Η βιογραφία «Αρης, ο Αρχηγός των Ατάκτων» του Διονύση Χαριτόπουλου κάνει το ταξίδι της πια έξω μεταφρασμένη. Την ίδια ώρα ο συγγραφέας μόλις εξέδωσε τα «Πολλά Μικρά Απλά» με κείμενά του μικρά, σύντομα σαν ριπές και με στοχασμούς ευρύτερους. Αριστερά, πατρίδα, λαϊκότητα, Ολυμπιακός, Παπαγιώργης, κόμματα, Πειραιάς. Ολα περνούν από τον νέο τόμο που του έβγαλε ο Τόπος. Την ίδια ώρα που ο Χαριτόπουλος έχει τις κεραίες του σε όλα τα σημερινά, είναι αποσυρμένος στο Μικρό Χωριό της Ευρυτανίας σχεδόν μόνιμα πια (4 χρόνια σερί) σπάζοντας την εικόνα του συγγραφέα που ζει εντός του ρυθμού της πόλης για να γράψει.
Ο «Αρης» κάνει το διεθνές ταξίδι του πια έξω. Μεταφρασμένος. Πώς αισθάνεσαι και αν το είχες φανταστεί όταν ξεκινούσες την έρευνά σου, πριν από δεκαετίες, στα λημέρια του (που πήγες σε όλα) ή όταν πρόλαβες και κατέγραψες και τους ανθρώπους του;
Η Ελληνική Αντίσταση είναι διεθνώς άγνωστη. Φρόντισε το ελληνικό κράτος να τη θάψει. Δεν την εμφάνισε ούτε στο τραπέζι των μεταπολεμικών διαπραγματεύσεων για τις εθνικές μας διεκδικήσεις. Κι έρχεται τώρα ο «Αρης» στις προθήκες των βιβλιοπωλείων της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου να μιλήσει για χιλιάδες αντάρτες στα ελληνικά βουνά, εκατοντάδες μάχες, σαμποτάζ και χιλιάδες νεκρούς. Είναι μεγάλο το ξάφνιασμα. «Είχατε τέτοιον άνθρωπο και τον κρύβατε;» απόρησε κάποιος. Ολα τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει συζητήσεις για μια διεθνή παρουσία του βιβλίου και όλο κάπου κόλλαγαν. Τώρα είναι μεγάλη η ικανοποίηση, κυρίως γιατί αυτό έγινε χωρίς να αφαιρεθεί λέξη από το κείμενο, παρότι περιέχει δυσάρεστες σελίδες για την τότε αγγλική πολιτική.
Τα τελευταία έξι χρόνια μένεις μόνιμα στο Μικρό Χωριό. Δεν σε ελκύει τίποτα πια στην πόλη; Επίσης πώς γίνεται στον νέο σου τόμο «Πολλά Μικρά Απλά» (εκδ. Τόπος) να λες πως ο συγγραφέας είναι μύστης των απόκρυφων κραδασμών όταν ο ίδιος μένει μακριά;
Η απόσυρσή μου στο Μικρό Χωριό ήταν από χρόνια προγραμματισμένη, δεν ήταν ξαφνική απόφαση και όποιος μπορεί να αφουγκραστεί τα ανθρώπινα μύχια, το κάνει όπου κι αν βρίσκεται. Ετσι κι αλλιώς, δεν είχα ποτέ ανοιχτή κοινωνική ζωή, όπως την εννοούμε. Στα νιάτα μου ήμουν διαρκώς εκτός δρόμου, δεν θάφτηκα σε ρηχούς καθωσπρεπισμούς, αλλά τα χρόνια, τα βιβλία και το γράψιμο με συμμάζεψαν. Κι ως γνωστόν, το γράψιμο είναι μοναχικό άθλημα. Μόνο έτσι μπορεί να συντελεστεί η μαγεία που δίνει μορφή στο ασυνείδητο. Μόνιμη παρέα μου το τσιγάρο. Εχω συνδυάσει το γράψιμο με το κάπνισμα σε τέτοιο βαθμό, που χωρίς τσιγάρο δεν μπορώ να γράψω ούτε τηλεγράφημα.
Στο ίδιο βιβλίο σου τα βάζεις σε τουλάχιστον δύο κείμενα με τα κοινωνικά δίκτυα. Ποια η βασική τους επίπτωση – πιστεύεις – σήμερα στη ζωή;
Επέλεξα στη διαδρομή μου να μείνω μακριά από ανέξοδους επαίνους και χολερικά σχόλια και ποτέ δεν μπήκα σε διάλογο με κανέναν, ό,τι κι αν έλεγε. Αρα εξαρχής δεν με ενδιέφεραν τα κοινωνικά δίκτυα. Εγώ δεν αντέχω αυτούς που γνωρίζω, θα μπλέξω και με αγνώστους; Αλλά δεν κατηγορώ το Διαδίκτυο, θα ήταν σαν να κατηγορείς το πιάνο για τις επιδόσεις του πιανίστα. Το μίσος και η σκατοψυχιά που εκπέμπουν οι χρήστες των δικτύων με απωθούν. Το μίσος καταλαμβάνει πολύ μεγάλο χώρο μέσα μας, εμποδίζει την ανάπτυξη άλλων συναισθημάτων. Εντελώς αυτοκαταστροφικό. Το μίσος είναι σαν να πίνεις εσύ δηλητήριο και περιμένεις να πεθάνει ο άλλος.
Σε απασχολεί σταθερά η πατρίδα επίσης ως έννοια. Πόσο δύσκολο είναι να μιλήσει κάποιος διακριτά και σοβαρά σήμερα για τον πατριωτισμό χωρίς να γίνει εθνικιστής; Μπορεί να το κάνει η Αριστερά;
Η πατρίδα είναι η πρώτη μεγάλη σταθερή στη ζωή κάθε ανθρώπου. Είτε είσαι Αγγλος, Γάλλος, Ισπανός, δεν γίνεται να την αγνοείς. Κάτι ξέρει ο Μπακούνιν που γράφει: «Οι λαϊκές μάζες όλων των χωρών αγαπούν βαθιά την πατρίδα τους. Αυτό είναι μια φυσική, πραγματική αγάπη. Ο πατριωτισμός του λαού δεν είναι ιδέα αλλά γεγονός». Δεν μπορώ, λοιπόν, να πάψω να ενδιαφέρομαι για τη χώρα μου, από φόβο μήπως κάποιος ανεγκέφαλος με ταυτίσει με τους ακροδεξιούς λεχρίτες. Στην αναζήτηση της ελληνικότητας, συγγενεύω με τη Γενιά του ’30.
Από την άλλη σχεδόν αθωώνεις με έναν τρόπο τον λαϊκισμό και ενώ σήμερα στο σύνολό τους οι πολιτικές δυνάμεις τον αντιμάχονται..
Ο λαϊκισμός κάνει σωστές ερωτήσεις και δίνει λάθος απαντήσεις. Επειδή ο λαϊκισμός είναι το σύμπτωμα, η ασθένεια και όχι η γενεσιουργός αιτία. Οπου εμφανίζεται ο λαϊκισμός είναι σήμα κινδύνου για τη δημοκρατία. Κάτι δεν γίνεται σωστά, κάπου υπάρχει σοβαρό πρόβλημα μεταξύ πολιτών και πολιτικής ηγεσίας. Κατά κανόνα, οι πολιτικοί έχουν αθετήσει τις υποσχέσεις τους με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ανεξέλεγκτων φημών, παραπληροφόρησης, παράλογων δοξασιών. Γι’ αυτό οι πολιτικοί που «αντιμάχονται» τον λαϊκισμό καλύτερα να κάνουν την αυτοκριτική τους, γιατί απλώς γίνονται αστείοι.
Αναμφισβήτητα ο χρόνος. Τι ευχόμαστε στον άλλο; «Χρόνια πολλά». «Να τα εκατοστίσεις». «Να ζήσεις σαν τα ψηλά βουνά» κ.λπ. Οσο είμαστε εν ζωή είναι όλα ανοιχτά και για έρωτες και για χρήμα, γλεντοκόπια ή ό,τι άλλο επιθυμούμε. Μετά πάπαλα. Finito la musica. Δεύτερη ζωή δεν έχει.