Μετά την εγκατάλειψη, ήρθε η πυρκαγιά να αποτελειώσει ένα σημαντικό τοπόσημο της Αλεξανδρούπολης
Ό,τι άφησε η εγκατάλειψη του σιδηροδρόμου, το αποτελείωσε η καταστροφική φωτιά που σάρωσε τα πάντα στο πέρασμά της, πριν 3 εβδομάδες.Στις φωτογραφίες του Mike Lampeas, που δημοσίευσε η σελίδα «Φίλοι του Γαλλικού Σταθμού Αλεξανδρούπολης» στο facebook, βλέπουμε τον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό του Ποτάμου μαζί με τα λιωμένα βαγόνια του. Αφού πέρασαν χρόνια αδιαφορίας, αφού έπεσαν στο κενό δεκάδες προτάσεις για αξιοποίησή του, τελικώς, ήρθε η μανία μίας πυρκαγιάς για να τον αποτελειώσει…
Η ιστορία του
Έγραψε ο συμπολίτης μας νομικός Γεώργιος Αλεπάκος τον Ιούνιο του 2022:
«Η προβληματική συγκοινωνία της Κωνσταντινούπολης με την οθωμανική ενδοχώρα της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά κυρίως η μεγάλη στρατηγική αξία της σιδηροδρομικής γραμμής, ήταν οι λόγοι για τους οποίους προωθήθηκε η κατασκευή της γραμμής του Ενωτικού Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης – Δεδέαγατς (JSC) αλλά και οι λόγοι που την ανέδειξαν στον σπουδαιότερο σιδηροδρομικό άξονα του Ευρωπαϊκού τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η στρατηγική της σημασία συνίστατο στο ότι μόνον μέσω αυτής ήταν δυνατόν να διακινηθούν, από την Κωνσταντινούπολη και από την Μικρά Ασία, προς την Θεσσαλονίκη, αλλά και προς το δυτικό άκρο της Αυτοκρατορίας, με ταχύτητα και ασφάλεια, στρατεύματα και εφόδια, σε περίπτωση πολέμου, αφού η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε καταφέρει να ελέγχει τις θαλάσσιες οδούς, όπου το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό είχε γίνει κυρίαρχο και ήταν, επομένως, σε θέση να παρεμποδίζει κάθε τέτοια μεταφορά δια θαλάσσης, όπως συνέβη και κατά την διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων 1912-13.
… Η γραμμή άρχισε να κατασκευάζεται στις 2-6-1893. Στα μέσα του 1894 είχαν κατασκευασθεί τα πρώτα 211 χιλιόμετρα της γραμμής, μέχρι τον σταθμό του Νουσρετλή (Νικηφόρου). Στα τέλη του 1895 είχαν κατασκευασθεί 291 χιλιόμετρα και στο τέλος Μαρτίου 1896, όταν ξεκινούσαν οι Ολυμπιακοί αγώνες στην Αθήνα, παρεδόθη και το τελευταίο της τμήμα. Στο «Νεολογο» της Κωνσταντινουπόλεως διαβάζουμε στις 21-3-1896: «Δημόσια έργα. – Περατωθείσης της σιδηροδρομικής γραμμής Δεδέ-Αγατζ – Θεσσαλονίκης, των δε γενομένων έργων παραληφθέντων υπο της αυτοκρατορικώ διατάγματι αποσταλείσης τεχνικής επιτροπής, κατά τηλεγράφημα αυτής προς το υπουργείον των δημοσίων έργων σήμερον παραδίδεται εις το δημόσιο η γραμμή αύτη, δι’ης ενούται σιδηροδρομικώς η Κωνσταντινούπολις μετά της Θεσσαλονίκης».
Σε πρώτη φάση, η γραμμή του «Ενωτικού Σιδηροδρόμου» (JSC) συνδέονταν με τη γραμμή Αδριανούπολης – Δεδέαγατς των «Ανατολικών Σιδηροδρόμων» (C.O.), στο Φερετζίκ (Φέρες). Η γραμμή περνούσε από το Σταθμό Μπάντομα (Ποταμός), τη Νίψα και πίσω από τα Λουτρά περνούσε δίπλα από τη θέση του σκουπιδότοπου, από την αγροτική περιοχή του Παπάσταρλα (Παπάς), πίσω από το Νέο Συνοικισμό Φερών διερχόταν τη σημερινή Ε.Ο., συναντούσε ένα κομμάτι του σημερινού περιφερειακού, περνούσε δυτικά των νεκροταφείων των Φερών και πίσω από τις εργατικές κατοικίες έφθανε στο πευκόφυτο δασάκι όπου διακλαδωνόταν με την C.O. Στην ιστοσελίδα της ΓΑΙΟΣΕ ΑΕ (www.gaiaose.com/mhtrwo), αποτυπώνεται με κόκκινη γραμμή η εγκαταλελειμμένη αυτή γραμμή.
Λίγο αργότερα επήλθε συμφωνία μεταξύ των δύο εταιρειών για την πρόσβαση των συρμών της JSC στην Αλεξανδρούπολη…
Όταν λοιπόν κατασκευάστηκε η προέκταση Ποταμός – Αλεξανδρούπολη, αχρηστεύθηκε το τμήμα Ποταμού – Φερών. Οι γραμμές της JSC μεταξύ Ποταμού και Φερών αφαιρέθηκαν πριν πολλά χρόνια (σήμερα χρησιμοποιείται ως δρόμος), υπάρχουν διάφορα απομεινάρια, όπως οι γέφυρες, και οι παλαιοί κάτοικοι το ονομάζουν η παλιά γραμμή.
Τον σιδηροδρομικό σταθμό του ΠΟΤΑΜΟΥ όπως και τον δρόμο από τον οποίο διερχόταν η παλαιά αποξηλωθείσα γραμμή μπορεί ο Δήμος Αλεξανδρούπολης να τους διεκδικήσει από τον ΟΣΕ και να τους αξιοποιήσει ως πολυχρηστικό χώρο (για πικ-νικ, περίπατο κτλ) και ως μονοπάτι για πεζοπορία ή mountain bike αντίστοιχα. Επίσης το όλο έργο μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί με την αξιοποίηση του Πύργου του Ποταμού Άβαντα που είναι μάλλον κατασκεύασμα των ΓΑΤΕΛΟΥΖΩΝ (Γκαττιλούζι)».
Δυστυχώς, είναι πολύ αργά να μιλούμε πια για την όποια αξιοποίηση… Η καταστροφή μας πρόλαβε.