Γεννήθηκε στην Ιθάκη. Είναι εικαστικός με σπουδές στην Ιστορία της Τέχνης ξεκινώντας από την Ιταλία. Στη συνέχεια έκανε έναν πολύ μεγάλο κύκλο ταξιδιών στην Ευρώπη, κατέληξε στην Ελλάδα σπουδάζοντας στη Σχολή Καλών Τεχνών, πήγε στη Γερμανία για το μεταπτυχιακό της πάνω στη σχέση της τέχνης με τον δημόσιο χώρο στο Βερολίνο. Επέστρεψε και δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Στο βιογραφικό της η Εύα Γιαννακοπούλου έχει παρουσιάσει περφόρμανς σε διάφορους αντισυμβατικούς χώρους, όπως σε πλαζ, πλατείες, ποταμούς, πάρκα και σε αυτοσχέδιες σκηνές του δημόσιου χώρου.
Εργα της έχουν εκτεθεί σε μουσεία, ιδρύματα, γκαλερί και φεστιβάλ. Τα τελευταία χρόνια τα ενδιαφέροντά της την έφεραν στην περιοχή του Ταύρου, ανάμεσα σε γυναίκες που μαθαίνουν να προσεγγίζουν την τέχνη για να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, να μοιραστούν εμπειρίες και να βοηθήσουν η μία την άλλη: «Με ενδιαφέρει να δουλεύω με συλλογικότητες και να δημιουργώ in situ έργα. Πρότεινα στη Μάρια-Θάλεια Καρά που διευθύνει το Tavros SPACE να κάνουμε κάτι σε σχέση με τις γυναίκες του Ταύρου. Ετσι επικεντρωθήκαμε στις αγωνίστριες της περιοχής και στη συμβολή τους στην Εθνική Αντίσταση»
Είναι μια ιδιότυπη περιοχή. Εχει προσφυγικό προφίλ στο διηνεκές. Συγκροτείται αρχικά στις αρχές του 1900 με τον ερχομό μικρασιατών προσφύγων που εγκαθίστανται στα περίχωρα της τότε Αθήνας. Καταλήγουν στον Ταύρο, μια και τότε είναι η εποχή της βιομηχανικής ανάπτυξης της Ελλάδας. Στη συνέχεια λοιπόν, επειδή εκεί δημιουργείται ένα ισχυρό εργατικό δυναμικό, ο Ταύρος γίνεται μαζί με το Δουργούτι και τα Πετράλωνα εν μέρει το κέντρο Εθνικής Αντίστασης στην Αθήνα. Υπάρχουν διάφορα αφηγήματα λοιπόν για τη συμβολή των γυναικών εργατριών του Ταύρου. Δεν μιλάμε για τον προφανή μεγάλο ηρωισμό που είναι προνόμιο των ανδρών. Μιλάμε για ένα είδος αντίστασης εκ των έσω και από τα κάτω, η οποία συγκροτείται μέσω της φροντίδας και της συλλογικότητας μεταξύ των γυναικών.
Είναι τα πάντα. Οι περισσότερες είναι πολιτικοποιημένες. Από τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 ενισχύεται και με την έλευση επιπλέον προσφύγων από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, για να φτάσουμε στη σημερινή διαμορφωμένη κατάσταση.
Τι έμαθες από τον Ταύρο που προστέθηκε στην καλλιτεχνική σου πρακτική;
Το περσινό έργο στο πλαίσιο του «Revolution is not one of a kind events» είχε τον τίτλο «Αθηνούλα» και ήταν αφιερωμένο στην αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης Αθηνά Χατζηεσμέρ. Στα 17 της χρόνια, και, αφού βασανίστηκε για να καταδώσει τους συναγωνιστές της, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, λίγες μέρες πριν από την αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων από την Αθήνα. Αυτό το ηρωικό γεγονός με ενέπνευσε να ψάξω σε αρχειακές πηγές για να βρω και άλλες γυναίκες που συνέβαλαν στο αφήγημα του εθνοαπελευθερωτικού αγώνα. Ως εγχείρημα ανταλλαγής και προσφοράς με την τοπική κοινότητα του Ταύρου ήταν η δημιουργία μιας πλάκας αναμνηστικής πάνω στην οποία γράφηκαν τα ονόματα των αγωνιστριών και τοποθετήθηκαν στην πλατεία Αττάλειας στον Ταύρο. Για να συμβεί αυτό το έργο μου προϋπέθετε τη γνωριμία μου και την ανάμειξή μου με την τοπική κοινότητα.
Ετσι γνώρισα τις εθελόντριες και τους εθελοντές του Αλληλέγγυου Σχολείου Ταύρου. Μια συλλογικότητα που ιδρύθηκε το 2012 για να λειτουργήσει ένα κοινωνικό φροντιστήριο, μαζί με μία σειρά από εργαστήρια και δραστηριότητες που διοργανώνονται μέσα στο σχολείο. Η τοπική κοινότητα είναι καλεσμένη να συμμετέχει στις δραστηριότητες του Αλληλέγγυου και έτσι γνωρίστηκα μαζί τους, καθώς το έργο «Αθηνούλα» συνέβη ως δραστηριότητα εντός του σχολείου αυτού. Αυτό έφερε τη δημιουργία ενός καλλιτεχνικού εργαστηρίου από την πλευρά μου και της ενασχόλησής μου με το Αλληλέγγυο Σχολείο και τον Ταύρο.
Το πρότζεκτ «Με βλέπεις;» ανήκει στον κύκλο εκδηλώσεων του καλλιτεχνικού εργαστηρίου σου;
Είναι αυτόνομο. Το «Με βλέπεις;» προκύπτει από ένα αναγκαίο αίτημα ορατότητας γυναικών, μητέρων, εργατριών, κοινωνικών εθελοντριών οι οποίες συνήθως υποεκπροσωπούνται. Πρόκειται για ένα εβδομαδιαίο δίωρο πειραματικό καλλιτεχνικό εργαστήρι με/για γυναίκες του Αλληλέγγυου Σχολείου Ταύρου που επικεντρώνεται στο παρελθόν και το παρόν της περιοχής και την κοινωνική, πολιτική και προσφυγική διάστασή της. Μέσω αρχειακής έρευνας από την πλευρά μου θα διερευνηθεί και αναδειχθεί, μεταξύ άλλων, ο ρόλος που έχουν διαδραματίσει οι γυναίκες στην περιοχή, με σκοπό να δημιουργηθούν μέσα από αυτή τη σειρά ομαδικών συναντήσεων, ατομικά ή ομαδικά έργα που θα παραπέμπουν σε παραδοσιακά «γυναικείους» τομείς χειροτεχνίας, όπως το ράψιμο, το κέντημα και η υφαντική και η δημιουργική διαχείριση του υφάσματος.
Εχουμε ξεκινήσει περιοδικές συναντήσεις με τις γυναίκες, αλλά συμμετέχουν και δύο άνδρες. Η ομάδα απαρτίζεται από εθελόντριες αλλά και κατοίκους του Ταύρου, μαμάδες εργαζόμενες οι οποίες θέλουν να συμμετέχουν γιατί τους ενδιαφέρει η σύγχρονη τέχνη. Και αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε με τη Μαντώ Ψαρέλλη, επιμελήτρια του «Με βλέπεις;», είναι να φέρουμε τους συμμετέχοντες και τις συμμετέχουσες σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη με διάφορες µεθόδους και εργαλεία, μέσω της ιστορικής και αρχειακής προσέγγισης των γεγονότων που συνέβησαν στον Ταύρο. Αντλούμε από την τοπική ιστορία που τροφοδοτεί με υλικό τις καλλιτεχνικές μας συναντήσεις πάνω στις οποίες αρχίζουν όλες και όλοι να σκέφτονται τους τρόπους που θα εκφραστούν.
Η έρευνα και οι δράσεις του εργαστηρίου επικεντρώνονται σε ιστορικά και κοινωνικά αφηγήματα τα οποία συχνά κατατάσσονται ως δευτερεύουσας σημασίας ή υποεκπροσωπούνται στη λεγόμενη «επίσημη ιστορική καταγραφή». Για παράδειγμα, ο ρόλος των εργατριών του Ταύρου και η συμμετοχή τους στην ανάδειξη της περιοχής ως κέντρο βιομηχανικής ανάπτυξης, οι πολιτικοί τους αγώνες κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης και η συμβολή τους στην κοινωνική διαμόρφωση της περιοχής μέσω «τακτικών φροντίδας» και «γενεαλογικών» συναφειών, αποτελούν ορισμένα από τα κεντρικά ενδιαφέροντα του εργαστηρίου.
Πώς ένα τοπικό καλλιτεχνικό εγχείρημα απευθύνεται προς τα έξω;
Με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Γκαίτε προσβλέπουμε σε μια έκθεση-εργαστήριο στο οποίο είναι προσκεκλημένη μια ομάδα από το Βερολίνο. Οι Maternal Fantasies, οι οποίες είναι μια συλλογικότητα καλλιτεχνών μαμάδων που προτάσσουν αυτή την ταυτότητά τους ως καλλιτέχνιδες και ως μαμάδες διεκδικώντας το δικαίωμα συμμετοχής τους στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Συχνά βάζουν τα παιδιά τους στα έργα που κάνουν. Γι’ αυτό και ταξιδεύουν μαζί με αυτά. Με αυτόν τον τρόπο θα φέρουμε τις Maternal Fantasies σε συνάντηση με τις γυναίκες του Ταύρου, προσβλέποντας σε μια διαγενεακή συνύπαρξη ατόμων τα οποία θα συνεργαστούν με σκοπό μια ήπιας κλίμακας επέμβαση στο Αλληλέγγυο Σχολείο του Ταύρου. Για παράδειγμα, υπάρχει μια πολύ ωραία αυλή στο Αλληλέγγυο Σχολείο, αν και είναι παραμελημένη. Θα προτείνουμε στο πλαίσιο του εργαστηρίου να επέμβουμε συλλογικά και εικαστικά στον κήπο αυτόν.
Πώς βλέπεις τις γυναίκες στη μεταξύ τους αλληλεπίδραση; Ανοίγονται ή κλείνεται καθεμία στο να ανακαλύψει μόνη της τον καλλιτεχνικό της εαυτό;
Αυτή η ομάδα είναι εξαιρετικά δεμένη. Γνωρίζονται πολύ καλά μεταξύ τους γιατί δουλεύουν μαζί εδώ και αρκετά χρόνια. Στην ομάδα συνυπάρχουν μαμάδες, οι οποίες φέρνουν τα παιδιά στο κοινωνικό φροντιστήριο, παράλληλα μαγειρεύουν, είναι υπεύθυνες για την καθαριότητα του χώρου μαζί με τις δασκάλες εθελόντριες. Υπάρχει σύμπνοια και βάση συνεργασίας. Το καινούργιο είναι ότι αυτή η ομάδα που έρχεται επαφή με τη σύγχρονη τέχνη, χωρίς να έχει τεχνική γνώση, παρουσιάζει ενδιαφέρον στο πώς βιώνει το εργαστήριο. Προσπαθούμε να ενισχύσουμε τη σχεδιαστική τους γνώση και να τους απαλλάξουμε από τον ακαδημαϊκό χαρακτήρα της τέχνης του σχεδίου και να δούμε τη ζωγραφική με ελευθερία.
Η αλήθεια είναι ότι έχω πάρει και εγώ πολλά πράγματα από εκείνες. Η ενασχόληση με αυτή την ομάδα ήρθε σε μια στιγμή που μου είχε λείψει ένας παλιός ακτιβιστικός εαυτός μαζί με ένα αίσθημα κενού από τα κακώς κείμενα της σημερινής κοινωνίας. Ενιωθα ότι δεν μπορούσα να μένω άπραγη. Τα εργαστήρια αυτά δεν έχουν σχέση με αυτό το οποίο αποκαλούμε δεξιοτεχνία. Η εμπειρία που προκύπτει είναι σημαντική και αποκαλυπτική και για εμένα. Οπως άλλωστε επισημαίνει η θεωρητικός τέχνης Else Krasny, «η σκέψη, όπως η δημιουργία τέχνης ή η επιμέλεια, δεν συμβαίνει μεμονωμένα, αλλά μάλλον σε συνομιλία».