58% με το κόστος υλοποίησης του έργου να ανέρχεται πλέον σε 5,1 εκατ. ευρώ.
Σήμερα το μεσημέρι στη συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής θα επικυρωθεί το πρακτικό αξιολόγησης των προσφορών που υποβλήθηκαν στον ανοιχτό διεθνή διαγωνισμό. Στη συνέχεια το θέμα της πλατείας Ελευθερίας θα προωθηθεί για έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο, ώστε στο τέλος να περάσει από έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Στόχος της δημοτικής αρχής, όπως εξάλλου έχει δηλώσει ο δήμαρχος Στέλιος Αγγελούδης, είναι ο ανάδοχος να ξεκινήσει τις εργασίες εντός του φθινοπώρου. Σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Αγγελούδης είναι ικανοποιημένος καθώς έως τώρα το χρονοδιάγραμμα που είχε τεθεί για το συγκεκριμένο έργο προχωρά. Να σημειωθεί ότι η χρηματοδότηση της ανάπλασης της πλατείας Ελευθερίας έχει εξασφαλιστεί από το Πράσινο Ταμείο.
Πώς θα διαμορφωθεί η Πλατεία Ελευθερίας
Το ηλιακό ρολόι και η δημόσια υπαίθρια οθόνη, η ανάδειξη του βυζαντινού τείχους και τα επιδαπέδια φωτιστικά σώματα είναι μεταξύ των στοιχείων που συμβάλλουν στην αλλαγή εικόνας στην Πλατεία Ελευθερίας, ενώ σχεδιάζεται να αποτελέσει και τόπο μνήμης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Η Πλατεία Ελευθερίας καλύπτει επιφάνεια επτά στρεμμάτων, ενώ η συνολική έκταση του χώρου που περιβάλλεται από τις προσόψεις των κτηρίων γύρω από την πλατεία είναι 11,4 στρέμματα.
Το 2012 προκηρύχθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας, στον οποίο κέρδισαν το πρώτο βραβείο οι αρχιτέκτονες Θεμιστοκλής Χατζηγιαννόπουλος και Κωνσταντίνος Χαραλαμπίδης που συνέταξαν τη μελέτη του έργου.
Η πρόταση των μελετητών αποσκοπεί στη δημιουργική ανάδειξη του σημαντικότατου ιστορικού φορτίου που ενυπάρχει στον χώρο και παράλληλα στη μετατροπή της σε μια πραγματική ελκυστική πλατεία για τους πολίτες. Επιχειρεί να αναδείξει την εγκλωβισμένη και ξεχασμένη ιστορικότητα του χώρου με χειρισμούς εύληπτους κατανοητούς και χρηστικούς.
Σε περίοπτη θέση το μνημείο Ολοκαυτώματος
Η Πλατεία Ελευθερίας αποτελεί έναν τόπο μαρτυρίου για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, καθώς είναι ο χώρος όπου τον Ιούλιο του 1942 διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν όλοι οι άνδρες, ηλικίας από 18 έως 45 ετών.
Το μνημείο του Ολοκαυτώματος, το οποίο τοποθετήθηκε στην Πλατεία Ελευθερίας προς τιμήν των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης που μαρτύρησαν στα ναζιστικά στρατόπεδα, σήμερα στην ουσία παραμένει αθέατο. Στο πλαίσιο της ανάπλασης το μνημείο θα μεταφερθεί σε νέα περίοπτη θέση. Θα αναδειχθεί περαιτέρω και κατά τη διάρκεια της νύχτας με την τοποθέτηση ειδικής φωτιστικής εγκατάστασης.
Το βυζαντινό τείχος
Αποτελούσε το όριο μεταξύ της πόλης (στεριάς) και θάλασσας βρίσκεται σήμερα κάτω από την επιφάνεια του χώρου. Οι μελετητές προτείνουν την ανάδειξή του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η πλατεία μετατρέπεται σε αρχαιολογικό χώρο, αλλά αντίθετα η πλατεία θα διατηρήσει τον ενιαίο χαρακτήρα της.
Το «ηλιακό ρολόι» και η υπαίθρια οθόνη
Σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, η ανάδειξη των ιστορικών γεγονότων της πλατείας υλοποιείται με ένα χειρισμό «μεγαλύτερο» από ένα μνημείο ή μια επιγραφή. «Η κοσμικής διάστασης υπόμνησή τους πραγματοποιείται μέσω μιας στήλης που λειτουργεί ως «επιλεκτικό ηλιακό ρολόι» επιτρέποντας στις ακτίνες του ηλίου να στοχεύουν αποκλειστικά και με απόλυτη ακρίβεια (μέρας και ώρας) σημεία (μνημεία των ιστορικών γεγονότων) που επισημαίνονται στο δάπεδο της πλατείας.
Ταυτόχρονα αυτή η εγκατάσταση είναι μια δημόσια υπαίθρια οθόνη (φωτεινός πίνακας τεχνολογίας led – info board) που διαρκώς παρέχει πληροφορίες για τα τρέχοντα γεγονότα της πόλης. Με αυτόν τον τρόπο η εγκατάσταση «παραμένει» ένα πιστό εργαλείο επισήμανσης της ιστορίας σε χρόνο παρελθόντα, παρόντα και μέλλοντα» σημειώνεται στη μελέτη.
Τα φωτιστικά σώματα
Η αρχική πλατεία καταλάμβανε ένα μικρό μόνο τμήμα του σημερινού ελεύθερου χώρου, αποτελώντας στην ουσία μια διερεύνηση της οδού Ελ. Βενιζέλου στην κατάληξη της στη θάλασσα. Το υπόλοιπο τμήμα του χώρου αυτού αποτελούσε τμήμα του αστικού ιστού της πόλης.
Στην πρόταση η υπόμνηση του γεγονότος αυτού υλοποιείται με την τοποθέτηση επιδαπέδιων φωτιστικών σωμάτων που ακολουθούν με ακρίβεια τις αρχικές χαράξεις των δρόμων και των κτηρίων. Τα ενδοδαπέδια φωτιστικά σώματα τύπου «walk over» δημιουργούν με τη στοχευμένη δέσμη τους ένα «φωτεινό πέπλο» πάνω από τον χώρο της πλατείας. Συμπληρωματικά χρησιμοποιούνται φωτιστικά σώματα σε στύλους που τοποθετούνται επίσης στο περίγραμμα των παλιών οικοδομικών τετραγώνων της πλατείας και ως στόχο έχουν την περαιτέρω επιθυμητή διάχυση του τεχνητού φωτισμού.
Το πράσινο
Στη νέα Πλατεία Ελευθερίας που σχεδιάζεται να δημιουργηθεί θα κυριαρχούν το πράσινο και τα ψηλά δέντρα, όπως προβλέπεται και από τις προτάσεις στις οποίες κατέληξαν οι μελετητές για τη βιοκλιματική ανάπλαση του χώρου.
Ο χώρος της πλατείας θα διαμορφωθεί με ενιαία δαπεδόστρωση από το μέτωπο των κτηρίων στα ανατολικά μέχρι τη δυτική πλευρά και από το βόρειο μέτωπο μέχρι τη θάλασσα. Η μικρή υψομετρική διαφορά που υπάρχει προς την οδό Μητροπόλεως εμφανίζεται εντονότερη στη γραμμή του αρχαίου τείχους. Στο σημείο αυτό προβλέπεται να οργανωθεί η ζώνη των καθιστικών, η οποία θα βρίσκεται κάτω από τα δέντρα και θα έχει θεατρική διάταξη προς τη θάλασσα. Το κεντρικό τμήμα της πλατείας προς τη λεωφόρο Νίκης παραμένει ελεύθερο από φυτεύσεις και ανοίγεται προς τη θάλασσα.